Media-icmal 29.01.19

Prezident İlham Əliyevin və birinci xanım Meriban Əliyevanın şəhid ailələrilə görüşü, xidməti avtomobillərdən istifadə sahəsindəki vəziyyət, müəllimlərin əməklərinin dəyərləndirilməsi və s. məsələlər bugünki (29 yanvar, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Şəhid ailələrinə diqqət nümunəsi

"Azərbaycan" qəzeti "Xalqa layiqli xidmətin İlham Əliyev nümunəsi" (ttp://www.azerbaijan-news.az/view-161757/Xalqa-layiqli-xidm%C9%99tin-%C4%B0LHAM-%C6%8FL%C4%B0YEV-n%C3%BCmun%C9%99si) sərlövhəli məqalədə dövlət başçısı İlham Əliyevin və birinci xanım Mehriban Əliyevanın bir qrup şəhid ailəsilə görüşünün mahiyyətini dəyərləndirir.

Müəllif yanvarın 28-də Prezident İlham Əliyevlə şəhid ailələrinin görüşündə dövlət başçısına olan birmənalı etimad və dəstək təzahürünü bu görüşün ən mühüm məqamı adlandırır.

Yazı müəllifi bunu da vurğulayır ki, əslində Prezident, həmçinin, Mehriban xanım Əliyeva mütəmadi olaraq bu kateqoriyadan olan insanlarla görüşür, onları dinləyir və hər dəfə də yeni himayədarlıq nümunəsi nümayiş etdirirlər.

Məqalədə vurğulanır ki, dövlət başçısı 2018-ci ilin aprelində şəhid ailələrinin vərəsələrinə 11 min manat müavinət ödənilməsi ilə bağlı imzaladığı fərman şəhid ailələrinin sosial müdafiəsinin yaxşılaşdırılmasının ölkədə aparılan sosial siyasətin başlıca məqsədlərindən biri olub.

Həm də bu fərman ictimaiyyət tərəfindən böyük rəğbət və məmnunluqla qarşılanıb: "Həmin vaxtdan indiyədək 3100 şəhid hərbi qulluqçunun vərəsələrinə birdəfəlik ödəmə həyata keçirilib, bu istiqamət üzrə 34 milyon manat vəsait verilib. Hazırda 6444 şəhidin vərəsələrinə ödənişlər davam etməkdədir", deyə müəllif bildirir.

Dünənki görüşdə də belə olduğunu deyən müəllif Prezident İlham Əliyevin dünən imzaladığı fərmanla isə 2018-ci il 19 aprel tarixli 1 nömrəli fərmanda dəyişiklik edilib: "Dəyişikliyə əsasən, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda 1997-ci ilin avqust ayının 2-dək şəhid olmuş əlavə 2725 şəhidin (o cümlədən 11000 manatdan az sığorta ödənişi almış 2264 şəhid hərbi qulluqçunun və 461 şəhid polisin) vərəsələrinə də birdəfəlik ödəmə veriləcək. Yeni fərmanla birdəfəlik ödəmənin verilməsi prosesi artıq 12268 şəhidin vərəsələrini əhatə edir".

Yazı müəllifi vurğulayır ki, Azərbaycan ictimaiyyəti Prezidentin bu qərarını ölkənin ərazi bütövlüyü uğrunda döyüşlərdə şəhidl olanların xatirəsinin daim əziz tutulmasının, onların ailə üzvlərinə diqqət və qayğının zaman keçdikcə daha da artmasının əyani təsdiqi kimi dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, bu kateqoriyadan olan vətəndaşlara diqqət bununla başa çatmayıb, ötən illərdə onlara 6654, 2018-ci ildə şəhid ailələrinə və müharibə əlillərinə 626 mənzil verilib, bu il isə azı 800 mənzilin təqdim olunması nəzərdə tutulur və bu vaxta qədər müharibə əlillərinə 6144 avtomobil verilib.

Son olaraq isə müəllif yazır: "Prezident İlham Əliyevin və birinci xanım Mehriban Əliyevanın yanvarın 28-də Prezident Sarayında şəhid ailələri ilə görüşü onlara göstərilən diqqətin bariz nümunəsi oldu.

Xatırladaq ki, ötən il aprelin 19-da dövlət başçısı "Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyü uğrunda həlak olmuş, ölmüş və hərbi əməliyyatlarla əlaqədar xəbərsiz itkin düşdüyünə görə ölmüş elan edilmiş hərbi qulluqçuların ailə üzvlərinin sosial müdafiəsinin yaxşılaşdırılması ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında" fərman imzaladı, fərmanla şəhid hərbi qulluqçuların vərəsələrinə 11 min manat məbləğində birdəfəlik ödəmələrin verilməsi nəzərdə tutulur.

Bizim müəllimlərdən 10 dəfə çox maaş alanlar - xaricdə

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Müəllimlərin maaşı və əmək şəraiti: dünayda və bizdə..." sərlövəhli məqalə oxumaq olar.

Müəllif xarici ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanın təhsil sektorunda əmək haqlarının səviyyəsini təhsil sahəsi üzrə ekspert Kamran Əsədovla gündəmin müzakirəsinə daşıyır.

Mövzu ilə bağlı "musavat.com"-a danışan təhsil eksperti Kamran Əsədov deyir ki, ABŞ, Böyük Britaniya, Almaniya, Fransa, Avstraliya və Yaponiya kimi inkişaf etmiş ölkələrin müəllimləri Azərbaycanla müqayisədə təxminən 10 dəfə çox maaş alırlar. "İlk növbədə qeyd etmək istəyirəm ki, 2014-2017- ci illərdə keçirilən və Təhsil Nazirliyinin diaqnostik qiymətləndirməsindən keçən müəllimlərin orta aylıq əmək haqqı 465 manatdır. Prezident İlham Əliyev orta təhsil müəssisələrində çalışan işçilərin əmək haqlarının 2015 - ci ildə 2 dəfə, 2018 - cildə isə 10 faiz artırılması haqqında sərəncam imzaladı".

Ekspert bildirir ki, ölkə başçısının müvafiq sərəncamından sonra müəllimlərin vəzifə maaşları pedaqoji stajdan asılı olaraq, ali təhsilli müəllim üçün 320 manatdan 410 manatadək, orta ixtisas təhsilli müəllim üçün 290 manatdan 350 manatadək müəyyən edilib.

Sərəncama görə, bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılan müəllimlərin həftəlik dərs yükü norması 1,5 dəfə artırılmaqla, aylıq vəzifə maaşları orta hesabla, 2 dəfə artırılıb.

K.Əsədov bildirir ki, Azərbaycanda müəllimin vəzifə maaşının məbləğini 18 saata bölməklə 1 saatın dəyəri müəyyən edilir, hazırda müəllimin 1 dərs saatının dəyəri orta hesabl 34 faiz artıb.

Üstəlik, ekspert vurğulayır ki, 2014-cı ildən keçirilən müəllimlərin diaqnostik qiymətləndirməsindən sonra Azərbaycanda əməkhaqqı artırılan müəllimlərin sayı 100 min nəfəri keçib, bu isə 2018-ci ilin yanvar ayından etibarən hər üç müəllimdən birinin əməkhaqqının artımla ödənilməsi deməkdir.

İnkişaf etmiş ölkələrdə müəllimlərin maaşlarına toxunan ekspert deyir ki, Böyük Britaniyada müəllimlər ortalama 5 min dollar, ABŞ-da ortalama 3 min dollar, Almaniyada 2-3 min dollar, Avstraliyada 2500 dollar , Fransada praktikant müəllim 1100 dollar, 30 illik stajı olan müəllim isə 2500 dollar, Yaponiyada yeni işə balayan ibtidai sinif müəllimi aylıq 2 min dollar maaş alır.

K.Əsədov beynəlxalq tədqiqata əsasən deyir ki, Azərbaycanda müəllimlərin 68 faizi qadınlardır.

Azərbaycanda digər sahələrlə müqayisədə, müəllimlərin maaşı aşağıdır və K.Əsədovun fikrincə, onların əmək haqlarının artırılması və ya onlara həyat şəraitinin yaxşılaşması üçün müəyyən güzəştlərin edilməsi məqsədəuyğun olar: "Nəzərə almalıyıq ki, müəllimlər digər peşələrdə çalışmır, onların gəlirləri yalnız bu sahədəndir. Deməli, müəllimlərin aldıqları maaş normal dolanışıq üçün yetərli deyil. Ona görə, öncə, düşünürəm ki, müəllimlərin əmək haqları artırılmalıdır. Əgər bu tendensiyanı kütləvi şəkildə apara bilmiriksə, onların kommunal və digər xərclərdən azad etməli, orta təhsil müəssisələrində çalışan müəllimlərin kommunal, nəqliyyat, xərcləri dövlət büdcəsi hesabına ödənməlidir".

K.Əsədova görə, qarşıya çıxan problemləri aradan qaldırmaq üçün müəllimlərə tibbi sığorta verilməlidir və nəticə etibarilə bu kimi addımlar təhsilin inkişafına ciddi təkan verər.

Şəffaflıq olmasa...

"Modern.az"da "Məmurlar hədsiz sayda xidməti maşınlar götürüb - deputat və ekspertdən maraqlı açıqlamalar" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif məmurların xidməti maşınlardan istifadəsinin optimallaşdırılmasını deputat və ekspertlə müzakirəyə çıxarır.

Məqalədə vurğulanır ki, dövlət başçısının 2019-ci l yanvarın 17-də imzaladığı Azərbaycanda bir sıra dövlət orqanları strukturunun optimallaşdırılması və idarəetmənin təkmilləşdirilməsi fərmanı həm də xidməti nəqliyyat vasitələri ilə təmin edilməli olan vəzifələrin siyahısının Prezidentlə razılaşdırılmasını da nəzərdə tutur.

Fərmanda habelə deyilir ki, həmin siyahıdan kənarda qalan vəzifələrdə işləyən şəxslərə aid xidməti avtomobillər özəlləşdirilməsi üçün Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinə təqdim edilməlidir.

Deputat Zahid Oruc bu addımı dövlət idarəetmə sistemində həyata keçirilən genişmiqyaslı tədbirlərin tərkib hissəsi adlandrır və hesab edir ki, belə halda 2019-cu ildə həmin sahələr üzrə büdcə vəsaitlərinin mühüm hissəsinə qənaət ediləcək.

Deputata görə, indi bir maşının o strukturda çalışan şəxslər üçün xidmət müddəti, amortizasiya xərcləri, digər tariflərin şəffalığından heç kəs əmin deyil: "Bilirsiniz, cansız texnika dil açıb deyə bilmir ki, hansı şöbə müdiri, hansı nazir müavini özünün arsenalında nə qədər maşın saxlayıb, məsrəfləri nədən ibarət olub. Odur ki, bu məsələ ilə bağlı birdəfəlik çözüm tapılmalıdır".

Z.Oruc hesab edir ki, yalnız məhdud sayda insanlar üçün xidməti maşın saxlanılmalıdır, hətta xidməti maşın ayrılacaq şəxsin özünə də sərt yanaşma tətbiq olunmalıdır, siyahıya daxil olan vəzifələrdə sıra sayı azaldılmalı, hesabatlar şəffaflıq üçün açıq olmalıdır.

Tanınmış iqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayev də bu addımı "modern.az-a" doğru addım kimi dəyərləndirib. "Hətta mən təklif etmişdim ki, xidməti avtomobillərlə yanaşı, şəxsi avtomobillər də nəzarətə götürülsün. Bu məsələ 2005-ci ildə qəbul olunmuş "Məmurların gəlir deklorasiyası haqqında" Qanunda da öz əksini tapıb".

R.Ağayev hesab edir ki, indi əsas təkliflərdən biri məmurların avtomobilləri üçün yuxarı qiymət həddinin müəyyən olunmasıdır: "2008-2009-cu illərdə satınalmaların şəffaflığı ilə bağlı layihə çərçivəsində məmur maşınlarının monitorinqini aparmışdıq, təəssüf ki, informasiya qapalı olduğu üçün faktlar açıqlanmadı".

Ekspert deyir ki, nazirliklərin avtomobil sayı, hansı vəzifə sahiblərinin xidməti avtomobildən istifadə hüququ, hansı marka maşınlar olması və s. icitimaiyyətə açıq olmalıdır, belə olsa idi bu fərmana ehtiyac olmazdı.

R.Ağayevə görə, nazirlər, nazir müavinlərinə xidməti avtomobil verilməlidir, amma bu sahədə ciddi problemlər var və məmurlar hədsiz sayda xidməti avtomobillərlə təmin olunub, buna görə də ölkə başçısı məsələni şəxsi nəzarətə götürüb.

Ekspert hesab edir ki, bu sahədə şəffaflıq naminə xidməti avtomobildən istifadə hüququna malik vəzifə sahiblərinin siyahısı açıq olmalı, Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiqlənmiş siyahısı yaradılmalıdır.

R.Ağayevə görə, daha vacib bir məsələ, dövlət qurumlarının hər ilin sonunda xidməti avtomobil parkını açıqlamasıdır.

Ekspert hər bir nazirliyin rəsmi saytında satınalamalar bölməsi yaradılmasını, orada nazirliyin xəttilə keçirilən bütün tenderlərin açıqlanmasını təklif edir.

R.Ağayev deyib ki, hazırda Satınalmalar Agentliyinin saytındakı məlumatlar çox ümumi və mürəkkəb şəkildə verilir, lazım olan məlumatlar ya yoxdur, ya da onları tapmaq çox çətindir.

Ekspert deyir ki, birtipli avtomobil markalarına üstünlük verilməsi də vacibdir: "Yaxşı olar ki, qiymət həddi müəyyən olunsun, həm də unifikasiya edilmiş sistem yaradılsın".