Jamestown Foundation-un gözü ilə Azərbaycan Türkiyədə

Azərbaycan Türkiyə iqtisadiyyatında ən iri investordur və bu iştirak ARDNŞ-nin şəxsində genişlənir. 

Vaşinqton Ceymstaun Fondunun əməkdaşı Vladimir Sokor (http://www.jamestown.org/single/?no_cache=1&tx_ttnews[tt_news]=40640&tx_ttnews[backPid]=7&cHash=c92822b0cd68d231f9ae5d16d3fa4f30) məlumat verir ki, Kopenhagendə Hollandiya Moeller-Maersk şirkətinin törəməsi ilə ARDNŞ İzmirdə iri liman tikintisi barədə saziş imzalayıb. Mərasimdə Danimarka baş naziri Helle Torninq-Şmidt və Rəcəb Tayyib Ərdoğan iştirak edib. 

Petrokimya (Petkim) holdinqinin səhmlərinin çoxu Moeller-Maersk-lə (Niderland krallığı) ARDNŞ-yə məxsusdur. Sazişə görə, 2015-ci ilə kimi limanın ilk növbəsi və Egey terminalı istismara veriləcək. İnvestisiya həcmi $300 mln, ilkin buraxılış qabiliyyəti 1,5 mln (potensial 4 mln) konteynerdir. Danimarka tərəfi yükləri işləyəcək, yüksək texnologiyalı avadanlıq və nəqliyyat tədarük edəcək. Layihəyə görə, minimum 28 il ərzində terminal idarə və istismar ediləcək. 

Ərdoğanın sözlərinə görə, Əliağa Türkiyənin ilk müasir, çoxprofilli limanı olacaq. Onun həcmi bütün yerli limanları keçəcək və dünya liderlərindən olmağa imkan verəcək. Burda əsasən neft məhsulları yüklənəcək. 

Petkim hazırda Türkiyənin ən iri neft-kimya kompleksidir (bazarda payı 25%). O, ildə 3 mln ton neft-kimya məhsulları istehsal etməyə imkan verir. Zavod mənəvi və texnoloji cəhətdən köhnəlmişdi və ARDNŞ-nin investisiyaları ona ikinci həyat verib. 

2008-ci ildə ARDNŞ Petkim-in səhmlərinin 51%-i $2,04 mlrd-a alıb və sonradan payını 61%-ə artırıb. 25 oktyabr 2011-ci ildə Azərbaycan prezidenti emal gücü ildə 10 mln ton və daha çox olan bir müəssisənin təməlini qoyub. İstismara verilmə vaxtı 2017-ci ildir. İnvestisiya $6 mlrd təşkil edir. Səhmdarları ARDNŞ və Turcasdır. Onlar 81,5%  və 18,5% paya mailkdir. 30% xüsusi vəsait, 70% bank kreditləri hesabına olacaq. 

ARDNŞ orda «Ulduz» zavodu da açıb. Orda dizel yanacağı, aviasiya yanacağı və benzin istehsal ediləcək. 612 meqavat gücündə elektrik stansiyası və logistika mərkəzi də olacaq. Ümumi investisiya $2 mlrd-dır (cəmi $8 mlrd). 

TANAP kəməri də nəzərə alınsa, investisiyalar $14-16 mlrd-a çatacaq. Müəllif qeyd edir ki, indiyəcən heç kəs Türkiyə iqtisadiyyatına bu qədər birbaşa investisiya qoymayıb. --17D—