Neft iqtisadiyyatın əsası olaraq qalır

Milli Büdcə Qrupunun 2014-cü ilin dövlət büdcəsi barədə rəyi açıqlanıb (gəlirlər hissəsi 18 mlrd 384 mln manat və ya builkindən 775 mln az, xərclər 20 mlrd 063 mln manat və ya 213 mln manat çox). 

Ekspertlərin fikrincə, büdcə hazırlayanların əsas məqsədi qeyri-neft sektorunun artımı və vergi yığımının gücləndirilməsidir. Regionların öz xərcini ödəməsi də hədəflərdəndir. Büdcənin 50,8%-i ARDNF-dən transfertlər, 38,6% vergi xidmətinin, 8,2% Gömrük Komitəsinin payı olaacq. 

Vergilər Nazirliyi vəsaitlərin 39,5%-i ARDNŞ və neft və qazın pay bölgüsü üzrə sazişlərdən götürəcək. Gömrükçülər də mədaxilin çoxunu karbohidrogenlərin ixracı hesabına təmin edəcək və bu, neftin qiymətindən asılı olacaq (mədaxilin 68,4%-i, bu il 73,09% olub). 

ÜDM-də büdcə mədaxilinin xüsusi çəkisi azalır – 2012-ci ildə 32%, bu il 35%, gələn il 31,4%. 

Hökumət bildirir ki, qeyri-neft gəlirlərinin artımı davamlıdır – ötən il onların payı ÜDM-də 8,6, bu il 9,4 olub, gələn il 10,7% təşkil edəcək. Amma Milli Büdcə Qrupu hökumətin rəyi ilə razılşamır. 

Hesablamalara görə, 2014-cü ildə adambaşına gəlirlər 1975 manat ($2515), qeyri-neft gəlirləri 625 manat ($800) olacaq. Müqayisə üçün deyək ki, RF-də adambaşına gəlirlər $2900, Qazaxıstanda $2100-dır. Karbohidrogen ehtiyatı olmayan postsosialist ölkələrdə başqa mənzərə var – Sloveniyada bu göstərici $10 min 597, Macarsıtanda  $7474, Slovakiyada $6018, Xorvatiyada $5679, Çexiyada $4900-dır və s  və s. 

Büdcənin doldurulmasında ARDNŞ daha aktiv olacaq. Onun birləşmiş vergiləri və başqa ayırmaları 22,5% və ya 335 mln artaraq 1 mlrd 825 mln manat olacaq. PSA sazişlərlə neft və qaz hasil edən şirkətlərdən mənfəət vergisi 977 mln manat olacaq. Bu, cari ilin proqnozundan 173 mln azdır. --17D—