ABŞ Mədən Sənayesində Şəffaflıq Təşəbbüsündən çıxır

Nyu York /06.11.17/Turan: ABŞ Mədən Sənayesində Şəffaflıq Təşəbbüsündə (MSŞT) bu təşkilatın qaydalarını icra edən ölkə qismində iştirakdan imtina edir.

ABŞ MSŞT-dən çıxmaq əvəzinə bu təşkilatı Resurslar və İdarəetmə üzrə Layihə kimi formalaşdırmaq istəyir, Reuters agentliyinin məlumatında deyilir.

Bunun praktikada nə demək olduğunu söyləmək hələlik çətindir. Ancaq aydındır ki, Tramp administrasiyası Amerikanın hasilat şirkətlərini korrupsiyanı araşdıran qurumların fəaliyyətindən qorumaq, neft-qaz və faydalı qazıntıların hasilatından gələn gəlirlərdən düzgün istifadəni istəyir.

ABŞ-dan ilk mənfi siqnal bu ilin əvvəlində gəlib. Konqres resursların çıxarılması qaydaları haqqında qanun layihəsini qəbul etməyib. Qanun layihəsi Exxon Mobil şirkətindən Rusiya da daxil olmaqla, xarici hökumətlərə ödədiyi vergi və digər yığımları açıqlamağı tələb edir.

ABŞ Təbii Resurslardan Gəlirlər üzrə İdarənin direktoru Qreqori C.Qul cümə axşamı MSŞT İdarə Heyətinə məktubunda yazıb ki, qərar "dərhal qüvvəyə minir" və ABŞ MSŞT qaydalarını tətbiq edən ölkələr sırasından çıxır.

Eyni zamanda o yazır ki, ABŞ əvvəlkitək korrupsiya ilə mübarizəyə sadiqdir, "ancaq MSŞT standartlarının həyata keçirilməsi ABŞ hüquqi çərçivəsini tam nəzərə almır".

MSŞT 2003-cü ildə təsis edilib, 2014-cü ildə ABŞ quruma qoşulub. Bu beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatı hökumətlər üçün öz neft, qaz gəlirlərinin açıqlanması üzrə qlobal strandartlar müəyyən edir.

MSŞT şirkətlərdən dövlət resursları, həmçinin ianələrlə bağlı açıqlama verməyi tələb edir.

"Bizim təşkilat ictimaiyyətin məlumat əldə etməsinə kömək etdi", - MSŞT-nin icraçı direktoru Maykl Ross bildirib.

"ABŞ hökumətinin qarşısına neft, qaz və dağ-mədən şirkətlərinin gəlirlərini açıqlamaq və həmin şirkətlərdən həyata keçirdikləri bütün ödənişlərin açıqlanmasını tələb etmək öhdəliyi qoyub", - o qeyd edib.

Hazırda MSŞT-yə 52 ölkə daxildir. Bunların çoxu Afrika, Yaxın Şərq və Cənubi Amerika ölkələridir.

Nüfuzlu senator Ben Kardin bu qərara görə Tramp administrasiyasını kəskin tənqid edib.

O, öz bəyanatında Prezident Administrasiyasını şəffaflıqdan imtina etməkdə və "böyük neft və qazın" təsirinə düşməkdə ittiham edib.

MSŞT rəhbəri öz bəyanatında Vaşinqtonun qərarını "geriyə doğru pis addım" adlandırıb.

"MSŞT korrupsiya və qanunsuz maliyyə axınları ilə mübarizə üzrə qlobal səylərdə mühüm uğurlar əldə edir. ABŞ kimi zəngin resursa malik ölkələrin nümunə göstərməsi vacibdir", - bəyanatda vurğulanır.

Xatırladaq ki, bundan öncə Azərbaycan MSŞT-dən çıxaraq təşkilatın norma və standartlarını yerinə yetirməkdən imtina edib.

Belə ki, 2003-cü il iyunun 17-də prezident İlham Əliyev MSŞT konfransında ölkənin quruma daxil olması barədə qərarı elan edib. Ancaq 2015-ci ilin aprelində vətəndaş cəmiyyətinin hüquqlarının məhdudlaşdırılması və QHT-lərin neft hasilatında proseslərə yetərli təsirinin olmaması səbəbindən Azərbaycanın MSŞT-də statusu "daimi üzv"dən "namizəd ölkə" səviyyəsinə endirilib.

24-26 oktyabr 2016-cı ildə Astana iclasında Azərbaycan hökumətinə vəziyyəti düzəltmək üçün altı ay vaxt verilib. Sonra bu müddət bir daha uzadılıb.

Ancaq Bakı nəticə çıxarmayıb və 2017-ci il martın 8-9-da Boqotoda MSŞT İdarə Heyətinin iclasında "ölkə rəhbərliyinin vətəndaş cəmiyyətini müdafiə etmək iqtidarında olmaması" səbəbindən Azərbaycanın üzvlüyü dayandırılıb. Bundan sonra Bakı MSŞT-dən özü çıxdığını bəyan edib.-02D-