"Həmas ilə müharibənin gərgin mərhələsi bitmək üzrədir" və diqqət Livanla sərhədə keçəcək, Netanyahu deyir

CNN:   Iİsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu bazar günü deyib ki, “Həmas ilə (Qəzzada) müharibənin gərgin mərhələsi başa çatmaq üzrədir” və bu hərbi diqqət daha sonra İranın dəstəklədiyi “Hizbullah” qruplaşması ilə döyüşlərin son həftələrdə intensivləşdiyi İsrailin Livanla şimal sərhədinə keçə bilər.

Bununla belə, Netanyahu İsrailin HƏMAS silahlı qruplaşması məhv edilənə qədər Qəzzada fəaliyyətini davam etdirəcəyinə söz verib. “Bu o demək deyil ki, müharibə bitəcək, lakin indiki mərhələdəki müharibə Rəfahda bitəcək. Bu həqiqətdir. Biz otları daha sonra biçməyə davam edəcəyik”, – Netanyahu oktyabrın 7-dən bəri yerli İsrail mediasına verdiyi ilk təkbətək müsahibəsində “Kanal 14” televiziyasına deyib.

İsrailin beynəlxalq ictimaiyyətin növbəti addımlardan çəkinməyə çağırışlarına baxmayaraq Qəzzanın cənubundakı şəhərinə hava və qurudan hücumuna başlamazdan əvvəl bir milyondan çox fələstinli Rəfaha sığınmışdı. O vaxtdan bəri təxminən 800 min insan BMT-nin qida agentliyinin "apokaliptik" adlandırdığı şəraitdə Rəfahı tərk etmək məcburiyyətində qalıb.

Humanitar yardım üçün mühüm giriş nöqtəsi olan şəhərin Misirlə sərhəd keçid məntəqəsi keçən ayın əvvəlində İsrail hərbçiləri tərəfindən ələ keçirildikdən sonra bağlı qalıb. İsrailin Rəfah əməliyyatına başlamasından sonra Qəzzadakı hərəkətlərinə beynəlxalq təzyiqlər artıb. Keçən ay BMT-nin ali məhkəməsi İsrailə Qəzzadakı mübahisəli hərbi əməliyyatını dərhal dayandırmağa göstəriş verib və humanitar vəziyyəti “fəlakətli” adlandırıb.

Müsahibədə Netanyahu Qəzzada hələ də əsirlikdə olan bəzi girovların qaytarılması üçün HƏMAS ilə “qismən razılaşmaya” hazır olduğunu bəyan edib, lakin o, atəşkəsdən sonra “Həması məhv etmək məqsədinə nail olmaq üçün” müharibənin hələ də davam edəcəyinə dair mövqeyini təkrarlayıb. "Mən bundan imtina etməyə hazır deyiləm" deyə Netanyahu bildirib.

Baş nazir İsraildə Qəzzada atəşkəs və bütün girovların qaytarılması tələbi ilə ümummilli etirazlarla üzləşib. Şənbə günü girovların ailələri Tel-Əviv, Qüds, Herzliya, Qeysəriyyə, Raanana, Beer Şeva, Kiryat Qat və Pardes Hanna-Karkur şəhərlərində hökumət əleyhinə davam edən etiraz aksiyalarında iştirak ediblər.

Bir çox etirazçılar hökumətdən girovların azad edilməsi ilə bağlı razılaşmaya razılıq verməsini tələb ediblər. ABŞ-ın dəstəklədiyi üç fazalı atəşkəs planı “Qəzzada hələ də saxlanılan bütün girovların azad edilməsi və İsrail qoşunlarının Qəzzadan tamamilə çıxarılması müqabilində döyüş əməliyyatlarının daimi dayandırılmasını” tələb edir.

Həmçinin görünür ki, İsrail hökuməti ilə ordusu arasında fikir ayrılıqları dərinləşir.

İsrailin təcrid olunmuş anklavı dağıdıcı bombardman etməsindən sonra Netanyahuya Qəzzanın müharibədən sonrakı idarəçiliyi üçün strategiya hazırlamaq üçün hökumət üzvləri və İsrailin müttəfiqləri, o cümlədən ABŞ tərəfindən daha çox təzyiq göstərilir.

Baş nazirin şərhlərinə cavab olaraq HƏMAS bildirib ki, Netanyahunun işlətdiyi sözlər onun Qəzzada müharibəyə son qoymaq deyil, yalnız qismən razılıq əldə etmək istədiyini göstərir. HƏMAS-ın bəyanatında deyilir ki, Netanyahunun mövqeyi "onun Təhlükəsizlik Şurasının son qətnaməsinə və ABŞ prezidenti Co Baydenin təkliflərinə qarşı çıxmasının açıq təsdiqidir".

HƏMAS istənilən razılaşmaya “daimi atəşkəsin açıq şəkildə təsdiqi və qoşunların Qəzza zolağından tamamilə çıxarılması”nın  daxil edilməsini israr etməkdə davam edir.

İsraildə Girov Ailələr Forumunun qərargahı bütün girovların qaytarılmasını təmin etmədən qoşunların çıxarılması ilə bağlı istənilən təklifi pisləyib. Bazar ertəsi forumun bəyanatında deyilir: “Girovların azad edilmədən Qəzza zolağında hərbi əməliyyatların dayandırılması misli görünməmiş milli uğursuzluq və müharibənin məqsədlərinə çatmamaqdır”.

Şimala doğru hərəkət

Netanyahu həmçinin “Kanal 14”ə deyib ki, “gərgin mərhələ bitdikdən sonra hakimiyyətin bir hissəsini şimala ötürmək imkanımız olacaq və biz bunu edəcəyik”.

“Birincisi, müdafiə məqsədilə, ikincisi, sakinlərimizi evlərinə qaytarmaq üçün. Əgər biz bunu siyasi cəhətdən edə bilsək, bu, əla olar. Əks halda, biz bunu başqa cür edəcəyik, amma hamını evə gətirəcəyik – şimal və cənubun bütün sakinlərini”, - o əlavə edib.

Yaxın Şərqin ən güclü silahlı qruplarından biri olan İranın dəstəklədiyi “Hizbullah” islamçı hərəkatı HƏMAS-ın İsrailə hücumundan bir gün sonra, oktyabrın 8-dən Livanın cənubundan İsrailin şimalındakı bölgələrə ölümcül hücumlar həyata keçirir.

İsrail “Hizbullah”ın hücumlarına zərbələrlə cavab verdi, nəticədə yüksək rütbəli komandirlər də daxil olmaqla “Hizbullah” yaraqlıları öldürüldü.

İsrailin şimalında davam edən qarşıdurma səbəbindən on minlərlə israilli evlərindən təxliyə edilib. Livanın cənubundakı kəndlər də boşalıb.

Son həftələrdə sərhədyanı hücumların artması Yaxın Şərqdə daha bir genişmiqyaslı münaqişənin başlaya biləcəyi qorxusunu artırıb.

ABŞ rəsmiləri çərşənbə günü CNN-ə deyib ki, İsrail rəsmiləri ABŞ-a bildiriblər ki, qruplaşmaya qarşı mümkün hücuma hazırlıq məqsədilə resursları Qəzza zolağının cənubundan İsrailin şimalına köçürməyi planlaşdırırlar. İsrail və “Hizbullah” arasında daha geniş müharibənin nəticələri dağıdıcı ola bilər, yüksək rütbəli ABŞ rəsmisi daha əvvəl CNN-ə bildirib.

ABŞ rəsmilərinin ciddi narahatlığı var ki, İsrail və “Hizbullah” arasında genişmiqyaslı müharibə baş verərsə, İranın dəstəklədiyi silahlı qrup İsrailin şimaldakı hava hücumundan müdafiəsini, o cümlədən məşhur “Dəmir Qübbə” hava hücumundan müdafiə sistemini alt-üst edə bilər.

Müsahibədə Netanyahudan “Hizbullah”la münaqişəni razılaşma və ya müharibə yolu ilə bitirmək qərarının nə olacağı da soruşulub. Baş nazir belə cavab verib: “Bax, əgər razılaşma olsa, bizim şərtlərimizlə əldə edilən razılaşma olacaq.

Şərtlərimiz - müharibəni bitirmək, Qəzzanı tərk etmək və HƏMAS-ı toxunulmaz saxlamaq deyil.

Mən HƏMAS-ı toxunulmaz qoymaqdan imtina edirəm. Biz onları məhv etməliyik”.

İsrail, HƏMAS-ın oktyabrın 7-də yaraqlıların 1200-ə yaxın adamı öldürdüyü və 250-dən çox adamı girov götürdüyü hücumlarından sonra Qəzzada müharibəyə başlayıb. Qəzzanın səhiyyə nazirliyinin məlumatına görə, o vaxtdan bəri İsrail kampaniyası 37 mindən çox insanın ölümünə səbəb olub.