Standart, yoxsa qeyri-standart?

Ölkədə bu gündən qida məmulatları üçün “halal” standartı qüvvəyə minir. Standartlaşma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi bununla bağlı monitorinq planlaşdırır. 

Komitənin mətbuat xidmətinin məluymatına görə, monitorinqlər deyilən ərzaqların istehsal, satış və ixracını əhatə edəcək. Əsas olan sertifikat və yeni standarta uyğun texnologiyanın olmasıdır. 

Qanunvericiliyə əsasən, pozuntu olsa, fiziki şəxslər 1,5 - 2 min manat, hüquqi şəxslər 4-5 min manat cərimələnəcək. Ölkədə 3 “halal” standartı var: AZS 372-2012 "Halal" ət məhsulları. İstehsalı, daşınması, saxlanması və satışı üzrə ümumi tələblər", AZS 386-2012 (CAC/GL 24-2012) "Halal" termininin istifadəsi üzrə ümumi qaydalar" və AZS 731-2012 (OİC/SMİİC1:2011) "Halal" qida. Ümumi tələblər". 

Ekspertlərə müraciət etdik. Çörək-bulka sənayesi və Standart İnstitutunun keçmiş baş texnoloqu Sənan Kərimovun sözlərinə görə, deyilən standartların məhsulun keyfiyyətinə dəxli yoxdur. Azərbaycanda heç bir qida müəssisəsində keyfiyyət məntəqəsi, laboratoriya yoxdur. Standartlar haqda HACCP (qida və farmokoloji təhlükəsizliyə profilaktik yanaşma, istehsal prosesində təhlükənin fiziki, allergik, kimyəvi və bioloji parametrlərini müəyyən edir) beynəlxalq sisteminə qoşulandan sonra danışmaq olar.  

«Azərbaycanda iki şirkətə “halal” markalı ət məhsulu buraxmağa icazə verilib - «SAB» (Bakı) və «Halal Qida» (Gəncə). 2010-cu ildə onlarla Türkiyədə islam standartı üzrə konfransda olduq. Bizim istehsalçılar açıq şəkildə bildirdilər ki, donuz piyi və süni ekvivalentlər olmadan kolbasa buraxmaq üçün texnologiyalara malik deyillər », - deyə ekspert bildirir. Onun fikrincə, sexlərdə komponentlər oğurlandığı, anbarlarda məhsul çox saxlandığı, başqa prosedurlar pozulduğu üçün bizim məhsulları dini cəhətdən halal adlandırmaq olmaz. 

«Azərbaycanda formal rəsmi "halal" standartı var, amma texniki təminat yoxdur. Ət məhsullarının qablaşdırılmasında yazılan “halal”ın standarta dəxli yoxdur. İKT üzvü olan ölkələr hələ də mal-qaranın kəsilməsi qaydası barədə mübahisə edirlər, bizim komitə təcili standartı qəbul edib», - deyə ekspert bildirir. 

Ölkənin baş aşpazı Tahir Əmiraslanovun sözlərinə görə, mal əti 7 manat olduğu halda (bu günlərdə Qərb iqtisadi rayonunda yeni topdansatış qiyməti müəyyən edilib  – 8 manat, - Turan) kolbasa 4-6,5 manata ola bilməz. Əgər istehsalçı bazara «halal» yazılı mal çıxarırsa, o, uyğun olmalı, istehlakçı aldadılmamalıdır, - deyə o bildirir. 

Nəhayət, dini qanunlara həssas olanlara müraciət edək. Tutalım, kolbasa və ətdən olan başqa məhsullarda islama zidd olan doniz piyi yoxdur. Bəs rəngləyicilər, qida əlavələri, süni piylər və başqa şeylər sağlamlıq üçün təhlükəli deyil? Bəyəm din onlara icazə verib? –17A—