Qərb avtoritar rejimlərə qabaqcıl texnologiyalar göndərməməlidir
12 Mart Beynəlxalq İnternetdə Senzura Əleyhinə Gün ilə əlaqədar “Sərhədsiz reportyorlar” “Şəbəkə monitorinqdə xüsusi məruzə” dərc edir.
İnformasiya sistemlərinə müdaxilə texnologiyaları, məlumatların qarşısının alınması sayəsində dövlət daha çox jurnalist, vətəndaş fəalı və özgə cür düşünən insanları həbsini davam etdirid. 2013-cü il martın 12-dək 180-ə yaxın kiber-fəal İnternetdəki informasiya fəaliyyətinə görə həbsdədir.
“Sərhədsiz reportyorlar” İnternetə daim nəzarət edən və insan hüquqlarını ciddi şəkildə pozan beş ölkəni müəyyən edib. Suriya, Çin, İran, Bəhreyn və Vyetnam İnternetdə özgəfikirliliyin ən fəal təqibçilərdir. Həmin ölkələrdə kiber-hücumlar və müdaxilələr kütləvi xarakter alır, əsasən müxalifətçilərə və onların həmkarlarına zərərli proqram təminatı göndərilir.
“Böyük Çin fayrvol”u bəlkə də dünyada ən mükəmməl sistemdir ki, istifadəçilərin izlənməsinə imkan verir.
Bu istiqamətdə növbəti addımı qlobal İnternet şəbəkəsi İnternet Halal”ı genişləndirməklə İran rejimi atıb.
Suriyaya gəlincə, “Sərhədsiz reportyorlar” 1999-cu ilin məxfi sənədlərini əldə edib. Həmin sənədlər sübut edir ki, Suriyanın İnternet şəbəkəsi kontentin filtrasiyası və istifadəçilərin izlənməsi üçün yaradılıb.
Avtoritar ölkələr qabaqcıl texnologiyalar olmadan öz vətəndaşlarını izləyə bilməzdilər. İlk dəfə olaraq “Sərhədsiz reportyorlar” İnternetin düşməni olan beş şirkətin siyahısını açıqlayıb: Gamma, Trovicor, Hacking Team, Amesys və Blue Coat.
Onların məhsulları repressiv ölkələrin hakimiyyət tərəfindən informasiya azadlığının məhdudlaşdırılması üçün istifadə olunur ki, bu da insan hüquqlarını pozur.
Trovicor şirkətinin izləmə və informasiyanın tutulması proqramı Bəhreyn kralının ailəsinə imkan verib ki, jurnalistləri və İnternet-fəalları izləyə və tuta bilsin.
Suriyada Blue Coat tərəfindən hazırlanmış DPI (protokolların dərindən yoxlanması, yoxlama texnologiyası və İnternetin filtrasiyası) məhsulları rejimin ölkə boyunca özgəfikirliləri və İnternet-fəalları izləməsinə, bundan sonra onları həbs edərək işgəncələr verilməsinə yardım göstərib.
Eagle şirkətinin Amesys proqramları Müəmmər Qəddafinin məxfi polis qərargahında aşkarlanıb.
HackingTeam və ya Gamma şirkətləri tərəfindən yaradılan zərərli proqram təminatı hakimiyyətə jurnalistlərin və İnternet-fəalların parollarını əldə etməyə imkan yaradıb.
“Onlayn-izləmə jurnalistlər, vətəndaş fəalları, blogerlər və hüquq müdafiəçiləri üçün təhlükəni artırır. İnformasiyaya nəzarət etməyə cəhd göstərən rejimlər artıq onların birbaşa bloklanmasına əl atmırlar. Onlar diqqət cəlb etmədən hərəkət etməyə üstünlük verərək senzuraya və istifadəçilərin izlənməsinə əl atırlar”, - “Sərhədsiz reportyorlar” təşkilatının baş katibi Kristof Deluar bildirib.
“İnsan hüquqlarının ciddi pozulması repressiv rejimlərin demokratik ölkələrdə yerləşən müəssisələrin göndərdikləri izləmə proqramları və texnologiyalardan istifadəsi ilə mümkündür. Odur ki, İnternetdə ifadə azadlığının pozulmasını rəsmən tənqid edən həmin ölkələrin liderlərinin ölkələrə rəqəmsal silah ixracını nəzarətə alması üçün ciddi tədbirlərə əl atmasının vaxtıdır”, - o vurğulayıb.
Bəzi ölkələrdə “ərəb baharı” hadisələri (veb-informasiyanın böyük rolunu təsdiqlədi) repressiv dövlətləri məlumat və rəqəmsal kommunikasiyaya nəzarətin vacibliyinə inandırdı. Bəzi demokratiyalar da tədricən hesab edirlər ki, kiber-təhlükəsizlik və İnternet-istifadəçilərinin izlənməsi vacibdir. Buna əsas verən çoxsaylı qanun və təşəbbüslər var ki, onlar nəzəri baxımdan azadlığı məhdudlaşdıra bilər: ABŞ-da
FISAA və CISPA, Böyük Britaniyada British Communications Data Bill, Niderlandda Wetgeving bestrijding cybercrime.
“Sərhədsiz reportyorlar” informasiya ilə çalışanların daha aktiv izlənmədən xilas ola bilməsi üçün WeFightCensorship.org saytında “şəbəkədə “sağ qalmaq” üçün” imkanlar təqdim edir.
Ekspertlər hesab edirlər ki, Azərbaycanda müxalifətçilərin İnternet vasitəsilə izlənməsi və hakimiyyətin qlobal şəbəkəyə müdaxiləsi olduqca aktualdır. Bəzi rəsmi məlumatlara görə, təhlükəsizlik xidməti bu məqsədlə İsrail istehsalı olan avadanlıqlardan istifadə edir. Lakin çox güman ki, iş bununla bitmir. -02D-
Rəy yaz