YAP-çı deputat ATƏT-in rəyi haqda: 'Onların missiyası... milçəkdən fil düzəltməkdir'

ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosunun (DTİHB) Seçki Müşahidə Missiyasının (SMM) Azərbaycanda keçirilən növbədənkənar prezident seçkisi ilə bağlı ilkin rəyi fərqli yozumlara səbəb olub.

Missiyanın rəyində bildirilir ki, 7 fevral seçkiləri məhdudlaşdırıcı mühitdə keçib, seçkiyə hazırlıqlar səmərəli idarə edilsə də, tənqidi səslərin boğulması və siyasi alternativlərin olmaması ilə yadda qalıb.

Vurğulanıb ki, məntəqələrdə seçki günü sakit və bütövlükdə nizam-intizamlı keçib: "Bununla bərabər, müşahidə edilən 1226 seçki məntəqəsinin 7.7 faizində səsvermə proseduru müşahidəçilər tərəfindən mənfi qiymətləndirilib".

Sənədə görə, müşahidəsi aparılan məntəqələrin təxminən yarısında səslərin sayılmasının şəffaflığı pozulub.

Hakim Yeni Azərbaycan Partiyasından deputat Elman Nəsirov Turana bildirib ki, həmişəki kimi bu dəfə seçkilərdə də Azərbaycan ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosunu beynəlxalq müşahidəçi kimi dəvət etmişdi: “Onların uzunmüddətli və qısamüddətli müşahidə missiyaları fəaliyyət göstərmişdi. Onların seçki prosesini izləmək hər cür imkanları var idi”.

Deputat DTİHB-nin müşahidə missiyasının tənqidli fikirlərinə təəccüblənmədiyini qeyd edib: “Əvvəllər onların bu tənqidli fikirlər özləri də tənqidə dözmürdü, bu dəfə də qüsurları göstərirlər və bu onların hesabatında qeyd olunub, amma əvvəlki illərlə müqayisədə daha çox müsbət fikirləri ifadə edirlər. Onları seçici fəallığı müsbət mənada təəccübləndirmişdi və onlar bunu özləri demişdi”.

E.Nəsirovun sözlərinə görə, buna baxmayaraq ATƏT BDİHB-in öz yanaşmaları var: “Onların missiyası daha çox ondan ibarətdir ki, qüsurları şişirtsinlər, “milçəkdən fil düzəltsinlər”. Amma ən əsası odur ki, seçki fəallığı yüksək səviyyədə oldu və belə olan halda seçki pozuntusu üçün şərait yaranmır, çünki vətəndaş gəlib bülletenə sahib çıxır. Seçicilərin çoxusu da gəlib öz hüququndan istifadə etdilər. Ona görə də ATƏT-in bu tənqidli qeydləri öz yanaşmasıdır”.

Prezident seçkilərində namizəd olan Böyük Quruluş Partiyasının sədri Fazil Mustafa da Turana bildirib ki, ATƏT-in seçki missiyasının rəyində olan fikirlər trafaret və hazır qovluqda gətirilmiş fikirlərdir: “Çünki bu reallığı əks etdirmir. Məsələn, deyilir ki, indiki Prezidentin siyasətinə alternativ hər hansı bir sənəd ortaya qoyulmadı. Mənim seçki platformam bütün Azərbaycanın problemləri ilə bağlı alternativ bir proqram idi. Prezidentin siyasəti prezident respublikasıdır, biz isə orada parlament respublikasına keçid, proporsional seçki sistemini göstərmişik. Orada bir çox məsələlərə alternativ baxışımız olub. Biz bu platformanı ATƏT nümayəndələrinə təqdim etmişik, onlar bununla tanış olmayıblarsa bu bizim günahımız deyil”.

F.Mustafa hesab edir ki, ATƏT-in missiyası digər namizədlərin fikirlərini ciddi təhlil etməyib.

Pozuntulara gəlincə, o qeyd edib ki, rəhbərlik etdiyi partiya müşahidəçiləri digər müşahidəçilərə münasibətdə hər hansı pozuntunu qeyd etməyiblər: “Səsvermə və səs sayma prosesində də hər hansı maneçilik olmayıb. Bu baxımında da bu, cığallıq xarakteri daşıyan bir açıqlamadır”.

Seçkilərə qatılmayan müxalif Müsavat Partiyasının başqanı Arif Hacılı isə AzadlıqRadiosuna bildirib ki, seçkilərin demokratikliyini yalnız seçki günü müəyyənləşmir: "Seçkilərin azad və ədalətli olması üçün ölkədə demokratik şərait olmalıdır, ölkədə sərbəst toplaşmaq, ifadə azadlığı təmin edilməlidir, bərabərhüquqlu rəqabət şəraiti olmalıdır. Demokratik seçkilər keçirən ölkədə siyasi məhbuslar olmamalıdır".

Partiya başqanı hesab edir ki, Azərbaycanda seçkiqabağı demokratik şərait mümkün deyildi: "Təəssüf ki, Azərbaycan hakimiyyəti bu məsələlərdən nəticə çıxarmaq, ölkədə Konstitusiyaya və beynəlxalq konvensiyalara uyğun demokratik şərait yaratmaq əvəzinə, o məsələlər barədə obyektiv fikirləri səsləndirən qurumları qərəzli elan edir".

Siyasi Menecment İnstitutunun rəhbəri Azər Qasımlı da AzadlıqRadiosuna bildirib ki, bu, qeyri-demokratik, qeyri-şəffaf və qeyri-rəqabətli seçkilər idi: "Seçki günü də saxtakarlıqlar, topa bülletenlərin qutuya atılması, "karusel"lər (eyni şəxslərin müxtəlif məntəqələrdə səs verməsi), inzibati resurslardan istifadə etmə, müşahidəçiliyin faktiki olaraq olmaması tipli qanun pozuntuları olub".

Onun fikrincə, ATƏT-in rəyi reallığı əks etdirir, amma çox sərt deyil və daha sərt hesabat ola bilərdi: "Bu hesabatdan sonra daha bir hesabat olmalıdır və orada daha sərt dildən istifadə oluna bilər".

A.Qasımlının sözlərinə görə, bu, artıq siyasi və geosiyasi məsələdir: "İlham Əliyevin seçkilərdən sonrakı davranışlarına, onun atacağı addımlara uyğun olaraq davranılacaq".