OPEK + ölkələrinin "Əməkdaşlıq Bəyannaməsi" bazardan gündə 20 milyon barrel çıxaracaq

9-12 aprel tarixlərində keçirilən OPEK + video məsləhətləşmələrində iyirmi üç neft istehsal edən ölkə dünyada gündəlik neft hasilatını azaltmaq məqsədi ilə "Əməkdaşlıq Bəyannaməsi" imzalayıb. Bu, neftin qiymətinin ən ciddi şəkildə enməsinə təsir edən nefti bazardan çıxartmağa imkan verəcək.

Azərbaycanın Energetika Nazirliyində hesab edirlər ki, OPEK+ üzvü olmayan dünyanın digər neft istehsal edən ölkələri üçün endirimlər barədə razılığı nəzərə alaraq, mayın 1-də və iki ay ərzində gündə 20 milyon barel neft dünya neft bazarından çıxarılacaq. Bu, koronavirus pandemiyasının qara qızıla qlobal tələbi kəskin şəkildə zəiflətdiyi bir vəziyyətdə neftin qiymətlərinin sabitləşməsinə böyük bir töhfə olacaq.

İndi bazarda artıq neft 30-35 milyon bar/gün hesablanır, lakin onu aradan qaldırmaq üçün OPEK+ iki aylıq bir proqramı mayın 1-də işə salacaq.

May ayını gözləmədən Səudiyyə Ərəbistanı, Küveyt və BƏƏ-nin aprel ayında planlaşdırılan ümumi hasilatı 2,7 milyon b/ s azaltmaq barədə razılığa gəlmələri də vacibdir.

OPEK + ölkələri, may-iyul aylarında ümumi hasilatı 9,7 milyon barrel azaldacaq.

“Bu qərar OPEK + formatından kənar ölkələri hasilatı azaltmağa sövq edir və ilk dəfə olaraq digər iri neft istehsalçıları bu prosesə qoşulur. Buna misal olaraq ABŞ-ın Meksikaya görə hasilatı 300.000 bar/s azaltmaq öhdəliyini göstərmək olar. Meksika özü may-iyun aylarında hasilatı 100 min barrel / gün azaldacaq", - deyə Azərbaycanın Energetika Nazirliyində bildiriblər.

Ümumiyyətlə, ABŞ, Kanada, İndoneziya, Norveç və Braziliya kimi dünyanın əsas neft istehsalçılarının OPEK + ölkələri ilə həmrəylik şəraitində neft hasilatını könüllü olaraq 4-5 milyon barrel azaldacağı gözlənilir.

Bu şəkildə may ayından başlayaraq, qiymətlərə təzyiq edən 20 milyon bar / s artıq neft bazardan çıxacaq.

OPEK + ölkələri tərəfindən aprelin 12-də "Əməkdaşlıq Bəyannaməsinə"yə edilən son düzəlişə əsasən, OPEK + ölkələrində iyulun 1-dən ilin sonuna qədər gündəlik hasilatın ümumi azalması 7,7 milyon barrel, 2021-ci ilin yanvarından 2022-ci ilin aprelinə qədər gündə 5.8 milyon barrel olacaq.

Azərbaycanda hazırda neft hasilatına cavabdeh olan 3 seqment var - SOCAR (NQÇİ-də müstəqil istehsal, beynəlxalq müqavilələrdən kənar), SOCAR-ın birgə müəssisələri və Azərbaycan üçün əsas layihə - 1 milyard ton neft ehtiyatı olan “Azəri-Çıraq-Günəşli” (1997-ci ildən bəri yarısı hasil edilib).

SOCAR-ın ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdir müavini İbrahim Əhmədov ASTNA-ya bildirib ki, "OPEK + sazişinin Azərbaycanda yerinə yetirilməsi ilə bağlı məsələlərə baxılır."

SOCAR üzrə azaltma məsələlərnə baxılır, amma detallar Energetika Nazirliyində olacaq”, - deyə o bildirib. 

Azərbaycan Energetika nazirinin müşaviri Zəminə Əliyeva ASTNA-ya bildirib ki, yaxın günlərdə yeni OPEK + sazişi çərçivəsində ölkədə istehsalın necə azaldılacağı ilə bağlı implementasiyalara baxılır”.
Aydındır ki, Azərbaycanın yeni kvotasında ən azı 70%-i AÇG-nin, qalanı NQÇİ və SOCAR BM-in hesabına olacaq.

ASTNA həmçinin Meksikanın da mövqeyini izah etməyə qərar verib, onun üzündən tarixi OPEK + müqaviləsi ABŞ-ın müdaxiləsi olmasa, demək olar ki, pozula bilərdi.

Rəsmi Meksika bəyan edib ki, əvvəllər neftinin böyük hissəsini bir barreli 49 dollara satmaq üçün müqavilələr bağlayıb, ona əməl edilir və hasilatın 400 min barrel / sutka azaldılmasına səbəb yoxdur.

Lakin neft sektorundakı "Meksika-ABŞ əlaqəsi" göz qabağındadır və bir çox mütəxəssis OPEK + konsultasiyaları zamanı bu iki ölkənin hiyləgər addımlarını qeyd edir.

Belə ki, enerji bazarları üzrə ekspert Anas Əl-Haci belə bir izahat verir.

“Əvvəla, 1,2 milyon barrel istehsal edən Meksika neftini əsasən ABŞ-a neft ixrac edir. İkincisi, bir çox Amerika neft emalı zavodu Meksika nefti ilə işləyir və Meksikanın özündə də neft emalı zavodları var, onların arxasında Amerika şirkətləri dayanır. Üçüncüsü, Meksika benzin çatışmazlığından əziyyət çəkir, çünki öz neftinin ixraca yönəldib. Bütün bunlar bu Şimali Amerika ölkələrinin qarşılıqlı asılılığından və hərəkətlərinin koordinasiyasından xəbər verir", - deyə ərəb ekspert qeyd edib.

Amerikalı ekspertlər hesab edirlər ki, yeni OPEK + sazişinin həyata keçirilməsi əslində dünyadakı həddindən artıq çox olan neft anbarlarına bir az boşalma vaxtı vermək üçün bir "taym-autdur". Lakin koronavirus pandemiyası fonunda dünyada neft sənayesindəki vəziyyət ilin sonuna qədər kritik olacaq (Rusiya Federasiyası Energetika Nazirliyinin rəhbəri Aleksandr Novak bu barədə dünən gecə bəyan edib).

Beləliklə, neftin qiyməti yalnız qısa müddətə və çətin ki, 2019-cu ilin göstəricilərinə qədər qalxa bilər.

“Brent” markalı neft səhər 34 dollar / barrel, günün ortasında 30,8 dollar / barrel olub. Keçən həftənin sonunda “Brent” 20-22 dollar / barrelə düşüb və onun artımının $ 40-ı keçmə ehtimalı azdır. Halbuki bir çox neft istehsal edən ölkələrin 2020-ci il üçün büdcələrində neftin barreli 55 $ və ya daha çox hesablanıb.