Paşinyan Rəisinin xəbərdarlığını qaçırıb

Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan Soçidə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və RF prezidenti Vladimir Putinlə danışıqlardan sonra çərşənbə axşamı siyasi-iqtisadi nümayəndə heyəti ilə Tehrana gedib. Səfər İran prezidenti İbrahim Rəisinin dəvəti ilə baş tutub.

İkitərəfli danışıqlardan sonra Paşinyan və Rəisi jurnalistlərin qarşısına çıxıb. Rəisi deyib ki, Paşinyanın Tehrana səfəri iki ölkə arasındakı münasibətlərin genişləndirilməsində dönüş nöqtəsi olacaq. Qeyd edib ki, Ermənistanla ticari münasibətlər son aylar 43% artıb, amma tərəflər ticarət dövriyyəsini 3 mlrd. dollara çatdırmağı planlaşdırırlar.

Görüş Soçi danışıqlarından dərhal sonra baş tutduğuna görə tərəflər əsas diqqəti siyasətə yetiriblər. Bu mənada Tehran öz mövqeyini bildirib. “Qafqazda sülh və təhlükəsizliyin İran üçün çox vacib olduğunu” qeyd edən Rəisi belə deyib: “Hesab edirik ki, Qafqazda problemləri region oyunçuları həll etməlidir və əcnəbilərin istənilən müdaxiləsi yeni çağırışlara gətirib çıxaracaq” (İİR dövlət informasiya agentliyi IRNA).

Tehran əraziləri Qafqaza aid olmayan ölkələri “əcnəbi” hesab edə bilər. Azərbaycan və Ermənistan arasında münasibətlərin nizamlanmasında Fransa və ABŞ fəal rol oynayır, onların nümayəndələri Yerevana fəal səfərlər edir, orada bəyanatlar səsləndirirlər, Ermənistan hökuməti də bu bəyanatları rəhbər tutur. Bu sıradan Yerevana son səfəri Birləşmiş Ştatların dövlət iyerarxiyasında üçüncü əhəmiyyətli vəzifəni tutan ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasının spikeri Nensi Pelosi edib. Bu ilin sentyabrında Yerevanda səfərdə olarkən o, ABŞ-ın Ermənistana Azərbaycana qarşı müdafiə dəstəyi vəd edib.

“Ermənistanda demokratiyanın inkişafı bütün demokratik dünyada sevinclə qarşılanır. Biz Ermənistanın digər təşkilatlarla əlaqələrini şərh etmirik, amma bizim üçün Ermənistanın təhlükəsizliyi məsələləri vacibdir. Qərarı Ermənistan qəbul edir, amma Ermənistan belə bir qərar qəbul etsə, biz kömək etməyə hazırıq... Biz həmçinin müdafiə sahəsində əməkdaşlığa ehtiyac olduğunu eşidirik. Səfərimizin dəyəri və əhəmiyyəti həm də bizim iqtisadiyyat və təhlükəsizlik məsələlərində nə və necə edə biləcəyimizi, hansı gözləntilərin olduğunu eşitməkdən və başa düşməkdən ibarətdir”, deyə spiker sentyabrın 18-də keçirilən brifinqdə bildirib. Amma bunun üçün Yerevan xarici siyasi prioritetini müəyyən etməlidir, deyə qonaq dəqiqlik gətirib.

Paşinyan Ermənistanı iki qütb arasındadır, hər ikisi ermənilərin Azərbaycanla münaqişəsində kömək təklif edir. İran ona düşmən olan Avropa İttifaqını və ABŞ-ı nəzərdə tutaraq, Paşinyanın “Qafqazdan kənar ölkələrlə” əməkdaşlıqdan imtina etməsində israr edir. İran RF-nin Qarabağ məsələlərində əhəmiyyətli roluna etiraz etmir.

Soçidə Paşinyan öz seçimini açıqlamayıb və Rəisinin şəffaf xəbərdarlığına cavab verməyib. Amma bu gün Ermənistan KİV-ləri Yerevanın “Qraparak” nəşrinə istinadla rəsmi Yerevanın Bakı ilə sülh müqaviləsini Cənubi Qafqazın üçüncü paytaxtında – Tbilisidə imzalamaq planından yazıblar. Məqalə müəllifləri qeyd ediblər ki, bu hadisə ilin sonuna qədər baş tutacaq və Qarabağ məsələsində nöqtəni qoyacaq: baş nazir Nikol Paşinyan Qarabağda separatçı layihəni bağlayacaq.

Məlumat sensasiyalıdır. Qəzetin məlumatına görə, Nikol Paşinyanın Tbilisidə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevlə görüşə fəal hazırlığı bu həftə, onların Soçidə Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə üçtərəfli danışıqlarından sonra başlayıb. “Qrapark”ın yazdığına görə, səbəb ondadır ki, Yerevanın Rusiyanın təklifini tamamilə dəstəklədiyi haqqında bəyanatına baxmayaraq, Rusiyanın Ermənistan-Azərbaycan nizamlanması ilə bağlı mövqeyi Nikol Paşinyanı qane etməyib.

Tbilisidə sülh müqaviləsi imalanmasının əsas nəticəsi Ermənistanın Qarabağ separatçılarını dəstəkləməkdən imtina etməsi və Ermənistan hakimiyyətinin Azərbaycanın daxili işlərinə, o cümlədən AR-in Qarabağ iqtisadi rayonunun erməni əhalisinin həyatına müdaxilə etməmək öhdəliyi olacaq.

“Təkcə güc qurumları deyil, bütünlükdə özünüidarə sistemi maliyyələşmədən məhrum olacaq. Ermənistan yalnız xeyriyyə və sosial xarakterli layihələr həyata keçirmək hüququ əldə edəcək. Bundan başqa hər şey separatçılığa və terrorçuluğa sponsorluq kimi qəbul ediləcək”, deyə “Qrapark”ın nəşrində bildirilir.

Azərbaycan vətəndaşlığı almaq və Azərbaycan torpaqlarında qalmaq istəməyən Qarabağ erməniləri Ermənistan vətəndaşı olaraq qanunsuz olaraq yaşadıqları qonşu dövlətin ərazisini tərk etməlidirlər. Qarabağ müharibəsinə qədər əksəriyyətini azərbaycanlılar təşkil edən Xocalı kimi yaşayış məntəqələrində sülh sazişinin imalanmasından dərhal sonra Bakı tam nəzarəti bərpa edəcək.

Məqalə müəllifləri diqqət çəkiblər ki, İlham Əliyevin Soçi görüşündə Qarabağ məsələsinin həlli və Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin keçmişdə qalması, bu səbəbdən Bakının Yerevanla bu mövzuda danışacaq sözü qalmadığı haqqında sözləri məhz bu məsələlərlə əlaqədar idi. Eyni zamanda, sülh müqaviləsi imzalandıqdan sonra Rusiya sülhməramlıları Qarabağdan çıxarılacaq, belə ki, Qarabağ ermənilərinin Azərbaycan vətəndaşı kimi təhlükəsizliyi tamamilə Azərbaycan hakimiyyətinin üzərindədir.

“Qrapark”ın iddiası dezinformasiya dolğunluğu, Paşinyanın siyasi rəqiblərinin intriqaları, Ermənistanda kütləvi narazılıq təşkil etməklə onu hakimiyyətdən uzaqlaşdırmaq planı ola bilər. Digər tərəfdən, Paşinyan administrasiyasının nümayəndələri sülh müqaviləsinin bu ilin sonuna qədər imzalanacağını bildiriblər və Ermənistan baş nazirinin bəzi son bəyanatları, çox güman ki, bu məlumatın jurnalistlərin dezinformasiyası olmadığını, “Qrapark”ın haqlı olduğunu göstərir.