SOFAZ aktivlər və büdcə haqqında olan məlumatla paylaşdı

Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondu (SOFAZ) 2024-cü ilin yanvar-sentyabr dövrü ərzində aktivlərinin 10% artaraq 61,698 milyard ABŞ dollarına çatdığını, sentyabr ayında isə aktivlərinin 1 milyard dollar artdığını bildirdi.

SOFAZ-ın valyuta portfeli 61,19 milyard ABŞ dolları təşkil edir, bunun 67%-i dollarla ifadə olunan aktivlərdir (ilin əvvəlində 67,5% idi), 20,3%-i avro aktivləri (ilin əvvəlində 21,2% idi), 5,1%-i Britaniya funt-sterlinqi (5,3% idi), 2,6%-i Çin yuanı, 1,4%-i isə yapon yenindədir, qalanı isə digər valyutalardadır.

SOFAZ-ın məlumatına görə, fond qızıl alışını artırıb və qızılın aktivlərdəki payı 2024-cü ilin əvvəlindəki 12%-dən 17,7%-ə yüksəlib.

1 oktyabr tarixinə olan məlumata əsasən, SOFAZ-ın aktivlərinin coğrafi paylanması belədir: 33,1%-i Şimali Amerikada (ilin əvvəlində 32,7% idi), 30,1%-i Avropada (30,5% idi), Asiyaya maraq isə azalıb, burada SOFAZ-ın valyuta aktivlərinin 10,8%-i yerləşdirilib (ilin əvvəlində 14,8% idi).

Beləliklə, aktivlərin 66,2%-i inkişaf etmiş ölkələrdə (1,4% artım), 9%-i inkişaf etməkdə olan ölkələrdə (5,4% azalma), 7,1%-i isə beynəlxalq maliyyə institutlarında (1,7% azalma) yerləşdirilib.

Obligasiya portfeli və digər pul bazarı alətləri (səhm və digər qiymətli kağızlar) ilə bağlı olaraq, vəsaitlərin 31,3%-i uzunmüddətli maliyyə alətlərindədir (27,6% idi), 29,3%-i isə qısamüddətli qiymətli kağızlarda (1-3 illik dövr) yerləşdirilib (ilin əvvəlində 26% idi).

Birillik müddətli qiymətli kağızlardakı aktivlərin payında əhəmiyyətli bir azalma qeydə alınır — hazırda 13,1%, ilin əvvəlində isə 24% idi.

Görünür ki, SOFAZ riskli əməliyyatlardan qaçınır və aktivlərin yerləşdirilməsində ənənəvi yanaşmaya qayıdıb, bu da qızıl və uzunmüddətli qiymətli kağızlardakı artımla təsdiqlənir.

2024-cü ilin yanvar-sentyabr dövrü üçün SOFAZ-ın büdcəsinə gəldikdə, SOFAZ-ın gəlirləri 15,004 milyard manat, xərcləri isə 9,635 milyard manat təşkil edib.

Ümumi gəlirin 9,424 milyard manatı neft-qaz müqavilələrindən daxil olub, bunların içində 8,64 milyard manatı dünya bazarında neft və qaz satışından gəlib. Bonus ödənişləri 778,2 milyon manat təşkil edib, tranzit gəlirləri isə 0,5 milyon manat olub.

“Cari ilin doqquz ayında SOFAZ-ın aktivlərinin idarə edilməsindən əldə olunan investisiya gəliri 5,58 milyard manat təşkil edib,” deyə fond məlumat verib.

Dövlət büdcəsinə olan öhdəliklərinin bir hissəsi olaraq, SOFAZ büdcəyə təxminən 9,6 milyard manat transfer edib (Mərkəzi Bankın valyuta hərracları vasitəsilə büdcənin gəlir hissəsinə transfer).

“Azərbaycanın ali təhsil sisteminin beynəlxalq rəqabət qabiliyyətinin artırılması üzrə Dövlət Proqramı (2019-2023)” üçün 18 milyon manat, “Gənclərin xaricdə nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsili üzrə Dövlət Proqramı (2022-2026)” üçün isə 10,8 milyon manat ayrılıb.

SOFAZ-ın yanvar-sentyabr 2024-cü il üçün əməliyyat xərcləri 19,9 milyon manat təşkil edib, fondun büdcədənkənar gəlirləri isə təxminən 4,2 milyon manata çatıb (valyuta məzənnələrindəki fərqlərdən əldə olunub).

“Səhm investisiyaları SOFAZ-ın investisiya gəlirliliyinin əsas sürücüsü olaraq qaldı. Dünyanın mərkəzi bankları inflyasiyanın sabitləşməsi fonunda faiz dərəcələrini endirdikcə, dövlət obligasiyalarının gəlirliliyi azaldı. Lakin əsas indekslər iqtisadiyyatların sabitləşməsi ilə artdı, investorlar iqtisadiyyata yüksək borclanma xərclərinin davamlı təzyiqinin azalması perspektivindən ruhlandılar, bu da texnologiya və istehlak malları kimi sahələrə fayda gətirdi,” SOFAZ aktiv portfelinin yenidən paylanmasını izah edib.

Qeyd edək ki, SOFAZ 1999-cu ilin dekabr ayından fəaliyyət göstərir və Azərbaycanın beynəlxalq neft-qaz müqavilələrindən əldə olunan gəlirləri toplamaqla məşğuldur.