Media-icmal 28.01.19

Kütləvi aksiyaların keçirilməsinə fərqli baxış müzakirələri, Azərbaycandan İrana gedənlərin sayında kəskin artım və s. məsələlər bugünki medianın aparıcı mövzularındandır...

"Başıpozuq dəstə və antimillilər"

"Azərbaycan" qəzetində dərc olunan "Antimillilərin avantürası və eyforiyası" sərlövhəli məqalədə müəllif 2019-cu il yanvarın 19-da Milli Şuranın keçirdiyi mitinqi dəyərləndirməyə çalışır.

Müəllif məqaləsində öncə 20 Yanvar hadisələrinin mahiyyətindən, bu hadisənin Azərbaycanın müasir ictimai-siyasi həyatında, milli azadlığın əldə olunmasında və milli dövlətçiliyin qururlmasında yerindən və rolundan danışır.

19 yanvar mitinqinə aid dəyərləndirməsinə gəlincə, müəllif bu mitinqi Azərbaycanın inkişafını görmək istəməyən bir qrup antiazərbaycançının əməli hesab edir.

Elektron resursların, xüsusən internetin ölkədə məişətə qədər daxil olmasını demokratiyanın göstəricisi sayan müəllifə görə, "başıpozuq bir dəstə" bu şəbəkədən antimilli düşüncələrini təbliğ edir.

Müəllif iddia edir ki, 20 yanvar ərəfəsində, eləcə də ondan sonra bu dəstə xalqı dövlətə itaətsizliyə səsləyib, Şəhidlər Xiyabanında "hay-küy" qoparıb ki, bu, həm də dövlət əleyhinə çağırışdır.

Yazı müəllifinin sözlərinə görə, "mitinq həvəskarları"nı şirnikləndirən köhnə "qvardiyaçılar" hələ də hakimiyyət iddiasından əl çəkə bilməyən AXC-Müsavat "cütlüyü"nün başqanlarıdır və onlar çılğın, həssas gənclikdən öz çirkin niyyətləri üçün istifadə edirlər.

Məqalədə bu aksiya müxalifətin hakimiyyətə iddiası kimi qiymətləndirilir və mitinqdə heç 3 min (hüquq-mühafizə orqanları 2800 nəfərin iştirak etdiyini bildirib - red.) adam olmadığına işarə ilə iddia əsassız sayılır.

Müəllif belə hesab edir ki, Qarabağla bağlı işğalçı Ermənistanla sülh danışıqlarının intensivləşdirilməsi xaricdə erməni diasporunun maliyyə yardımı ilə dolananları narahat edir, həmin milli satqınların sosial şəbəkədəki yazışmaları və paylaşdıqları videomateriallar da bunun təsdiqidir.

Məqalə müəllifi müxalif qüvvələri ölkə daxilində də çaxnaşma yaratmaqda, ölkənin beynəlxalq nüfuzuna xələl gətirməkdə, ölkəyə arxadan zərbə vurmaqda ittiham edir.

Müəllifə görə, bu gün aksiyaların keçirilməsi üçün cəmiyyətdə hansısa siyasi sifariş yoxdur, sosial problem mövcud deyil.

Bir imtinadan çıxarılan nəticələr

"Azadlıq.info"da isə "Arxadan atılan daş" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Sayt Azərbaycan Demokratiya və Rifah Hərəkatının (ADR) sədri Qubad İbadoğlunun müxalifət qüvvələrinin 19 yanvar mitinqinə və keçirilməsinə hakimiyyətin icazə vermədiyi 26 yanvar mitinqi ilə bağlı düşüncələrinə yer verib.

Q.İbadoğlu vurğulayır ki, müxalif qüvvələrin 26 yanvar mitinqinə icazə verilməməsi ilə hakimiyyət bir çox mətləblərə aydınlıq gətirib.

Hərəkat rəhbəri bu mətləbləri səbəb-nəticə sistemilə əlaqələndirir və 26 yanvar mitinqinə icazə verilməməsinin səbəbini 19 yanvar mitinqinin nəticələrilə əsaslandırır.

Hərəkat rəhbərinə görə, hakimiyyətin bu addımından məlum olur ki, onun müxalifətin 19 yanvar mitinqindən gözləntiləri özünü doğrultmayıb.

Q.İbadoğluna görə, bununla da hakimiyyətin son zamanlar sosial şəbəkələrdə uduzduğu mövqeyini "az adam gələcək" ümidilə mitinq meydanında bərpa edəcəyi niyyəti baş tutmayıb.

Q.İbadoğlu bildirir ki, hakimiyyətin mitinqlərin davamlı olacağı və iştirakçılığın artacağı kimi narahatlığı var və deməli, ölkədə narazılığın miqyası barədə məlumatlıdır.

Hərəkat rəhbəri hesab edir ki, hakimiyyət özünə arxayın da deyil, xüsusilə də mərkəzdən qaçan qüvvələrin mitinqlərə dəstək verəcəyindən ehtiyatlanır.

Q.İbadoğluna görə, hakimiyyət mitinqlər vasitəsilə müxalifətin birləşməsinin və güclənməsinin də fərqindədir, ona görə də qanunları pozmaq "məcburiyyəti" müxalifətlə hesablaşmaq istəyindən üstün görünür.

Hərəkat rəhbəri iddia edir ki, hakimiyyətin manevr imkanları da tükənir, rejim olduğu kimi görünməkdən çəkinmir, bununla da avtoritar adına bir daha bəraət qazandırır.

Q.İbadoğlunun fikrincə, hakimiyyətin indiki situasiyadakı davranışları "arxadan atılan daş"a bənzəyir.

ADR liderinin fikincə, 19 yanvar mitinqinin nəticələrindən biri də budur ki, mitinq öz işini görməklə yanaşı, indiyə qədər mövcud olan bir çox sualları da cavablandırıb.

Nəticə də bundan ibarətdir ki, xalq ayaqdadır, odur ki, qanunları pozub mitinqləri qadağan etmək kütləvi narazılığın yatırılmasına deyil, onun daha da böyüməsinə gətirib çıxaracaq.

İrana artan gedişlərin üç əsası

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Azərbaycanlıların İrana axışmasının üç sirri" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif 2018-ci ildə xarici ölkələrə, xüsusilə İrana gedən Azərbaycan vətəndaşlarının sayının artması səbəblərini həm vətəndaşlarla, həm də mütəxəssislərlə müzakirə edir.

Yazıda rəsmi rəqəmlərə istinadən 2018-ci ildə xarici ölkələrə gedən Azərbaycan vətəndaşlarının sayının 2017-ci il ilə müqayisədə 19,5% artaraq 4 908,1 min nəfər olduğunu, İrana gedənlərin isə 33,6% təşkil etdiyini bildirir.

Müəllifə görə, Azərbaycan vətəndaşlarının İrana daha çox səfər etməsinin ticarət, səhiyyə və Məşhəd ziyarəti kimi üç əsas səbəbi var və burada alış-veriş edilməsi ilk sırada yer alır.

Müəllifin sözlərinə görə, İranda qida və geyim məhsullarının ucuz olması azərbaycanlıların ora axınına səbəb olub, vətəndaşlar ərzaq məhsullarından cehiz əşyalarına, xalça-palaza, çıl-çırağa, ucuz geyimlərə, yuyucu tozlara kimi hər şey alırlar: "Bizdə 400 manata olan xalça orada 100 manatdır. İkincisi, maşın təkəri çox alınır ki, bir təkər 25 manatdır. "Müjdə" və "Viktoriya" düyüləri çox gətirilir ki, cənub zonasında xeyir-şər məclislərində bu düyülərdən çox istifadə edilir. Bundan başqa, velosiped, İran qaz sobaları alınır. Lənkəranda çoxu kombiləri söndürüb, İran sobaları yandırır", Azərbaycan vətəndaşı bunu bildirir.

Müəllifin sözlərinə görə, ikinci mühüm səbəb İran səhiyyəsinə müraciətdir, İran həkimlərinə inam, diaqnozların düzgün qoyulması, dərmanların Azərbaycanla müqayisədə ucuzluğu vətəndaşları İrana getməyə vadar edir.

Yazı müəllifi deyir ki, Azərbaycandan İrana təxminən bir milyona yaxın adam keçir, onlardan nə qədərinin məhz müalicə məqsədilə getdiyi dəqiq olmasa da, reallıq öz sözünü deyir.

Professor Adil Qeybulla "Yeni Müsavat"a bildirib ki, Azərbaycandan İran xəstəxanalarına üz tutanlar həddən çoxdur: "İcbari tibbi sığorta olan ölkələrdə bu axın məhdud olur, təəssüf ki, bizdə icbari tibbi sığorta yoxdur. İranda müalicə xərclərinin azlığı insanları ora cəlb edir. Peşəkarlıqdan, müalicənin nəticəsindən narazı qalanlar olsa da, gedən çoxdur. Bu da milli səhiyyənin güvənli olmamasıdır".

A.Qeybulla Azərbaycanda vəzifəlilərin yerli səhiyyəyə etibar etmədiklərini söyləyir: "Əgər onlar xaricdə müalicə olunurlarsa, sadə vətəndaşlar belə anlayır ki, məmurlar öz səhiyyəmizə güvənmirlər, onda bu səhiyyə kimin üçün yaradılıb?".

A.Qeybullaya görə, digər tərəfdən, İranda inflyasiya olub, pul dəyərini çox itirib və hamı ora ucuz müalicə üçün gedir.

Mütəxəssisin sözlərinə görə, aydın olur ki, təkcə Avropada təhsil alan kadrların Azərbaycana qayıdışı, müasir tibbi avadanlıqların olması yetərli deyil, icbari tibbi sığorta da olmalıdır.

İrana gedişin üçüncü səbəbi isə Məşhəd ziyarətilə bağlıdır.