Media-icmal 29.04.20

Sahibkarlara dövlət dəstəyi, daha 4 bankın bağlanmasının yarada biləcəyi qayğılar, ölkə banklarının etibarlılıq səviyyəsi, işsizliyə görə verilən 190 manat müavinət ətrafında suallar və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

"Azərbaycan" qəzeti "Prezidentdən sahibkarlara növbəti dəstək planı" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda sahibkarlara dövlət dəstəyini dəyərləndirir.

Müəllif koronavirus pandemiyasının hələ də dünya iqtisadiyyatına zərbə vurmaqda olduğunu, neftin qiymətinin də aşağı düşməsilə qarşıdakı illərdə ciddi iqtisadi böhranın yaşana biləcəyi mümkünlüyünü dilə gətirir.

Müəllifə görə, Azərbaycan bir sıra qabaqayıcı tədbirlər görsə də, pandemiya ziyanlarını davam etdirir və ölkənin gündəlik itkiləri 120-150 manat təşkil edir.

Buna baxmayaraq, müəllif vurğulayır ki,əhalinin sosial rifahının yaxşılaşdırılması, sahibkarlara dəyən ziyanın ödənilməsi yönündə ciddi qərarlar qəbul edilib.

Yazı müəllifinin sözlərinə görə, karantin müddətində dəyən ziyanla bağlı  300 min sahibkarlıq subyektinə, 290 min mikrosahibkara böyük güzəştlər edildi.

Aprel ayında 44 min sahibkarlıq subyektində çalışan 300 mindən çox işçinin əməkhaqqının əhəmiyyətli bir hissəsini dövlət ödədi, dövlət dəstəyindən 290 mindən çox mikro və fərdi sahibkar faydalandı.

Müəllifə görə, vergi güzəşt və tətilləri paketinin ümumi dəyəri isə 114 milyon manata yaxındır, həm də vergilərin ödənilməsi müddəti 2021-ci ilin yanvar ayına kimi uzadılır.

Müəllif Azərbaycanda makroiqtisadi sabitliyin təmin edilməsinin, məşğulluqla bağlı problemlərin həllinin, makroiqtisadi və maliyyə vəziyyətinin sabit saxlanılması üçün 3,5 milyard manatdan artıq vəsait ayrılmasının dövlətin sahibkarların ən böyük hamisi olduğunu bir daha təsdiqlədiyini qeyd edir.

"Müsavat.com"da isə "Bağlanma təhlükəsində olan 4 bank - oliqarxlar niyə onları xilas edə bilmir?" sərlövhəli məqalədə müəllif bağlanan banklardakı əmanətlərin taleyini ekspertlərlə müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin qərarı ilə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən 4 bankın - "AtaBank" ASC, "AGBank" ASC, "NBCBank" ASC və "AmrahBank" ASC-yə müvəqqəti inzibatçılar təyin olunub və bu banklarda  812,5 milyon manat əmanət qalıb.

Ekspertlərə görə, bu qərar daha 4 bankın ləğv edilməsi prosesinin başlanğıcıdır və beləliklə, son 4 ildə fəaliyyəti dayandırılan bankların sayı 17-yə çatdı, beləliklə ölkədə banklarının sayı 26 olacaq.

Amma ekspertlər hesab edirlər ki, bu da son deyil, yəqin ki, il ərzində bankların bağlanması prosesi davam edəcək, ən böyük çətinlik cari hesablarda olan vəsaitlərlə yanaşı, sığorta olunmayan əmanətlərin qaytarılmasında gözlənilir.

"Çox böyük ehtimalla, bu banklar bağlanacaq, onlardan ən azı 3-nün bağlanması mütləqdir. Ola bilər ki, biri də digər hansısa bankla birləşsin". 

Ekspertlərin hesablamalarına görə, vətəndaşlar əmanətləri, yəqin ki, payız aylarında almağa başlayacaqlar. 

Amma ekspetlərə görə, problem odur ki, bank sistemində indiki verilən qərar həm əhalinin banklara etibarını zədələyə bilər, həm də hökumətin kreditlərin ertələnməsi ilə bağlı verdiyi qərar payız aylarında bank sektorunu çökdürə bilər: "Burada ən böyük problem budur. Kreditlərin ertələnməsi, cərimələrin hesablanmaması ilə bağlı qərar 6 ay sonra çətinlik yaşadacaq".

"Azadlıqinfo"da isə "Azərbaycan banklarına etibar yoxdur" sərlövhəli məqalədə müəllif iqtisadçı alim Qubad İbadoğlu ilə ölkə banklarının etibarlılıq səviyyəsi barədə söbətləşir.

Q.İbadoğluna görə, Azərbaycan banklarına etibar edilməməsinin səbəbi azad olmamalarında, siyasi hakimiyyətə bağlı olmalarındadır, buna görə də siyasi mübarizələrin qurbanı olurlar. Bu mənada Q.İbadoğlu artıq illər öncə sradan çıxan bankların aqibətini nümunə göstərir: "Heç şübhəsiz ki, hazırda siyasi hakimiyyətdə yüksək vəzifə tutanların bankları da eyni aqibəti yaşayacaqlar. Çox təəsüf ki, 28 ildə Azərbaycanda sağlam və rəqabətli bank bazarı formalaşmadı, müasir korporativ standartlara cavab verən bank idarəçiliyi yaranmadı".

Q.İbadoğlu deyir ki, bu bankların vurduqları ziyanın altını bank müştəriləri olan əhali çəkib və bu mənada hazırda fəaliyyəti dayandırılan 4 bankda yerləşdirilmiş depozitlərin geri alınması asan olmayacaq.

Onun sözlərinə görə, sığortası olmayan əmanətlərin, cari və xüsusi hesablardakı pul vəsaitlərinin tam məbləğdə sahibinə qaytarılması mümkün olmayacaq: "Yaxud bir neçə ay ərzində manatın devalvasiyası baş verərsə, onda dünən bağlanan banklarda manatla yerləşdirilmiş əmanətlərin dəyərsizləşmə xərcini kim ödəyəcək? Bu tip risklər necə idarə olunacaq? Mərkəzi Bank bu suallara da cavab verməlidir".

Alimin iddiasına görə, artıq Mərkəzi Banka da etimad qalmayıb, çünki cəmi  iki həftə öncə bank sektorunun likvidlik səviyyəsinin qənaətbəxş olduğu deyilirdi, iki həftə sonra isə 4 bankın fəaliyyəti ödəmə qabliyyəti olmadığına görə dayandırıldı. İbadoğlu "görəsən, kimi aldadırdılar, prezidenti, yoxsa xalqı?" sualını gündəmə gətirir.

"Bizimyol.info"da "190 manat müəmması davam edir: Uydurma iş yerləri kimə lazımdır?" sərlövhəli məqalədə işsizliyə görə ödənilən 190 manat müavinətin veriləməsi ətrafındakı vəziyyətdən bəhs olunur.  

Söhbət ondan gedir ki, birdəfəlik ödəmə ilə bağlı müraciətlərin qəbulu başa çatıb, amma qeydiyyata düşə bilməyənlər yardım istəyirlər.

Rəsmi açıqlamaya görə, müraciətlərin qəbulu dayandırılsa da, edilmiş müraciətlərə baxılması və cavablandırılması prosesi hazırda davam edir, əlavə olunur ki, indiyə kimi artıq 400 min nəfər üçün birdəfəlik vəsait köçürülüb, daha 200 min nəfər üçün bu ödənişlər təmin olunacaq.

Amma müstəqil ekspertlərə görə, bu 190 manat müavinət ödənişi 190 sual yaradıb, belə ki, aprel ayında nə qədər işsizin qeydə alınması, nə qədərindən imtina ediliməsi, ölkədə nə qədər işsiz olması, yardım üçün müraciət edənlərin sayı, yardım alanların siyahısı hələ məlum deyil.

Bundan əlavə, ekspertlər "aztəminatlı işsizlər" kimi terminin hansı qanunvericilikdə təsbit olunduğunun bilinmədiyini vurğulayırlar.