Media-icmal 19.12.19

Ukrayna-Azərbaycan münasibətləri, əsas kapitala yönləndirilmədə bank vəsaitlərinin az olması səbəbləri ətrafında müzakirələr, nəticə əsaslı büdcəyə keçidlə bağlı qanunvericilik istiqamətində görülməli işlərə ekspert baxışı və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

Əlaqələrin inkişafı üçün böyük potensial var

“Azərbaycan” qəzeti “Yeni mərhələ” sərlövhəli məqalədə Azərbaycan-Ukrayna münasibətlərinin indki vəziyyətini dəyərləndirir.

Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskinin bu günlərdə Azərbaycana başa çatmış səfəri fonunda bu münasibətləri dəyərləndirən müəllif deyir ki,  Azərbaycanın bir çox dövlətlərlə strateji tərəfdaşlıq, səmimi dostluq-qardaşlıq münasibətləri də mövcuddur və onlardan biri də Ukraynadır. İki ölkəni və xalqları dostluq münasibətləri birləşdirir.

Müəllif əlavə edir ki, bu il dekabrın 16-17-də Prezident V.Zelenskinin Azərbaycana səfəri və Prezident İlham Əliyevlə aparılan danışıqlar, imzalanan sənədlər bu münasibətlərə müsbət impuls verdi.

Yazıda vurğulanır ki, iki ölkə arasında 27 ildir ki, uğurlu diplomatik münasibətlər davam edir.

Müəllif vurğulayır ki, hər iki dövlət beynəlxalq və regional təşkilatlar çərçivəsində bir-birinə qarşılılqlı dəstək verir. 

Müəllif hesab edir ki, səfər çərçivəsində əldə edilən razılıqlar və imzalanan sənədlər əlaqələrin daha da genişlənməsinə töhfəsini verəcək.

“Ukrayna Prezidentinin bu səfəri zamanı imzalanan sazişlər və aparılan danışıqlar isə Azərbaycan və Ukrayna arasındakı münasibətlərə yeni təkan vermək üçün ortaq səy və siyasi iradənin olduğunu təsdiqlədi”, deyə müəllif səfərin mahiyyətini ifadə edir.

Müəllif son rəsmi statistik məlumatlara əsasən deyir ki, indiyə kimi Azərbaycan Ukrayna iqtisadiyyatına 374 milyon dollarlıq, Ukrayna isə Azərbaycana 25 milyon dollarlıq sərmayə yatırıb, hazırda Azərbaycanda Ukrayna kapitallı 150-dən çox şirkət fəaliyyət göstərir.    

Müəllifə görə, 2018-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Ukrayna ilə ticarət dövriyyəsi 20 faiz artıb.

Məqalədə vurğulanır ki, Azərbaycan-Ukrayna biznes-forumunda isə deyilib ki, iki ölkə arasında iqtisadi sahədə istifadə olunmamış çox böyük potensial, əməkdaşlıq üçün çox geniş imkanlar var.

Müəllifə görə, V.Zelenskinin Azərbaycana rəsmi səfəri Ukrayna-Azərbaycan əlaqələrinin yüksələn xətlə inkişafının göstəricisidir və hər iki tərəf iqtisadi-ticari münasibətlərin daha da inkişafının tərəfdarıdır.

Məqalənin sonunda isə oxuyuruq: “Əminliklə deyə bilərik ki, Vladimir Zelenskinin Ukrayna Prezidenti kimi Azərbaycana ilk səfəri, imzalanan yeni sazişlər və razılaşmalar iki ölkənin siyasi-iqtisadi, sosial-mədəni münasibətlərini yeni inkişaf mərhələsinə yüksəldəcək”.

Bankların əsas kapitala yönləndirmələri niyə azalır?

“YeniSabah.az”da “Devalvasiya şokundan hələ də... - Əsas kapitaldakı bank kreditləri ilə bağlı nələr baş verir?” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif  bank kreditləşməsinin ölkənin iqtisadi bazasının formalaşmasında rolu barədə iqtisadçı ekspert Qadir İbrahimli lə söhbətləşir.

Müəllif əlavə edir ki, 2017-ci ildə əsas kapitala yönəlmiş vəsaitlərin ümumi həcminin 14,16 faizini bank kreditləri (15,550 milyard manat) təşkil edib, 2018-ci ildə bu göstərici 13 faiz təşkil edib, 2019-cu ilin yanvar-noyabr aylarının yekunlarına görə isə əsas kapitala yönəldilmiş bank kreditləri 7,7 faiz təşkil edib.

Əsas kapitalın artımında bank kreditlərinin azalması səsəbləri barədə isə Q.İbrahimli  “yenisabah”a deyir: “Bank kreditləşməsinin investisiyalara təsiri 2015-ci il develvasiya faktından sonra kəskin şəkildə azalıb. Elə hazırki fəaliyyət dinamikası bununla bağlıdır. Biznes kreditləri çox məhdud şərtlər daxilində verilir. İstehsal kreditlərindən insanlar özləri də çox istifadə etmirlər”. 

Ekspertə görə, cəmiyyət hələ də devalvasiya şokundan tam çıxmayıb, bu baxımdan, investisyaların əsas yükü dövlət investisylarına, xüsusilə də, neft sektorunun payına düşür ki, bu da daha çox xarici sərmayə sayılır. 

Q.İbrahimli əlavə edir ki, devalyasiyadan sonra bankların durumu çox yaxşı olmadı, banklar indi-indi özünə gəlməyə başlayır: “Bayaq da qeyd etdim, biznes kreditləri çox məhdud şərtlər altında verilir, bank faziləri də çoxdur. Bu problemlərin həlli üçün bank faizləri azaldılmalıdır. İş adamlarının kredit resurslarından azadlığı təmin edilməlidir. Yalnız bu şərtlər daxilində bank kreditlərinin artımı mümkündür".

Qeyd edək ki, Dövlət Statistika Komitəsindən verilən məlumatda bildirilib ki, 2019-cu ilin yanvar-noyabr aylarında ölkənin iqtisadi və sosial sahələrinin inkişafı üçün bütün maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 12786,9 milyon manat vəsait yönəldilib, sərf edilmiş vəsaitin 67,4 faizini bilavasitə tikinti-quraşdırma işlərinin dəyəri təşkil edib.

Ümumi sərmayənin 65,7 faizi məhsul istehsalı sahələrinə, 24,9 faizi xidmət sahələrinə, 9,4 faizi isə yaşayış evlərinin tikintisinə sərf olunub. Daxili mənbələrdən əsas kapitala yönəldilmiş vəsait ümumi sərmayənin 70,5 faizini təşkil edib.

Əsas kapitala yönəldilmiş sərmayənin ümumi dəyərində müəssisə və təşkilatların vəsaitləri 56,0 faiz, büdcə vəsaitləri 27,2 faiz, bank kreditləri 7,7 faiz, əhalinin şəxsi vəsaitləri 6,6 faiz, büdcədənkənar dövlət fondlarının vəsaitləri 1,6 faiz, sair vəsaitlər isə 0,9 faiz təşkil edib.

Nəticə əsaslı büdcəyə hazırlıq üçün...

“Müsavat.com”da isə “Rövşən Ağayev: “Parlamentin büdcə səlahiyyətləri maksimum artırılmalıdır” sərlövhəli məqalə

diqqət cəlb edir.

Müəllif 2021-ci ildən nəticə əsaslı büdcəyə keçidə start verilməsi planları və bu sahədə görülməsi lazım gələn işlər barədə iqtisadçı ekspert Rövşən Ağayevlə söhbətləşir.

Müəllif əlavə edir ki, bu günlərdə prezident İlham Əliyev “Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il dövlət büdcəsi haqqında” Qanunu imzalayıb. Qanuna əsasən, Azərbaycanın 2020-ci il dövlət büdcəsinin gəlirləri 24 milyard 134,5 milyon manat, xərcləri 26 milyard 894,7 milyon manat (o cümlədən mərkəzləşdirilmiş gəlirləri 23 milyard 336,95 milyon manat, yerli gəlirləri 797 milyon 550 min manat, mərkəzləşdirilmiş xərcləri 26 milyard 44 milyon 596 min manat, yerli xərcləri 850 milyon 104 min manat) məbləğində təsdiq edilib.

Ekspert R.Ağayev deyir ki, Prezident fərmanına görə, artıq 2021-ci ildən nəticə əsaslı büdcəyə keçidə start verilir və bu istiqamətdə büdcə qanunvericiliyi

təkmilləşdirilməlidir. “Hazırki büdcə qanunvericiliyi isə yeni sistemə keçid üçün təkmil vəziyyətdə deyil. Büdcə qanunvericiliyində islahatların əsas istiqamətlərindən biri parlamentin büdcə səlahiyyətlərinin maksimum artırılması, icra hakimiyyətinin büdcə səlahiyyətlərinin məhdudlaşdırılması olmalıdır”.

Ekspertə görə, icra hakimiyyəti parlamentin təsdiqlədiyi büdcə göstəricilərini dəyişdirə bilməməlidir, istənilən dəyişiklik parlamentin müzakirəsi ilə baş verməlidir.

R.Ağayev deyir ki, fövqəladə vəziyyətlər üçün əlavə maliyyəyə ehtiyac olarsa, parlament dərhal yığışıb büdcəni dəyişməklə icra hakmiyyəti üçün vəsait ayırmalıdır.

Ekspert vurğulayır ki, parlamentdə büdcə müzakirələrinin vaxtı ən azı 15 gün artırılmalı, parlamentə büdcə qanununun təqdimi oktyabrın 1-dən gec olmayaraq baş verməli, büdcə müzakirələri ilə bağlı ayrıca prosedur müəyyən edilməlidir (hazırda bunu çox ümumi şəkildə Milli Məclisin daxili nizamnaməsi müəyyən edir)".

Ekspertə görə, Azərbaycanda büdcə təsnifatı da təkmilləşdirilməlidir: “Xüsusilə də beynəlxalq dövlət maliyyə statistikasında nəzərdə tutulmayan, şəffaflıq prinsiplərini pozan xərc bölmələri ləğv edilməlidir. Bura ilk növbədə "əsas bölmələrə aid olmayan xidmətlər" kimi qeyri-müəyyən istiqamət daxildir.

Bu cür təsnifat nəticə əsaslı büdcə sisteminə keçid mexanizmi ilə ziddiyyət təşkil edir. Nəhayət, büdcənin ən böyük xərc maddəsi olan investisiya xərclərinin bölgüsü səlahiyyəti parlamentə keçməlidir. Bu ölkədə parlamentin real hakimiyyət qoluna çevrilməsi üçün başlanğıc addım onun büdcə səlahiyyətlərinin genişləndirilməsi ilə başlanmalıdır”, deyə eskpert bildirib.