Media-icmal 28.02.20

Koronavirusdan qorunma,  hökumət səviyyəsində görülən tədbirlər, bu xəstəliyin ölkə iqtisadiyyatına mümkün təsirləri, bu virus fonunda ölkədəki möhtəkirlik, Azərbaycan biznesinin problemləri və s. məsələlər bugünki medianın aparıcı mövzuları sırasındadır ...

“Azərbaycan” qəzeti “Koronavirusdan qorunmaq öz əlimizdədir” sərlövhəli məqalədə keçən ilin sonundan dünyanın əsas məsələsinə dönən koronavirusdan qorunma üsullarından bəhs edir.

Müəllif hesab edir ki, bu virus barədə ölkədə maarifləndirmənin olmaması əhalinin narahatlığına yol açır, hətta bəzi işbazlar bundan istifadə edərək qazanc əldə etmək istəyirlər.   

Yazı müəllifi deyir ki, bu virusdan qoruna bilmək üçün proflaktik üsullarla bağlı maarifləndirmə işi aparılmalı, aidiyyatı dövlət oqranları da bu virusun ölkə ərazisinə keçməməsi üçün tədbirləri daha da gücləndirməlidir.

Daha sonra müəllif bu istiqamətdə bu il yanvarın sonunda müvafiq komissiya yaradıldığını, ölkənin sərhəd-keçid məntəqələrində profilaktik tədbirlərin həyata keçirildiyini bildirir: “Ölkəmizə gələn sərnişinlər ciddi yoxlanılır və bu günədək koronavirusa yoluxma halı qeydə alınmayıb. Qonşu İranda virus aşkar olunduqdan sonra isə… Azərbaycanın bu ölkə ilə sərhəd-keçid məntəqələri xüsusi rejimli fəaliyyətə keçib”, deyə müəllif vuğulayır.

Müəllif iddia edir ki, bu məsələ ilə bağlı ayrı-ayrı şəxslər tərəfindən təxribat xarakterli, yanlış məlumatlar dövriyyəyə buraxılır.

Məqalə müəllifi bu virusun xüsusiyyətləri, əlamətləri, inkubasiya dövrü barədə məlumatlar verir və qızdırma olmasını bu virusun ən geniş yayılmış simptomu adlandırır.

Bu əlamətləri sadaladıqdan sonra müəllif xəstə şəxslərlə təmasda olmamaq, bu virus aşkarlanan ölkələrə getməmək, əlləri tez-tez yumaq, qızdırma olanda dərhal həkimə müraciət etmək və s. kimi məsləhətlər verir və sonda isə deyir: “Unutmayaq ki, koronavirusdan qorunmaq öz əlimizdədir”.

“Moderator.az”da isə “Bu təhlükə yalnız Azərbaycan deyil, bütün dünya iqtisadiyyatını “vur"a bilər” - sos” sərlövhəli məqalədə müəllif koronavirusun Azərbaycan iqtisadiyyatına mümkün təsirlərini iqtisadçı Vahid Əhmədovla gündəmin müzakirəsinə daşıyır.

Müəllif deyir ki, bütün dünyanı təhdid edən koronavirusun Azərbaycana qonşu olan İran və Gürcüstanda aşkarlanması ciddi narahatlıqla qarşılanır və bu təhlükənin Azərbaycan iqtisadiyyatına mümkün təsirləri üsullarını ortaya çıxarır. 

V.Əhmədov hesab edir ki, koronavirus təhlükəsi davam edəcəyi təqdirdə bu, iqtisadiyyata da təsirsiz ötüşməyəcək: “Proses uzun müddət davam etsə, əlbəttə ki, bunun iqtisadiyyata da təsiri olacaq. Bu xəstəlik bir sıra ölkələrdə aktiv fazaya keçib. Bu ölkələrdən biri də İrandır. İranın isə Azərbaycanla ciddi iqtsiadi-humanitar əlaqələri var. Cənub zonasında yaşayan insanlarımız İrana tez-tez gedirlər. İrandan da ölkəmizə çoxlu gələnlər olur. Ona görə də bu problemə ciddi yanaşmaq lazımdır”, deyə deputat təxminlərini ifadə edir.

Onun fikrincə, Azərbaycanın cənub sərhədlərindəki gömrük məntəqələrində ciddi sanitariya işləri həyata keçirilməli, hər hansı xəstə insanın ölkəyə keçməsinə imkan verilməməlidir: “Fakt göstərir ki, belə hallar var. Hətta Azərbaycandan keçib Gürcüstana gedən şəxslərdə də belə problem aşkarlanıb. Bu, çox ciddi bir məsələdir. Ona görə də bunun iqtisadiyyata da təsir göstərməsi mümkündür”, deyə deputat bildirir.

Eyni zamanda deputat diqqəti Azərbaycan üçün həyati əhəmiyyəti olan neftin dünya birjalarındakı qiyməti üzərinə çəkir: “Diqqət edirsinizsə, dünya bazarında neftin qiymətində də dəyişiklik var. Odur ki, tədbirli olmaqda fayda var. Çünki proses uzanarsa, bunun yalnız Azərbaycan iqtisadiyyatına deyil, dünya iqtisadiyyatına böyük təsiri ola bilər”, deyə V.Əhmədov vurğulayır.

“Müsavat.com”  “Koronavirus virus yoxdur, amma ondan təhlükəli möhtəkirlər var - dövlət baba işə qarışmalıdır” sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda virusdan müdafiə vasitələrinin qıtlığı yaşandığını müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, ölkədə koronavirus yoxdur, amma əvəzində koronavirusdan çox təhlükəli kifayət qədər möhtəkirlər, yalnız öz maddi maraqlarını güdən, dövlət, millət anlayışı olmayan adamlar, qruplar, məmurlar var və bütün bunlar son 10 gündə tam üzə çıxdı.  

Müəllif ölkədə koronavirus olmamasına baxmayaraq, əhalinin qorunma ehtiyacı kimi apteklərdə tibbi maska və spirtin tapılmamasını möhtəkirliyin nəticəsi adlandırır. 

Müəllif 30-a yaxın apteki gəzəndən sonra 5 tibbi maska tapa bilməsini ölkədəki biznes adamlarının dövlətçi təfəkkürünün olmamasının göstəricisi kimi dəyərləndirir və indiki halda əhalini koronavirusdan qoruma  vasitələrilə təhciz etməyi dövlətin öz üzərinə götürməsini təklif edir: “Mədə təfəkkürlü, dövlət sevgisi, dar gündə xalq üçün çalışmaq düşüncəsi formalaşmayan adamlara arxayın olmaq olmaz. Onlar fors-major halında dövləti batırar”, deyə müəllif mövqeyini ifadə edir.

Məqalə müəllifi deyir ki, bu möhtəkirlik bayramlarda da özünü göstərir, belə ki, xarici ölkələrdə qiymət endirimləri baş verdiyi halda, Azərbaycanda qiymət bahalaşması boy göstərir: “...indiki ciddi sınaq idi, biznes idarəediciləri 5-10 min manat artıq pul qazanmaq üçün maskanı, spirti Çinə, Rusiyaya, İrana daşıyıb aparıblar. Deməli, biznes adamları sabotaj edir”. Müəllif bu kimi işlərin axara, vicdanlara buraxmağın acı nəticələr verəcəyi xəbərdarlığı edir.

“Modern.az”da isə “Azərbaycanda koronavirusa görə qərargah yaradıldı” sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda koronavirus təhlükəsilə bağlı Qərargah yaradılmasından bəhs edilir.

Müəllif koronavirusun Azərbaycanda  yarada biləcəyi təhlükənin qarşısının alınması və s. üçün Nazirlər Kabineti yanında aidiyyəti dövlət qurumlarının rəhbər şəxslərindən ibarət qərargah yaradıldığını diqqətə çatdırır.

Nazirlər Kabinetindən bildiriblər ki, qabaqlayıcı tədbirlərin görülməsi və Azərbaycan ərazilərində monitorinqin aparılması üçün aidiyyəti sahə mütəxəssislərindən ibarət ekspert qrupları təşkil olunub. Həmçinin, əhalinin məlumatlandırılması və əsassız dezinformasiyaların qarşısının alınması məqsədilə qərargahın +994 12 492 41 61, +994 12 492 75 54, +994 12 505 03 30, + 994 12 505 13 33 nömrəli qaynar xətləri 2020-ci il 28 fevral saat 10:00-dan fəaliyyət göstərəcək.

Nazirlər Kabineti isə bildirir ki,Azərbaycanda sanitar-epidemioloji vəziyyət ciddi nəzarətdədir, hazırda əhali arasında yoluxma halları aşkar edilməmişdir və narahatlıq üçün heç bir əsas yoxdur.

“Oxu.az” da “Azərbaycan biznesinin beş daxili problemi” sərlövhəli məqalədə ölkə biznesinin problemləri  araşdırılır.

Müəllif Fəxri Ağayevin sözlərinə görə, Azərbaycan biznesi ciddi bir yol ayrıcındadır və doğru istiqaməti seçmək üçün ilk öncə nöqsanları görmək və onları təhlil etmək lazımdır.

Müəllifə görə, Azərbaycan iş dünyası və biznesini indiki ağır duruma salan əsas səbəb peşəkar idarəçilər tərəfindən idarə olunmamasıdır.

F.Ağayev hesab edir ki, Azərbaycanda sistemli biznes idarəçiliyi formalaşmayb, insanları işə şəxsi etibar, qohumluq, yerlilik, tanışlıq yolu ilə alıblar.

Müəllifin sözlərinə görə, korporativ idarəetmənin olmaması da ölkə biznesini indiki hala salan səbəblərdən biridir.

Müəllifə görə, şirkətlərin fəaliyyətlərinin bütün aspektlərdən şəffaflığının, effektivliyinin təmin edilməsi məqsədi ilə istifadə edilən korporativ idarəetmə çox vacibdir.

E.Ağayevə görə, korporativ idarəetmə sayəsində şirkətlər “insan” faktorundan “sistem” faktoruna keçirlər. Artıq şirkətlərdə sistem işləyir və idarəetmədə vahid standartlar ön plana çıxır, 

Müəllifə görə, korporativ idarəetmə olmadığı müddətcə şirkətlər maksimum effektivlik nəticəsində maksimum gəlir əldə etmə şansını itirir. F.Ağayevin sözlərinə görə, ölkə biznesinə mənfi təsir etmiş amillərdən biri də effektivliyin olmamasıdır.

F.Ağayevə görə, əksər dövlət və özəl biznes qurumlarında nəinki effektivlik olmayıb, əksinə, bu barədə düşünülməyib və uzun müddətdə şirkətlər üçün böyük təhlükə hesab edilib.

F.Ağayev deyir ki, oğurluq və daxili korrupsiya da bu səbəblərdən biridir və Azərbaycan biznesində iri həcmdə oğurluq, "otkat" və korrupsiya olması sirr deyil.

Müəllifin vurğulamasına görə, hansı şirkət rəhbərlərinin və idarəçilərinin hardan, necə qazandığını və oğurladığını ölkədə hər kəs açıq şəkildə bilir: “700 manat rəsmi maaşı olan bir insanın 40.000 manatlıq avtomobil idarə etməsi, mənzillər alması və çox bahalı siqaret çəkməsi heç bir riyazi düsturlara sığmır.

Keçirilən “şəffaf” tenderlərdə dost-tanış şirkətlərin udması, reklam və digər xərclərin şişirdilməsi haqqında hər bir azərbaycanlının bildiyi bir hekayə var. "Otkat" və bənzəri iyrənc vəziyyətlər o qədər “normal” hala çevrilib ki, artıq xarici şirkətlər belə, onlarla ünsiyyətdə olan insanın “maraqları” haqqında sual verirlər”, deyə müəllif bildirir.

Müəllif uzunmüddətli və strateji düşüncənin olmamasını da ölkə biznesini indiki hala salan səbəblər sırasında göstərir və deyir ki, çox az şirkətlərin uzunmüddətli maliyyə planları və strategiyaları olub.

Bütün bu səbəblərin nə ilə yekunlşamasını isə müəllif belə ifadə edir: “Keyfiyyətsiz məhsul, kənardan nəhəng görünən, amma içdən çürük ağac kimi olan holdinqlər, oğrular, korrupsiya və "otkat"larla dolu biznes, rəqabət gücü olmayan xidmətlər, narazı müştərilər, ilk böhran çalxantısında dağılan bizneslər, iş dünyasında pessimistik düşüncələr”.