Azərbaycan və Qazaxıstan regional əməkdaşlıq üçün yeni paradiqma yaradır

Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin martın 11-12-də Azərbaycana dövlət səfərinin iki ölkə arasında artan ikitərəfli münasibətlərdə dönüş nöqtəsi olacağı gözlənilir. Tokayevin Qazaxıstan və Azərbaycan Ali Dövlətlərarası Şurasının ilk iclasında iştirakı və Qazaxıstan tərəfindən maliyyələşdirilən layihə olan Füzulidə Kurmanqazi Uşaq Yaradıcılığının İnkişafı Mərkəzinin açılışı ilə vurğulanan səfər Xəzər dənizi boyunca dərinləşən əlaqələri və ortaq strateji maraqları vurğulayır.

Bu diplomatik qarşılıqlı fəaliyyət ikitərəfli sazişlərin möhkəm çərçivəsinə əsaslanır, artıq 134 sənəd, o cümlədən 2026-cı ilə qədər əməkdaşlığın inkişafına yönəlmiş hərtərəfli proqram imzalanıb. Prezident Tokayevin Azərbaycana səfərindən əvvəl elan etdiyi yeni sazişlər paketinin gözlənilməsi bu dinamik tərəfdaşlığa yeni təkan verəcək.

İqtisadi əməkdaşlıq Qazaxıstan-Azərbaycan münasibətlərinin təməl daşıdır. 1999-cu ildə ticarət-iqtisadi əməkdaşlıq üzrə hökumətlərarası komissiyanın yaradılmasından sonra iki ölkə arasında mühüm investisiyalar qoyulub: Azərbaycan Qazaxıstana təxminən 306 milyon dollar, Qazaxıstan isə Azərbaycana 95 milyon dollar sərmayə qoyub. Qazaxıstanda 900-ə yaxın Azərbaycan müəssisəsinin və Azərbaycanda təxminən 182 Qazaxıstan şirkətinin olması müxtəlif sektorları əhatə edən iqtisadi maraqların bir-birinə qarışmasının sübutudur.

Ticarət dövriyyəsinin 2023-cü ildə illik müqayisədə 14,2% artaraq 529,4 milyon dollara çatmasına baxmayaraq, xüsusilə Azərbaycan və Türkiyə kimi digər regional tərəfdaşlarla müqayisədə daha da artım potensialı var. Qazaxıstan və Azərbaycan arasında konkret malların ixrac və idxal göstəricilərindəki fərq onların ticarət əlaqələrinin potensial artımı və şaxələndirilməsi sahələrini daha da vurğulayır.

Rəqəmsal İpək Yolu layihəsinin bir hissəsi kimi Xəzər dənizinin dibi ilə perspektivli fiber-optik kabel xəttinin çəkilməsi, Zəngəzur dəhlizinin strateji əhəmiyyəti və neft sektorunda, o cümlədən Qazaxıstan neftinin Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri ilə nəqli sahəsində davamlı əməkdaşlıq bu tərəfdaşlığın çoxşaxəli xarakterini vurğulayır. Bu təşəbbüslər təkcə iqtisadi əlaqələri gücləndirmir, həm də regional əlaqələri və inkişafı təşviq edir.

Çoxtərəfli səviyyədə hər iki ölkə daha geniş regional inteqrasiya və əməkdaşlığı təşviq etmək üçün birləşmiş iqtisadi güclərini, mədəni əlaqələri və strateji mövqelərindən istifadə edərək Türk Dövlətləri Təşkilatında (TDT) fəal rol oynayır. UTC çərçivəsində ticarət dövriyyəsi və iştirakçı ölkələrin qlobal iqtisadi proseslərə TDT çərçivəsində ticarət dövriyyəsi və iştirakçı ölkələrin qlobal iqtisadi proseslərə cəlb edilməsi gələcək inteqrasiya və əməkdaşlıq potensialının nümunəsidir.

“Xəzri 2023” birgə taktiki təliminin nümunəsi kimi Qazaxıstan və Azərbaycan arasında hərbi əməkdaşlıq artan təhlükəsizlik əməkdaşlığını əks etdirir. Regional sabitliyin təmin edilməsində və müdafiə qabiliyyətinin artırılmasında qarşılıqlı maraqlardan irəli gələn bu tərəfdaşlıq Qazaxıstan-Azərbaycan münasibətlərinin strateji dərinliyini vurğulayaraq, növbəti illərdə genişlənəcək.

Logistika və nəqliyyat sahəsində əməkdaşlığın, xüsusilə ticarət axınlarının şaxələndirilməsi və alternativ marşrutların təmin edilməsində əhəmiyyəti ikitərəfli və regional inkişafın kritik sahəsi kimi vurğulanır. Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu və Türk Avtomobil Konqlomeratı kimi təşəbbüslər bütün regionda iqtisadi qarşılıqlı əlaqəni və əlaqəni yenidən müəyyən edə biləcək iddialı layihələrə nümunədir.

Prezidentlər İlham Əliyev və Qasım-Jomart Tokayev bu geniş mövzuları müzakirə etmək üçün görüşdükləri bir vaxtda səfər Qazaxıstan və Azərbaycanın strateji uyğunluğunu və qarşılıqlı istəklərini əks etdirir. Tərəfdaşlıqlarını daha da gücləndirməyə çalışan iki ölkə Avrasiyanın mərkəzində regional əməkdaşlıq, iqtisadi inkişaf və geosiyasi əhəmiyyət üçün yeni paradiqma qurur.