Antik əşyaların ecazkarlığı: Xatirələrlə və investisiyalarla tanışlıq

Antik əşyalara olan maraq zaman keçdikcə inkişaf edən dünyada insanların diqqətini daha çox çəkməyə başlayıb. Bəzi adamlar bu əşyalara baxanda uşaqlığını, gəncliyini xatırlayır. Gənclər özlərindən öncəki nəslin həyat tərzini, zövqlərini öyrənmək və daha yaxından hiss edə bilmək istəyəndə antik əşyalar satılan mağazalara müraciət edirlər.   Antik əşyaların satışı ilə məşğul olan Tahir Qasımov deyir ki, antik əşyalara çox şey daxildir. Daha çox hansısa mədəniyyəti, tarixi dövrü təmsil edən əşyalara antik əşyalar deyilir. Məsələn, çıraqlar, müxtəlif musiqi janrlarına aid vinillər, xalçalar, qab-qacaqlar, somavar, çaydan kimi mis əşyalar, rəsm əsərləri, hətta müasir dövrdən öncəki dövrə aid bəzək əşyaları da antik əşya sayılır.

Sosioloq Lalə Mehralı antik əşyalara marağı olan adamları iki qrupa bölür. O deyir ki, birinci qrup adamlar antik əşyalara daha çox gəlir mənbəyi kimi yanaşanlardır. Belə ki, onlar bu əşyaları nisbətən ucuz qiymətə alıb baxımını etdikdən sonra satışa çıxarırlar. Bu əşyaları tapa bilmək üçünsə onlar kənd-kənd gəzirlər, adamlardan soruşurlar, internetdə elanlar verirlər.  İkinci qrup adamlar isə bunu kolleksiya məqsədilə edirlər. Kolleksionerlər bu əşyaların içərisindən  öz maraqlarına uyğun gələni alıb saxlayırlar. Bir qrup satır, digər qrup bunu alır.

“Tutaq ki, hansısa mis qazandır. Köhnə və baxımsız olduğuna görə qara, hisli formaya gəlib. Sahibi də düşünür ki, bu, artıq yararsızdır. Dəyər-dəyməzinə, yəni dəmir, mis qiymətinə bu kimi əşyaları satır. Amma alan insan onu qalayladır, baxımını edir və daha baha qiymətə satır.  İkinci qisim isə, məsələn,  markalar, məişət əşyaları, toxuculuq, bəzək əşyalarını toplayırlar. Ucuz və ya baha olmasından asılı olmayaraq, bunu alırlar. Onlar mənəvi cəhətdən bundan zövq alırlar”.

Sosial imkanları kolleksiyalarını genişləndirmə şansı vermir.

Lalə Mehralı deyir ki, əslində Azərbaycanda da bu kimi antik əşyaların həvəskarları çoxdur. Sadəcə, antik əşyaların qiyməti stabil deyil. Bəzən hər hansı əşyanı kolleksiyaya əlavə etək üçün çox böyük pullar xərcləmək lazım gəlir. Ona görə də istəsə belə, öz kolleksiyasını genişləndirə bilmir.

Bir çox antik mağaza sahibi qeyd edir ki, turistlər daha çox alırlar, maraq göstərirlər. Yerli sakinlər, sadəcə, baxıb gedirlər və ya nisbətən ucuz olanları alırlar. Sosioloq bunu gəlirlərin müxtəlifliyilə əlaqələndirir.

“Orta statistik amerikalı və ya avropalı ilə müqayisə etdikdə onların şansının bizimkindən çox olduğunu görürük. Onların gəlirləri xərclərinə adekvatdır. Ona görə onlar öz maraqlarına daha çox xərc və vaxt ayıra bilirlər”.

Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin yaydığı son məlumata görə, hazırda Azərbaycanda minimum əməkhaqqı 345 manat, orta aylıq əməkhaqqı 980 manatdır, median əməkhaqqı 459 manatdır.  Antik əşyaların qiymətləri isə materialına, köhnəliyinə, mağazanın yerləşdiyi yerə görə dəyişir.  Mağaza satıcıları deyirlər ki, 1 manata da nəsə tapmaq olar, 1000 manata da və ya daha baha. Hər əşyanın öz dəyəri var.  Yerli sakinlərin büdcəsi isə hər zaman bunları əldə edə bilməyə imkan vermir.