Azərbaycanda ziyanla işləyən bankların sayı artıb

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən 37 bankdan 16-sı 2015-ci ilin yekunu ilə bağlı maliyyə hesabatını hələ də açıqlamayıb. İctimaiyyətə hesabat vermiş qalan 21 bankdan 14-ü ili mənfəətlə, 7-si isə ziyanla başa vurduğunu bəyan edib.

Ekspertlər hesab edir ki, əgər cari ilin 3-cü ayında hansısa banklar ötən ilin hesabatını açıqlamağa tələsmirsə, böyük ehtimalla, onlar ötən ili ziyanla başa vurublar. Yəni kredit təşkilatları maliyyə vəziyyətlərini açıqlamağı lazım bilmirlər. Odur ki, ölkədəki 37 bankın 21-nin 2015-ci ildən ziyanla çıxdığını ehtimal etmək olar. Bu cür vəziyyətin yaranması isə, şübhəsiz ki, ötən il manatın 2 dəfə ucuzlaşdırılması ilə bağlıdır.

Milli valyutanın sabit olduğu 2014-ci ildə isə hazırda mövcud olan 37 bankdan cəmi 3-ü maliyyə hesabatını açıqlamayıb. 2 bankın – “Caspian Development Bank” və “Zıraat Bank (Azərbaycan)”ın 2014-cü ildə bazarda olmadığını nəzərə alsaq, yerdə 32 bank qalır. Onların isə cəmi 3-ü 2014-cü ildən ziyanla çıxıb. Başqa sözlə, devalvasiyaya qədər bank sektorunda ciddi problem yaşanmayıb və bankların əksəriyyəti mənfəətlə işləyib.

Mənfəət-zərər göstəricilərinə nəzər salsaq, görərik ki, həm 2014, həm də 2015-ci ildə hesabat yaymış bankların əksəriyyətində mənfəətin azalması baş verib. Məsələn, mənfəət göstəricisi “Accessbank”da 23,7 dəfə, “AFB Bank”da 1,9 dəfə, “Atabank”da 5,5 dəfə, “Azərbaycan Sənaye Bankı”nda 2,3 dəfə, “Expressbank”da 20 dəfə, “Muğanbank”da 10,7 dəfə, “PAŞA Bank”da 3,6 dəfə, “Rabitəbank”da 1,4 dəfə və nəhayət, “Turanbank”da fantaktik həddə - 103 dəfə azalıb.

Bəzi banklar isə əksinə, mənfəətini artırmağı bacarıb. Amma onların sayı elə də çox deyil. Devalvasiya ili “Bank Avrasiya” və İran Milli Bankının Bakı filialı üçün düşərli olub. Bu banklar mənfəətlərini müvafiq olaraq 54,9 dəfə və 9,1 dəfə artırıblar.

Həm 2014, həm də 2015-ci ili ziyanla başa vuran banklar da var və bu banklardan 2-də zərər göstəricisi artım nümayiş etdirib. Məsələn, “Dekabank”ın zərəri 7,1 dəfə, “Günaybank”ın zərəri 15,6 dəfə artıb. “Parabank” isə zərərini 7,1 dəfə azaldıb.

2014-cü ili mənfəətlə, 2015-ci ili ziyanla başa vuran banklar isə bunlardır: “Azər-Türk Bank”, “Kredobank” və “Zaminbank”.

İqtisadçı-ekspert Samir Əliyev hesab edir ki, 2016-cı ildə Azərbaycanda ziyanla işləyən bankların sayı bir qədər də artacaq. Onun fikrincə, ölkədə kreditləşmənin zəifləməsi, paralel olaraq isə problemli kreditlərin artması banklara mənfəətlə işləməyə imkan verməyəcək. “Manatın devalvasiyası dollar kreditlərin qaytarılmasını çətinləşdirib. 2016-cı ildə bankların əsas problemi vaxtı keçmiş kreditlər olacaq. Belə kreditlərin həcmi artmaqda davam edəcək. Manatın isə getdikcə ucuzlaşmaqda davam etməsi bu problemi daha da dərinləşdirəcək. Yalnız hökumətdən dəstək hesabına problemi nisbətən yoluna qoymaq mümkündür. Əks halda bankların gəlirləri kəskin azalacaq və onların əmanətçilər qarşısında öhdəliklərinin yerinə yetirilməsində də çətinlik yaranacaq” – deyə Samir Əliyev bildirib.

P.S. Azərbaycan Mərkəzi Bankı  sonuncu dəfə ölkədəki kommersiya banklarından neçəsinin mənfəətlə, neçəsinin zərərlə işlədiyini 2015-ci ilin yanvar ayının yekununda, yəni manatın ilk devalvasiyasından öncə açıqlayıb. Son 1 ildə isə AMB bununla bağlı heç bir məlumat verməyib. Qurumun mətbuat xidmətində mənfəət-zərər göstəricilərinin ictimaiyyətdən gizli saxlanmasını heç cür izah edə bilmirlər və yalnız gec-tez bu rəqəmlərin açıqlanacağını deyirlər. Amma bu qeyri-müəyyənliyin özü də bank sektorunda vəziyyətin elə də yaxşı olmadığını, ziyanla işləyən kredit təşkilatlarının sayınımn artdığını göstərir. –0—