Türkiyədə bələdiyyə seçkisi keçirilir

İstanbul/31.03.19/Turan: Martın 31-də Türkiyədə növbəti bələdiyyə seçkisi keçirilir.Konstitusiyaya və seçki qanununa uyğun olaraq, bələdiyyə seçkiləri hər 5 ildən bir keçirilməlidir. Ona görə vaxtından əvvəl bələdiyyə seçkisinin keçirilə bilməsi üçün konstitusiya dəyişikliyi etmək lazımdır.Parlament və prezident seçkilərini isə vaxtından əvvəl keçirmək üçün Məclisin qərarı kifayətdir.Türkiyədə erkən parlament seçkisiylə bələdiyyə seçkisi eyni gündə təkcə bir dəfə-18 aprel 1999-cu ildə keçirilib.

31 martdakı bələdiyyə seçkisində təxminən 57 milyon seçicinin səsvermə haqqı var.Seçkidə 30 metropol, 51 vilayət,922 rayon və 386 qəsəbənin bələdiyyə sədrliyi uğrunda 8 min 270 namizəd mübarizə aparacaq.

Ölkənin Şərq və Cənubi-Şərq vilayətlərində seçki 1 saat erkən başlayıb.O bölgələrdə saat 07.00-da başlayan seçki saat 16.00-da başa çatacaq.Digər bölgələrdə isə saat 08.00-da başlayan seçki saat 17.00-da başa çatacaq.

Yüksək Seçki Şurası 30 mart saat 18.00-dan etibarən seçki təbliğatını qadağan edib.Qanunda seçkinin ilk nəticələrinin saat 21.00-dan etibarən açıqlanması nəzərdə tutulsa da Yüksək Seçki Şurasının qərarı ilə ilk nəticələr daha əvvəl də elan edilə bilir.

31 martdakı bələdiyyə seçkisində 12 siyasi partiya iştirak edir: 1) Adalet ve Kalkınma Partiyası(partiyanın sədri eyni zamanda ölkə prezidenti olan Recep Tayyip Erdoğandır);2) Bağımsız Türkiye Partisi(sədr Haydar Baş); 3) Büyük Birlik Partiyası (sədr Mustafa Destici) ;4) Cumhuriyet Halk Partiyası (sədr Kemal Kılıçdaroğlu); 5)Demokrat Partiyası (sədr Gültekin Uysal); 6)Demokratik Sol Partiyası (sədr Önder Aksakal); 7) Halkların Demokratik Partiyası (həmsədrlər Sezai Temelli və Pervin Buldan);8) İyi Partiya (sədr Meral Akşener) ;9)Milliyetçi Hareket Partiyası (sədr Devlet Bahçeli); 10) Saadet Partiyası (sədr Temel Karamollaoğlu) ;11) Türkiye Kommunist Partiyası(sədr Erkan Baş) ;12) Vatan Partiyası (sədr Doğu Perinçek)

24 iyun 2018-ci ildə keçirilən parlament və prezident seçkiləri ərəfəsində iqtidardakı Adalet ve Kalkınma Partiyası ilə (AKP)onu dəstəkləyən Milliyetçi Hareket Partiyası (MHP) "Cümhur ittifaqı"adı altında seçki bloku yaradıblar.Müxalifətdəki Cumhuriyet Halk Partiyası,İyi Partiya, Demokrat Partiyası və Saadet Partiyası isə iqtidar ittifaqının qabağına "Millət ittifaqı" ilə çıxıblar."Cumhur ittifaqı"nın namizədi Recep Tayyip Erdoğan 52.6% səslə yenidən prezident seçilib."Cumhur ittifaqı" 31 martdakı bələdiyyə seçkisi ərəfəsində də qüvvədə qalıb."Millət ittifaqı" isə Cumhuriyet Halk Partiyası və İyi Partiyanın konsensusu ilə yoluna davam edib, Saadet Partiyası ilə ətraflı məşvərətlər aparılıb.

Ölkənin əksər vilayət,rayon və qəsəbələrində bələdiyyə sədrliyinə namizəd göstərməyən MHP o bölgələrdə AKP-nin namizədini dəstəkləməyi qərarlaşdırıb.AKP isə bir neçə metropol, vilayət,rayon və qəsəbə bələdiyyələrinin sədrliyi uğrunda yarışda MHP-nin namizədini dəstəkləməyə söz verib.

Eyni zamanda,ana müxalifətdəki Cumhuriyet Halk Partiyası 10-dan artıq vilayətdə, bəzi rayon və qəsəbələrdə İyi Partiyanın namizədini dəstəkləməyi qərarlaşdırıb.Ankara,İstanbul, İzmir,Bursa kimi metropollarda İyi Partiya özü namizəd göstərməyərək CHP-nin namizədini dəstəkləyir.Seçkidə qıfıl rolu kürd təmayüllü Halkların Demokratik Partiyasına (HDP) düşüb.

Ölkənin Cənubi-Şərq bölgələrində seçkiyə öz namizədləriylə gedən HDP, başda İstanbul, Ankara, İzmir olmaqla, digər bölgələrin əksəriyyətində namizəd göstərməyib.Kürd mənşəli seçicilərin səslərinin həlledici rola malik olduğunu bilən prezident Erdoğan və MHP lideri Bahçeli, "Halkların Demokratik Partiyasının PKK terror təşkilatıyla üzvi bağlantısı olduğunu" səbəb göstərərək,CHP,İyi Partiya və Saadet Partiyasının "terrorçularla əməkdaşlıq şəraitində seçkiyə getdiklərini" iddia ediblər.

AKP və MHP-nin yaratdığı "Cumhur ittifaqı"nın seçkidə müxalifətə qarşı istifadə etdiyi əsas iddia onların "terror təşkilatıyla əməkdaşlıq etməsi" olsa da "Millət ittifaqı"na daxil olan və o ittifaqı dəstəkləyən partiyaların liderləri bunu qəti şəkildə rədd ediblər.Seçki təbliğatı dövrünün ən aktiv siyasi lideri AKP lideri və prezident Erdoğan olub.Belə ki, ölkənin əksər vilayətlərindəki mitinqlərdə çıxış edən prezident Erdoğan təbliğatın son 2 günündə İstanbulun 15 rayonunda mitinqlər keçirməyə də müvəffəq olub.Ancaq onun bu aktivliyini tənqid edən müxalifət liderləri prezident Erdoğanı "Təbliğat dövründə dövlətin imkanlarını tamamilə seçkiyə səfərbər etməkdə və istər dövlətin TRT kanalını istərsə də özəl kanalların əksəriyyətini özünün çıxış etdiyi mitinqləri işıqlandırmağa məcbur etməkdə" günahlandırıblar.

"Cumhur ittifaqı"nın lideləri Erdoğan və Bahçeli 31 martdakı seçkini "Türkiyənin ölüm-qalım məsələsi" kimi təqdim edərək seçiciləri o itiifaqa səs verməyə çağırıblar.

"Millət ittifaqı"nın liderləri isə bazardakı bahalığı, vətəndaşların gündəlik problemlərinin həlli yollarını gündəlikdə tutaraq seçicilərdən dəstək istəyiblər.

AKP İstanbulda təcrübəli siyasətçi,keçmiş nazir və baş nazir, Məclisin keçmiş sədri Binali Yıldırımı bələdiyyə sədrliyinə namizəd göstərib.Əksər mitinqlərə Erdoğan və Yıldırım birgə gediblər, əsas çıxışçı isə cənab Erdoğan olub.

"Millət ittifaqı" isə ölkədəki seçkinin ümumi taleyini həll edən İstanbul bələdiyyə sədrliyinə metropolun Beylüikdüzü rayon bələdiyyəsinin keçmiş sədri Ekrem İmamoğlunu namizəd göstərib.İmamoğlu təbliğat prosesində soyuqqanlılığı və konkret vədləriylə yadda qalıb."Millət ittifaqı"nın Ankarada yenidən namizəd göstərdiyi Mansur Yavaş isə birbaşa prezident Erdoğanın saysız ittihamlarına məruz qalıb,Erdoğan və daxili işlər naziri Süleyman Soylu "Ankaranın bələdiyyə sədri seçilməsi halında Mansur Yavaşın işləməsinə icazə verməyəcəklərini" bəyan ediblər.

Prezident Erdoğan, həmçinin, İyi Partiyanın sədri Meral Akşeneri həbslə təhdid edib.Hökumətə yaxın Akit TV kanalının proqram aparıcısı isə CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlunun "Edamının vaxtının gəldiyini" bildirib.

Manisadakı mitinqə əlində böyük çanta ilə çıxan Meral Akşener həbsxanaya getməyə hazır olduğunu bildirib, Kemal Kılıçdaroğlu isə özünün edam qərarını bir an əvvəl imzalamağa hazır olduğunu deyib.

Təbliğat dövründə medianın siyasi partiyalara və namizədlərə böyük ölçüdə qeyri-proporsional vaxt ayırdığı müşahidə edilib.AKP və prezident Erdoğan ilk dəfə bu seçki ərəfəsində ictimai rəy sorğusu anketlərinin nəticələrini açıqlamayıblar.Təbliğat başlayandan bir neçə gün sonra AKP lideri və prezident Erdoğan "Anketlərə inanmadığını" bildirib.

Marketlərdə və bazarlarda tərəvəzin qiymətinin xeyli yüksəlməsinin qabağını almaq məqsədi ilə prezident Erdoğanın təlimatıyla "Qiymətləri tənzim bazarları" açılaraq orada ucuz qiymətə tərəvəz satılıb.Prezident Erdoğan sabun,yuyucu toz,şampun və s. təmizlik materiallarının da ucuz qiymətə satılacağını açıqlasa da o malların satışında ucuzluq olmayıb.

Bəzi ictimai rəy sorğularının qeyri-rəsmi nəticələrinə görə,31 martdakı seçkidə bir çox sürprizin yaşanacağı ehtimal edilir.