Aİ: Azərbaycanda demokratiya sahəsində irəliləyiş çox azdır

Avropa Komissiyası Aİ-nin “Avropa Qonşuluq Siyasəti” proqramı çərçivəsində 2013-cü ildə irəliləyişin qiymətləndirildiyi növbəti hesabatı yayıb.

Azərbaycana aid hissədə qeyd edilib ki, 2013-cü il Aİ və Azərbaycan arasında münasibətlərdə həlledici olub.

Azərbaycanın Vilnyusda “Şərq tərəfdaşlığı” sammitində iştirakı və viza rejiminin sadələşdirilməsi və mobil tərəfdaşlıq haqqında sazişin imzalanması Azərbaycan və Aİ arasında münasibətlərin gələcək inkişafı üçün potensial yaradıb.

Assosiasiya və Strateji Tərəfdaşlığın Müasirləşdirilməsi haqqında Saziş üzrə danışıqlar davam etdirilib.

Energetika sahəsində strateji tərəfdaşlıq gücləndirilib, Cənub Qaz Dəhlizinin tikintisi ilə bağlı addımlar atılıb.

Bununla belə, demokratik idarəetmə və insan hüquqları sahəsində islahatlar sahəsində cüzi irəliləyiş olub.

Keçən ilki seçkilərin təşkili ciddi narahatlıq doğurub.

Xüsusən, fikri ifadə, toplaşmaq və assosiasiya azadlıqlarının məhdudlaşdırılması ilə bağlı ciddi problemlər qeydə alınıb, bu problemlər namizədlər üçün bərabər şərtlərə zəmanət verməyib”, deyə hesabatda qeyd edilib.

Azərbaycan AQS-nin 2012-ci il fəaliyyət planının tövsiyələrinə uyğun olaraq dövlətin pul vəsaitlərinin idarə edilməsi məsələlərini qismən həll edib və korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə tədbirlər görüb.

Bununla belə, seçkilər haqqında qanunvericilik fikri ifadə və toplaşmaq azadlığının təmin edilməsi və vətəndaş cəmiyyətinin tam fəaliyyəti üçün ATƏT DTİHB-nin tövsiyələrinə uyğunlaşdırılmayıb, deyə sənəddə bildirilir.

2011-ci ildə İnsan Hüquqları üzrə Milli Fəaliyyət Planı qəbul edilməsinə baxmayaraq, onun bir sıra müddəaları kağız üzərində qalıb. Seçkiqabağı mühit demək olar ki, bütün sahələrdə siyasi azadlıqların xeyli məhdudlaşdırılması: söz azadlığının pisləşməsi, jurnalistlərə və fəallara qarşı təzyiq, toplaşmaq azadlığının məhdudlaşdırılması, QHT-lər haqqında qanunvericiliyə məhdudiyyətlər ilə yadda qalıb.

Korrupsiyanın bir çox sahələrdə geniş yayılması nəzərə alınmaqla, ona qarşı mübarizədə sistemli yanaşma kifayət etməyib.

2013-cü ildə də məhkəmə sistemi müstəqil olmayıb.

Azərbaycanın ÜTT-ə qoşulmasında heç bir mühüm irəliləyiş olmayıb ki, bu, azad ticarət üzrə sazişlə bağlı danışıqlar üçün ilkin şərtdir.

Bu ilin məruzəsi əsasında və Avropa Qonşuluq Siyasətinin 2014-cü il Fəaliyyət Planının ardıcıl həyata keçirilməsi məqsədilə Azərbaycana aşağıdakılar tövsiyə edilib:

- Avropa Şurası Parlament Assambleyasının Azərbaycanın 2013-cü ilin yanvarında qəbul etdiyi öhdəliklərin və vəzifələrin yerinə yetirilməsi haqqında qətnaməsinin səmərəli və hərtərəfli həyata keçirilməsini təmin etmək;

- 2011-ci ilin dekabrında qəbul edilmiş insan hüquqları sahəsində fəaliyyət planının həyata keçirilməsini davam etdirmək;

- seçki qanunvericiliyini ATƏT DTİHB-nin tövsiyələrinə uyğunlaşdırmaq və qarşıda duran bələdiyyə və parlament seçkilərinə qədər qanunların səmərəli şəkildə yerinə yetirilməsini təmin etmək;

- məhkəmə sistemində islahatları davam etdirmək və 2014-2020-ci illərdə məhkəmə islahatları üzrə proqramlar qəbul etmək, məhkəmə hakimiyyətinin tam müstəqilliyini təmin etmək.

Həmçinin, Məhkəmə-Hüquq Şurasının rolu haqqında qanun qəbul etmək, hakimlər üçün maksimum yaş həddi müəyyən etmək, məhkəmə təcrübəsində nöqsanları təhlil etmək və ədalətsiz məhkəmə təhqiqatlarına gətirib çıxaran ehtimal olunan nöqsanlar haqqında məlumatlara hərtərəfli baxmaq və onları aradan qaldırmaq tövsiyə olunur.

- böhtana görə cinayət məsuliyyətinin ləğv edilməsi məqsədilə diffamasiya haqqında qanun qəbul etmək;

- jurnalistlərin və fəalların təqibi və qətli hallarının araşdırılması üzrə səyləri fəallaşdırmaq;

- 2012-2015-ci illər üçün korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Milli Fəaliyyət Planını həyata keçirmək;

- Dövlət xərclərini dərc etmək və maliyyə hesabatlılığını təmin etmək, dövlətin pul vəsaitlərinin idarə edilməsinin qiymətləndirilməsini həyata keçirmək və bu sahədə hərtərəfli siyasi islahatları təmin etmək;

- İqtisadiyyatın müxtəlifləşdirilməsi və regionların inkişafı siyasətini davam etdirmək, xüsusən bazarda daha çox şəffaflıq və investorlar üçün bərabər şərtlər yaratmaq üçün rəqabət haqqında qanun qəbul etmək və həyata keçirmək;

- Energetika sahəsində qarşılıqlı anlaşma memorandumu çərçivəsində 2013-2014-cü illər üçün planlaşdırılmış tədbirləri həyata keçirmək;

- Azərbaycanda yerli idarəetmə üçün siyasi, qanunverici və institusional çərçivələri Avropa Yerli özünüidarə Xartiyasına uyğunlaşdırmaq;

- Qarabağ münaqişəsi üzrə Madrid Prinsipləri əsasında razılıq əldə edilməsi istiqamətində səyləri fəallaşdırmaq, gərginliyi artıran və sülh prosesini pozan əməllərdən və bəyanatlardan uzaq durmaq;

- münaqişənin tənzimlənməsində irəliləyiş üçün əlverişli şəraitin yaradılmasına və sülhyaratma sahəsində müvafiq tədbirlərin dəstəklənməsinə şərait yaratmaq;

- Minsk qrupunun səylərinə əlavə olaraq münaqişələrin transformasiyası fəaliyyətinə dəstək üçün Aİ nümayəndələrinin Dağlıq Qarabağa və ona bitişik ərazilərə maneəsiz çıxışını təmin etmək. -06D-