Qəzzada atəşkəs danışıqları dalana dirənir, Netanyahu hücumun başlanğıc tarixini təyin edib

Reuters: Həmas Qahirə danışıqlarında İsrailin atəşkəs təklifini rədd etdiyini bildirib, bu barədə Həmasın yüksək rütbəli rəsmisi bazar ertəsi bildirib, İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu isə məcburi köçkün fələstinlilərin Qəzzada son sığınacağı olan Rəfaha hücum etmək üçün tarixin təyin olunduğunu bəyan edib.

İsrail və Həmas bazar günü danışıqlar üçün Misirə Qətər və Misirdən olan vasitəçilər, həmçinin Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin direktoru Uilyam Bernsın da daxil olduğu qruplar göndərib.

Bernsın iştirakı İsrailin əsas müttəfiqi olan ABŞ-ın Qəzzada saxlanılan israilli girovların azad edilməsinə və altı aydır davam edən qarşıdurma nəticəsində yaşamaq üçün vəsaitləri olmayan Fələstinli mülki vətəndaşlara yardıma imkan verəcək razılaşma üçün artan təzyiqini vurğulayır.

Lakin HƏMAS-ın yüksək rütbəli rəsmisi Əli Barakə “Reuters” agentliyinə deyib: “Biz Misir tərəfinin barəsində bizə məlumat verdiyi İsrailin son təkliflərini rədd edirik. Bu gün Siyasi Büronun iclası oldu, orada bu qərar qəbul edildi”.

HƏMAS-ın başqa bir rəsmisi daha əvvəl “Reuters” agentliyinə bildirib ki, danışıqlarda heç bir irəliləyiş əldə olunmayıb.

Adının çəkilməsini istəməyən Həmas rəsmisi “Reuters” agentliyinə bildirib ki, “İşğalçıların (İsrailli) mövqeyi dəyişməyib və buna görə də Qahirə danışıqlarında yeni heç nə yoxdur”. "Hələ irəliləyiş yoxdur."

Təklifin təfərrüatları dərhal məlum olmayıb.

Bazar ertəsi Qüdsdə, İsrail əsgərləri Qəzzanın cənubundakı bəzi hissələrdən geri çəkildikdən bir gün sonra Netanyahu Qahirədəki danışıqların ətraflı hesabatını aldığını bildirib.

“Biz davamlı olaraq məqsədlərimizə nail olmaq, ilk növbədə bütün girovlarımızı azad etmək və Həmas üzərində tam qələbəyə nail olmaq üçün çalışırıq”, - Netanyahu bildirib.

“Bu qələbə üçün Rəfaha daxil olmaq və orada yerləşən terrorçu batalyonları məhv etmək lazımdır.

Bu olacaq - tarix təyin olunub”. O, tarixi dəqiqləşdirməyib.

Rəfah İsrailin davam edən bombardmanları nəticəsində evlərini tərk etmək məcburiyyətində qalan dinc fələstinlilərin son sığınacağıdır.

İsrailin bildirdiyinə görə, bu həm də HƏMAS yaraqlılarının son əhəmiyyətli dayaq nöqtəsidir.

Cənub şəhərində bir milyondan çox insan çıxılmaz vəziyyətdədir, qida, su və sığınacaqdan məhrumdur, xarici hökumətlər və təşkilatlar isə qan tökülməsindən ehtiyat edərək İsraili Rəfaha hücum etməkdən çəkinməyə çağırır.

Rafahda çadırlarda yaşayan yüzlərlə sakin İsrail qoşunlarının geri çəkilməsindən sonra bazar ertəsi viran qalmış məhəllələrinə qayıtmağa risk edib.

Onların bəziləri eşşək arabaları, rikşalar və açıq göyərtəli maşınlarla, bəziləri isə sadəcə piyada gedib.

Yerli sakin Mohammed Abu Diab deyib: "Bu şokdur, sadəcə sarsıdıcıdır,... dağıntılar dözülməzdir". "Evimə doğru gedirəm və bilirəm ki, dağıdılıb. Köynəyimi götürmək üçün dağıntıları qazacağam", - o əlavə edib.

Fələstinli həkimlər bildiriblər ki, onların qrupları son aylarda əsgərlərin aktiv olduğu bölgələrdən 80-dən çox cəsəd çıxarıb.

Qərb dövlətləri fələstinli mülki əhali arasında çoxlu sayda ölən və İsrailin sıx məskunlaşan Qəzza zolağında HƏMAS-ı məhv etmək üçün keçirdiyi hərbi əməliyyat nəticəsində yaranan humanitar böhrandan narahat olduqlarını bildiriblər.

Qəzzanın Səhiyyə Nazirliyi bazar ertəsi bildirib ki, altı aydır davam edən qarşıdurmada 33 207 fələstinli həlak olub.

Anklavın 2,3 milyon sakininin əksəriyyəti evsizdir və bir çoxu aclıq təhlükəsi ilə üz-üzədir.

İsrail məlumatlarına görə, oktyabrın 7-də HƏMAS-ın İsrailin cənubunda münaqişəyə səbəb olan hücumunda 1200 nəfər həlak olub.

İsrail ordusu o vaxtdan bəri gedən döyüşlərdə 600-dən çox əsgərinin həlak olduğunu bildirib.

Hər hansı irəliləyiş varmı?

Vaşinqtonda Ağ Ev rəsmisi bildirib ki, Birləşmiş Ştatlar girovların tezliklə azad edilməsi üçün razılığa gəlməyə ümid edir, çünki bu, həm də təxminən altı həftəlik atəşkəsə gətirib çıxaracaq.

Həftə sonu İsrailin xarici işlər naziri İsrael Kats Qahirədə keçirilən danışıqları Həmas-ın girovlarının təxminən yarısını azad etdiyi qısamüddətli noyabr atəşkəsindən sonra tərəflərin əldə etdiyi razılaşmaya ən yaxın danışıqlar kimi xarakterizə edib.

Oktyabrın 7-də Həmas tərəfindən əsir götürülən 253 nəfərdən 133-ü girovluqdadır. Danışıqların iştirakçıları bildirirdilər ki, ehtimal olunan razılaşmanın birinci mərhələsində təxminən 40 nəfər azad olunacaq.

Bazar ertəsi səhər saatlarında Misirin təhlükəsizlik xidmətindəki iki mənbə və dövlətə məxsus “Əl-Qahera News” Qahirədəki danışıqlarda müəyyən irəliləyiş əldə olunduğunu bildirib.

Onlar bildiriblər ki, hər iki tərəf bütün qalan israilli girovların azad edilməsini və ikinci mərhələdə uzunmüddətli atəşkəsin daxil olacağı üç mərhələli atəşkəs razılaşmasına gətirib çıxara biləcək güzəştlərə gedib.

Onlar güzəştlərin girovların azad edilməsi və HƏMAS-ın məcburi köçkünlərin Qəzzanın şimalına qaytarılması tələbi ilə bağlı olduğunu bildiriblər.

Vasitəçilər təklif etdilər ki, qayıdış İsrail təhlükəsizlik qüvvələrinin iştirakı ilə ərəb qüvvələri tərəfindən izlənilə bilər, israillilər sonradan geri çəkiləcəklər.

Mənbələr və Al-Qahera News xəbər verir ki, nümayəndə heyətləri Qahirəni tərk edib və məsləhətləşmələrin 48 saat davam edəcəyi gözlənilir.

"Əsas tələblər"

Bununla belə, vasitəçilik səylərinə yaxın olan bir Fələstin rəsmisi “Reuters” agentliyinə bildirib ki, İsrailin müharibəni dayandırmaqdan, qoşunları Qəzzadan çıxarmaqdan, bütün mülki əhalinin öz evlərinə qayıtmasına icazə verməkdən və sahil anklavının tezliklə yenidən qurulmasını təmin etmək üçün 17 illik blokadanı aradan qaldırmaq imtina etməsi səbəbindən vəziyyət dalana dirənməkdə davam edir.

Adının açıqlanmasını istəməyən rəsminin sözlərinə görə, bu addımlar İsrail həbsxanalarında saxlanılan fələstinlilərin müqabilində girovların azad edilməsinə dair İsrailin əsas tələbindən üstün idi.

“Əsirlərin dəyişdirilməsi ilə bağlı HƏMAS daha çox çevikliyə hazır idi və hazırdır, lakin bizim tələblərimizlə bağlı heç bir çeviklik yoxdur... əsas tələblər” deyə o bildirib.

İsrail yaxın gələcəkdə müharibənin dayandırılması və ya qoşunların Qəzzadan çıxarılması ehtimalını istisna edib və bildirib ki, HƏMAS daha Qəzzaya nəzarəti itirməyincə və ya İsrailin hərbi yolla hədələməyinə son qoymayınca onun qoşunları geri çəkilməyəcək.