Avropada yanacağın qiyməti 1,6 dollardır, amma Azərbaycanla müqayisədə onların gəlirləri 6-8 dəfə yüksəkdir

Bakı/13.06.22/Turan: İyulun 13-də gecə saatlarında «Aİ-95» və «Aİ-98» markalı benzinin qiymətinin artması ilə bağlı xəbər yayılıb.

Yanacaqdoldurma məntəqələrdə «Aİ-95» növ benzinin 1 litrinin qiyməti 40 qəpik artırılaraq 2 manata, «Aİ-98» markalı benzinin qiyməti isə 30 qəpik artırılaraq 2,3 manata satışa başlanıb.

«Aİ-95» və «Aİ-98» markalı benzin Azərbaycanda istehsal edilmir və xaricdən idxal olunur. Rəsmi qurumlar bildirir ki, neftin qiymətlərin dəyişməsi həmin marka benzinin qiymətinə də təsir edir, ölkədə bu növ yanacağın qiymətlərini bazar tənzimləyir və dövlət həmin qiymətlərə müdaxilə etmir.

“SOKAR Petrolium” QSC-dən Turan-a bildirilib ki, hazırda ölkədə istehlak olunan benzinin, sadəcə, 9 faizi «Aİ-95» premium və «Aİ-98» super markalı benzinin payına düşür. «Ötən ildən etibarən neftin qiymətlərinin kəskin artımı, həmçinin dünyada baş verən inflyasiya fonunda nəqliyyat xərclərinin əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlməsi, sözügedən qiymət dəyişikliyini şərtləndirən ən böyük amillərdəndir».

Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban “AzadlıqRadiosu”na bildirib ki, «Aİ-95» və «Aİ-98» markalı benzinin qiymətinin artmasına əsas var idi. «Çünki sonuncu dəfə, ötən ilin sentyabrında benzinin qiyməti qalxanda neftin qiyməti 75 dollar idi, bu ilin yanvar axırında isə neftin qiyməti artıq 90 dollara qalxmışdı, mart ayında qiymət artıq 135 dollara qalxmışdı. Ondan sonrakı dövrdə neftin orta qiyməti 105 dollar idi. 10 gün ərzində bir neçə dollardan bir neftin qiyməti qalxırsa, neftayırma zavodları qiymətlərin korreksiyasını edir».

Lakin ekspert qeyd edib ki, bu müddət ərzində neftin bir barelinin qiyməti 30 dollar qalxsa da, benzin qiymətlərində niyəsə indi dəyişiklik edildi. «40 faiz bahalaşdığı müddətdə qiymət niyə qalxmayıb? Təəccüblü şey odur. Qiymət dövlət tərəfindən tənzimlənmirsə, bu müddət ərzində qiymətləri əvvəlki səviyyədə necə və nəyin hesabına saxlayıblar? Əgər rəsmi qurumlar dediyi kimi, bu növ benzinin qiymətlərini bazar tənzimləyirsə, benzinin qiyməti artıq fevralda qalxmalı idi. Belə çıxır ki, ölkədə həmin benzinin satışını həyata keçirən şirkət 5 ay benzini zərərlə satıb».
 

İqtisadçı Rəşad Həsənov isə bildirib ki, Azərbaycan vətəndaşları «Aİ-95» və «Aİ-98» markalı benzinə bazarda qiymətləri tənzimlənən digər mal və xidmətlərlə eyni münasibət sərgiləməlidir. «Belə bir yanaşma var ki, həmin növ benzinin qiymətlərini Tarif Şurası tənzimləmir, bu məhsullar idxal olunur və onların qiymətini bazarda sahibkar müəyyən edir. Amma dövlət inflyasiya ilə mübarizədə bu növ məhsullar daxil, əlində olan bütün alətlərdən istifadə etməlidir».

Ekspert qeyd edib ki, 2012-2013-cü illərdə Azərbaycan höküməti həmin markalı benzinin ölkədə istehsalı ilə bağlı mövqe ortaya qoysa da və yerli neft emal zavodunun müasir tələblərə uyğunlaşdırılması üçün təmirə başlasa da, bu günə qədər bu istiqamətdə heç bir uğur əldə edilməyib. «Son məlumata görə, 2023-cü ildə zavod təhvil veriləcək, amma böyük ehtimalla orda hələlik yalnız «Aİ-95» markalı benzinin istehsalı mümkün olacaq. İstənilən halda o markalı yanacaq növündə Tarif Şurası tərəfindən sabit qiymətinin tədbiq edilməsi yaxın 3-4 ildə mümkün olmayacaq».

Onun sözlərinə görə, benzin qiymətlərinin qalxması ilə bağlı verilən izahatlar bir tərəfdən başa düşülən olsa da, uyğun olmayan məqamlar da var. «Təbii, dünyada neft qiymətləri bahalaşıb, bu da idxal olunan benzinin qiymətinə təsir göstərir. Amma bazarda ədalətlilik prinsipinin təmin edilməməsi burada problemlərdən biridir. Bazarda rəqabət yoxdur, bu məhsulu Azərbaycana bir şirkət gətirir. Bu da qiymətlərin rəqabətlilik prinsipi əsasında formalaşmasının qarşısını alır. Əgər bu məhsulun qiyməti Tarif Şurası tərəfindən tənzimlənmirsə, bu zaman müvafiq bazar prinsipləri təmin olunsun, oyunçuların sayının artırılması istiqamətində yaradılan süni maneə aradan qaldırılsın. Bu da optimal qiymətinin tapılmasına gətirib çıxaracaq və insanların xeyrinə olacaq».

Ekspert qeyd edib ki, əsas diqqətçəkən məqam hökümət tərəfindən qiymət artımı istiqamətdə kampaniyanın başlamasıdır. «İki gün belə bir proses başlayıb, izahlar verilir, Avropadakı qiymətlərlə müqayisə aparılır. Amma yalnız yanacağın qiymətinə baxmaq olmaz. Avropada yanacağın qiyməti 1,6 dollardısa, Azərbaycanla müqayisədə onların gəlirləri 6-8 dəfə yüksəkdir».--0--