Media-icmal 19.06.17

Cocuq Mərcanlıda tikinti və abadlıq işlərinin ikinci mərhələsi, ürək-damar xəstəliklərinin ölüm səbəbində əsas yer tutması, ölkənin bnak sisteminin riskli durumda olması bugünki (19 iyun 2017-ci il) medianın aparıcı mövzusudur...

Cocuq Mərcanlıda ikinci mərhələ

"Azərbaycan" qəzeti "Cocuq Mərcanlıda bərpa və quruculuğun yeni mərhələsi başlayır" sərlövhəli məqalədə bu ilin iyunundan Cəbrayıl rayonunun (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=124474) Cocuq Mərcanlı kəndində tikinti-abadlıq işlərinin ikinci mərhələsinə start verilməsini nəzərə çatdırır.

Müəllif Qarabağa böyük qayıdışın başlanğıcı hesab edilən Cocuq Mərcanlı kəndinin birinci mərhələdə bərpasının başa çatdırıldığını vurğulayır.

Məqalədə bu ilin yanvarında dövlət başçısı İlham Əliyevin "Cəbrayıl rayonunun işğaldan azad edilmiş Cocuq Mərcanlı kəndinin bərpası haqqında" sərəncam imzalaması xatırladılır.

Yazıda vurğulanır ki, birinci mərhələdə kənddə 10 hektar ərazidə 50 fərdi evin və müvafiq infrastrukturun tikintisi aparılıb, tikilmiş evlərə Cəbrayıl rayonunun Cocuq Mərcanlı kəndindən olan, əsasən Bakı şəhərində müvəqqəti məskunlaşmış məcburi köçkünlər köçürüləcək: "Dövlət başçısının xüsusi diqqət və qayğısı sayəsində kənddə bərpa işlərinin birinci mərhələsi artıq başa çatıb və Cocuq Mərcanlı öz sakinlərini qəbul etməyə hazırdır. Bu kəndin bərpası ilə bağlı dövlət səviyyəsində həyata keçirilən tədbirlər bir daha təsdiqləyir ki, Azərbaycan öz torpaqlarının işğalı ilə heç vaxt barışmayacaq, düşmən tapdağı altında qalan əzəli torpaqlarımızın azad olunması uğrunda son ana qədər mübarizə aparacaq".

Müəllif növbəti mərhələdə təqribən 100-ə qədər evin, tibb məntəqəsinin tikiləcəyi, iş yerlərinin yaradılacağı, və s. tədbirlərin görüləcəyini bildirir.

Bütünlükdə isə, yazı müəlifi məcburi köçkünlərin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi ilə bağlı statistikanı nəzərə çatdırır: "Bu kateqoriyadan olan vətəndaşların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması ilə bağlı Prezident İlham Əliyev 2003-2017-ci illərdə 55 fərman və sərəncam verib. 2001-2016-cı illərdə 95 qəsəbə salınıb, 151 məktəb, 58 mədəniyyət müəssisəsi, 59 səhiyyə ocağı və digər infrastruktur obyektləri tikilib".

Müəllif deyir ki, Azərbaycan Ordusu ötən ilin aprelində qətiyyətli mövqe nümayiş etdirərək işğalçı Ermənistana öz gücünü göstərdi, əminliklə demək olar ki, əldə edilmiş hərbi və diplomatik üstünlük Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı mövqeyini gücləndirir: "Azərbaycan xalqı Ali Baş Komandan İlham Əliyevin yürütdüyü əzmkar siyasəti birmənalı dəstəkləyir və münaqişənin qısa zamanda ölkəmizin milli maraqlarına uyğun şəkildə öz həllini tapacağına ürəkdən inanır".

Ölümlərə səbəb əsas xəstəlik

"Exo" qəzetində "Azərbaycanda üərk-damar xəstəlikləri problemi" sərlövhəli (http://ru.echo.az/?p=60192) məqalədə problemə cavab axtarılır.

"Ürək-damar xəstəlikləri, o cümlədən infarkt və insult bu gün də Azərbaycanda ölümlərin ilk səbəbi kimi qalmaqdadır. Bütünlükdə isə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə qeyri-infeksiya xəstəlikləri sahəsində ürək-damar xəstəliklərinin payı böyükdür". Bunu tibb məsələləri üzrə ekspert Nabil Seyidov bildirir.

N.Seyidov hesab edir ki, qeyri-infeksiya xəstəliklərilə mübarizə təkcə ona görə zəruri deyil ki, bu sahəyə ayrılan vəsaitlər çoxdur, həm də ona görə vacibdir ki, erkən mərhələdə bu xəstəlikləri müalicə etmək daha asandır.

"Bu xəstəliklərin çoxu risk amililə bağlıdır, ona görə onların qarşısını almaq olar. Bu risk amilləri sırasına isə siqaret çəkmək, spirtli içkilərdən istifadə, fiziki fəallığın azlığı, düzgün qidalanmama aiddir. Odur ki, təkcə bu amillərin profilaktikası ilə məşğul olmaqla bu xəstəlikləri və qeyri-infeksiya nəticəsindəki ölümləri kəksin şəkildə azaltmaq olar", deyə ekspert bildirir.

N.Seyidov deyir ki, profilaktika baxımından Bakda vəziyyəti yaxşı saymaq olar, amma rayonlarda bu sahədə durum yaxşı deyil, belə ki, vətəndaşlar həkim müayinəsinə çox gec müraciət edirlər, bu da nəticə etibarilə şəxsin insultdan müalicəsinə ya ümumiyyətlə kömək edə bilmir, ya da çoxlu zaman və vəsait itkisinə başa gəlir. Bu da dövlətin üzərinə belə insanlara əlilliyə görə pensiya verilməsi kimi böyük yük qoyur".

Müəllif deyir ki, bütünlükdə isə mütəxəssislər Azərbaycanda ürək-damar və xüsusilə, qan təzyiqi, miokard infarktı, arteriya, beyin-damar, onkoloji, ağciyər, şəkərli diabet, habelə psixi pozuntlar xəstəliklərinin patologiyasına qarşı müabrizəni ön plana çəkirlər.

Məqalədə rəsmi statistikaya əsasən deyilir ki, Azərbaycanda hər il 55,6 min insan dünyasını dəyişir ki, bunun da 63,2%-i qeyri-infeksiya xəstəliklərinin payına düşür.

Bu ölüm hallarının 33 mini damar, 6,5 mini onkoloji, 1,5 mini tənəffüs orqanlarının payına düşür.

Yerdə qalan minlərlə digər ölüm halları şəkərli-diabet və s. endokrin pozuntularla bağlıdır.

Bank sistemi "risk zonasında"

"Novoe Vremya" qəzeti "Risk zonasında" sərlövhəli məqalədə (http://www.novoye-vremya.com/w95487/.../#.WUai0miLTIU) ölkənin bank sisteminin durumunu müzakirə edir.

Müəllif vurğulayır ki, "Moodyus" beynəlxalq agentliyinin Azərbaycan banklarının durumu ilə bağlı verdiyi bədbin proqnozlar reallaşır.

Məqalədə xatırladılır ki, agentlik bu yaxınlarda Azərbaycan banklarının həddən artıq dollarlaşması, habelə bəzi bankların iflasa uğraya biləcəyi haqda xəbərdarlıq edib, indi isə bu haqda ətraflı danışır.

Yazı müəllifi deyir ki, agentlik ölkənin bank-maliyyə sistemində aparıcı yer tutan "Xalq Bank", "Bank Respublika", "Bank of Baku" və "VTB-bank Azərbaijan"dan gedir.

Müəllif deyir ki, agentlik adları çəkilən bu bankların reytinqlərini aşağı salıb və bu reytinqlərin aşağı düşməsinə səbəb kimi bank sektorunda uzun müddət davam edən əlverişsiz vəziyyət, manatın devalvasiyası, aktivlərin keyfiyyətinin kəskin pisləşməsi, kreditlərin qaytarılmamasından dəyən ziyan göstərilir: "Agentlik hesab edir ki, Azərbaycan banklarına təzyiq bundan sonra da davam edəcək, bu isə kreditləşmənin perspektivi və ziyan, bankların ehtiyatlarına olan böyük təzyiq, bankların əlavə rekapitalizasiyası haqda qaydaların sərtliyi və dollarlaşmanın yüksək səviyyəsilə bağlıdır".

Agentlik hesab edir ki, yaxın 12-18 ay ərzində adları çəkilən banklar əlavə kapital cəlb etməlidir, əks halda bankların indiki ehtiyatları kredit risklərini aradan qaldırmağa yetərli deyil.

Müəllif vurğulayır ki, burada Azərbaycanın bank sistemində çoxdan yer tutan 4 aparıcı bankından söhbət gedir və bu halda daha kiçik bankları nələr gözlədiyi buradan da aydındır.

Müəllif deyir ki, dollarlaşma bankların iflas olmasının yeganə səbəbi deyil, daha bir səbəb problemli kreditlərdir ki, onlar az qala bankların bütün kredit protfelinin yarısını əhatə edir.

Müəllifə görə, əsas bəla odur ki, belə şəraitdə səmərəli fəaliyyət göstərmək mümkün deyil, çünki, problemli kreditlərin həcmi artır, deməli vəziyyət get-gedə daha da pisləşir.

Məqalədə deyilir ki, indi ölkədə maliyyə problemi olduğu halda banklara əlavə maliyyənin haradan veriləcəyi məlum deyil, belə ki, neftin dəyəri 50 dollardan çox da yuxarı qalxmır, buna görə hökumət bir çox sosial layihələri dayandırmalı olub.

Müəllif hesab edir ki, neftin dəyərinin qalxmasını izləməyə son verərək iqtisadiyyatda islahatlara start verilməlidir, əks halda bankların ləğvi və bank sisteminin deqradasiyası davam edəcək.