Media-icmal 24.05.2016

Ölkədə qeyri-neft sektorunun inkişafı, sosial layihələrin icrasının durumu, Azərbaycan beynəlxalq qurumlararası münasibətlər, yaşayış minimumunun səviyyəsi, ABŞ-ın Cənubi Qafqazda fəallaşması bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Qeyri-neft sektorunun inkişafında yeni mərhələ

“Azərbaycan” qəzeti “İqtisadi islahatların ilkin nəticələri uğurludur” sərlövhəli məqalədə qeyri-neft sektorunun inkişafında yeni mərhələnin başlandığını bəyan edir.

Müəllif son illər  dünyada baş verən iqtisadi təlatümlərin Azərbaycana da təsir etdiyini bildirir, keçən ildən neft gəlirlərinin kəskin azalmasının maliyyə iqtisadi sistemdə imkanları məhdudlaşdırdığını bildirir.  

Məqalədə bu ilin əvvəlindən başlayaraq qeyri-neft sektorunun inkşafına diqqət yetirildiyi qeyd olunur və bu haqda məqalədə oxuyuruq: “Qeyri-neft sektorunun inkişafı ölkənin iqtisadi potensialının gücləndirilməsi üçün mühüm amillərdən biridir. Bunun nəticəsidir ki, son illər uğurla həyata keçirilən dövlət proqramları və bu sahədə görülən tədbirlər, qeyri-neft sektorunun davamlı inkişafına, sahibkarlıq mühitnin daha da yaxşılaşdırılmasına, investisiya qoyuluşunun artırılmasına, yeni müəssisələrin və iş yerlərinin açılmasına təkan verib”.

Bundan irəli gələrək müəllif qeyri-neft sektorunun inkişafında yeni mərhələnin başlandığını və bu başlanğıcın ölkənin ixrac imkanlarının artmasına xidmət edəcəyini bildirir.

Bu, xalqı aldatmaq cəhdidir

“Azadlıq” qəzeti maliyyə naziri Samir Şərifovun ölkədə sosial layihələrin dayandırılmaması haqda bəyanatını ekspert Nemət Əliyevlə müzakirə edir.

“Hakimiyyət yenə xalqı aldadır” sərlövhəli məqalədə keçən il büdcə xərclərinin 21 milyard manata qarşı 17 milyard həcmində və ya 83% yerinə yetirildiyi xatırladılır.

N.Əliyev son illər sosial proqramların miqyasının çox kiçildiyini deyir. “Ola bilsin ki, hökumət sosial layihələrin heç biri dayandırılmayıb deyəndə pensiyaları, müavinətləri, sosial ödənişlərin verilən hissəsini nəzərdə tutur. Amma sabah bu sahədə problem yaşanacağı istisna deyil, çünki dövlət iri gəlirlərdən məhrumdur”.

Ekspertə görə, ipoteka layihələri hazırlandı, vəsait ayrıldı, həmin vəsait mənzillə təminata yetərli olmadı. N.Əliyev xaricdə təhsil proqramının dayandırıldığını xatırladır. “Ciddi infrastruktur layihələrinin icrası demək olar ki, faktiki dayanıb. Bu baxımdan rəsmilərin sosial layihələrin ixtisara salınmaması ilə bağlı söylədikləri fikirlər, sadəcə, ictimaiyyəti aldatmaq məqsədi güdür və gerçəkliklə heç bir əlaqəsi yoxdur”.

Yaşayış minimumu həddi yetərlidirmi?

“Exo” qəzeti ekspertlərlə ölkədə adambaşına yaşayış minimumunu müzakirə edir. Müəllif yaşayış minimumunu dövlətin əhaliyə təqdim etdiyi minimal zəmanətlər sistemi daxilində əsas anlayışlardan biri kimi dəyərləndirir. Ekspert

Nəriman Ağayev belə hesab edir ki, Azərbaycanda mövcud olan hazırkı yaşayış minimumu müasir iqtisadi reallıqlara uyğun deyil və o vəsaitlə yaşamaq mümkünsüzdür. “Müəyən işdə çalışan bir insan üçün Azərbaycanda yaşayış aylıq minimumu ayda 600 manata və ya gündəlik 20 manata bərabərdir. Uşağın az-çox tam inkişafı üçün ayda 400 manat tələb edilir, bu məbləğə qidalanma, geyim, ləvazimatlar daxildir. Hesab edirəm ki, anadan olan uşağa görə birdəfəlik müavinət 300 manata qaldırılmalıdır. Əgər uşağın anası işləmirsə ona artıq aylıq 300 manat verilməlidir və bu aylıq ödəniş uşaq məktəbə gedənə kimi davam etməlidir”.

Bununla yanaşı N.Ağayev maraqların dəyişdiyini nəzərə çatdıraraq deyir ki, istehlak səbətinin strukturu dəyişməlidir. Onun düşüncəsinə görə, gənc nəslin hərtərəfli böyüməsini nəzərə alaraq bu istehlak səbətinin tərkibinə elektron avadanlıqlar da daxil edilməlidir.

“Dövlətin yaşayış minimumu kimi təyin etdiyi 146 manata ailənin yaşaması mümkün deyil. Belə məbləğ ancaq bir təhər yaşamağa və acından ölməməyə yetərlidir. Bunu isə ekspert Oqtay Haqverdiyev bildirir. Onun düşüncəsinə görə, yaşayış minimumu həddi kimi bu çox aşağıdır. O.Haqverdiyevin fikrincə, bu rəqəm adambaşına ayda 250 manatdan az olmamalıdır. İndki iqtisadi durumda qiymətlərin tez-tez dəyişdiyini deyən ekspertlər bunun yaşayış minimumunda da əksini tapmalı olduğunu deyirlər.

Bu hesabatlar Şennaka qədər də var idi...

“Novoye Vremya” qəzeti AŞPA-nın Azərbaycan üzrə həmməruzəçilərinin fəaliyyəti fonunda beynəlxalq qurumların Azərbaycana münasibətini ciddi tənqidə məruz qoyur. Buna səbəb isə beynəlxalq qurumlaırn geosiyasi maraqlarını Azərbaycanda demokratiya məsələsindən üstün tutması göstərilir. Bununla bağlı “Həmməruzəçi nə deyəcək?” sərlövhəli məqalədə oxuyuruq: “Stefan Şennak Azərbaycana səfərinə dair qısahəcmli hesabatını açıqlayıb. O, Azərbaycan hakimiyyətini Avropa Şurası önündə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməyə də çağırır. Hətta siyasi məhbuslar məsələsini də xatırladır. Amma bu çağırışlar protokol bəyanatlarından başqa bir şey deyil və tez də yaddan çıxır”.

Daha sonra məqalədə S.Şennaka qədərki həmməruzəçilərin belə hesabatlar hazırladıqları, amma bunun sözdən o yana heç bir gücə malik olmadığı xatırladılır.

Müəllifin düşüncəsinə görə, bütün bunların baş verməsinə səbəb AŞPA-nın, ATƏT-in siyasiləşməsi və yalnız öz geostrateji maraqlarından çıxış etməsilə bağlıdır. Məqalədə qeyd edilir ki, bu qurumlarda ikili standartların ortaya çıxması da həmin maraqlardan irəli gəlir: “Bizim ölkədə demokratik proseslərə gəlincə, qiymətləndirmə geosiyasi konyuktura nəzərə alınmaqla dəyərləndirilir. İnsan haqlarının pozulmasına görə, rəsmi Bakının ünvanına tənqid ancaq Qərbə enerji və ya siyasi məsələlərdə hansısa güzəştlərə nail olmaq istədikdə yada düşür”.

ABŞ Cənubi Qafqazda fəallaşır 

“Yeni Müsavat” qəzeti siyasi ekspertlərlə son vaxtlar ABŞ-ın cənubi Qafqazda fəallaşması məsələsini müzakirə edir. Şərhçilər  bu fəallığı Vaşinqtonun daha Cənubi Qafqazdakı prosesləri Rusiyanın inhisarına buraxmaq fikrində olmaması kimi dəyərləndirirlər. Bu mənada ABŞ-ın Gürcüstanda hərbi təlimlər keçirməsi, az da olsa qüvvəsini Gürcüstanda saxlamasını NATO bazasının yaradılması kimi dəyərləndirilir.

Bununla yanaşı Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsilə bağlı Vyana danışıqlarında ABŞ-ın fəallığına  diqqət çəkilir. “Rusiya yenə də istəyərdi ki, görüş Moskvada keçirilsin, amma bu alınmadı, Vyanada keçirildi, üstəlik ABŞ dövlət katibi Kerri bu görüşdə çox fəal idi”.

Şərhçilər qeyd edirlər ki, ABŞ gözəl bilir ki, Qarabağ münaqişəsinin həll olunmamasında əsas səbəb Rusiyanın mövqeyidir, amma indi buna qarşı öz iradəsini ortya qoyur. Şərhçilər bunu Azərbaycana dəstək kimi dəyərləndirirlər: “Əvvəlcə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə dəstək verməli, sonra isə Azərbaycanı Rusiyanın hər hansı bir məkrli niyyətindən, şantajından qorumaq lazımdır”.

Şərhçilərə görə, vəziyyətin belə qalması beynəlxalq miqyaslı enerji layihələrinə ciddi təhdiddir və odur ki, ABŞ hərəkətə keçib: “Bunu nəzərə alan ABŞ öz müttəfiqlərinə də bu fikri təlqin etməklə Azərbaycan ciddi dəstək vermək planını həyata keçirməyə başlayıblar”.