Aleksey Manvelyanın bloqu: Mənim vətənim haradır?

"Mənim üçün vətən anlayışı yoxdur.

O hiss nə vaxtsa ürəyimdə yaranarsa,
gedib Amurun sahilində ölmək istərdim".
 
- Nigar An
Bura təzə gəldiyim ilk illər nətəhərsə oldu, kiminsə dəvətilə Moskvaya getmişdim, amma tez qayıtmaq istəyirdim ki, uşaqlar qəriblikdə darıxmasınlar. Onları 2-3 günlüyə o vaxt hələ Rusiyaya köçməmiş bacima tapşırmışdım.
 
“Aeroflotun” bilet kassalarına yaxınlaşıb: “Odin bilet do Kirovabada, yesli netu, pojaliuysta, do Tbilisi”, - soruşurdum ki, birbaşa evə bilet olmasa, Tiflisdən avtobusla gedərəm.
 
Kassalardan birində Tiflisə bilet var idi, qiz pasportumu istəyəndə, birdən yadıma düşdü ki, axı EV daha Kirovabadda deyil. Daha doğrusu, ev Kirovabadda idi, mən ora qayıda bilməzdim.
 
Cihazqayırma zavodunda işləyəndə tez-tez ezamiyyətə gedərdim və geri qayıdanda “Kirovabada” bilet alardım, ona görə də ev mənim üçün həmin şəhərlə assosiasiya edilirdi.
 
Bu dəfə isə mən ömrümdə bir dəfə bir neçə saatlığa ezamiyyətə gəldiyim, ikinci dəfə isə qaçıb sığınmağa məcbur olduğum yad şəhərə, Yerevana qayıtmalıydım. EV anlayışı da mücərrəd bir məfhum idi, çünki o zaman elə indi də qaldığımız yataqxanada yaşayırdıq.
Gəncədən çıxanda 2 yaşı olan qızım indi də elə bilir ki, biz həmişə yataqxanalarda yaşamışıq. Yeddi-səkkiz yaşında bir dəfə soruşmuşdu: “Ata, bizim Kirovabaddakı yataqxanamız buradakından yaxşı olub?”
 
Yavaş-yavaş öyrəşdim, və artıq evə bilet alanda, şəhərin adını səhv salmıram. Ona görə ki, məni gözləyən uşaqlarım bu şəhərdədir, onların yanına bu şəhərə qayıtmalıyam.
 
Belə çıxır ki, bu dünyada mən heç vaxt vətənə qayıtmamışam? Ya ata-anamın yanına, ya da uşaqlarımın yanına qayıtmışam.
 
Son vaxtlar uşaqlarla da “vətən”, “ata yurdu”, “ana dili” anlayışlarını öz üstümüzə biçib, anlamağa çalışırıq.
 
Vətən haradır? Doğulduğun yer, yoxsa milli mənsubiyyətinlə eyni adlı ölkə?
 
Hamımız Azərbaycanda doğulmuşuq: uşaqlar – Gəncədə, mən – Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində. Pasportumuza əsasən, erməniyik. Bütün dinlərə hörmətlə və, heç kəsin xətrinə dəyməsin, kütləni idarə etmək üçün mənəvi meyarlara əsaslanan ideologiya kimi yanaşırıq.
Bəlkə vətən – ordusunda xidmət etdiyin ölkədir? Çünki orduda vətəni qoruyursan.
 
Ana dilimiz hansı dildir? Daha yaxşı danışdığımız, anamızın bizə lay-lay oxuduğu, yoxsa bilmədiyimiz, lakin məxsus olduğumuz millətin dili?
Hamımız rus məktəbini bitirmişik, “ana dili” fənni rus dili olub. Evdə rusca və ermənicə danışırıq, çöldə - ermənicə. Uşaqları yox, amma məni 30-40 saniyədən sonra ifşa edirlər: “Qarabağdansan?” – soruşurlar.
 
90-cı illərin əvvəlində müstəqillik yolunu tutmuş Ermənistan camaatı dilin təmizliyi məsələsinə çox ciddi yanaşırdı. Rusdilli Azərbaycan qaçqınlarına tərs baxırdılar.
 
Yataqxana qonşumuz bakılı Nelli isə heç vaxt ermənicə danışmayıb. Mağazaya çörək almağa belə gedəndə, ürəyində: “Mek hat hats tur, mek hat hats tur”, - pıçıldaya-pıçıldaya gedirdi ki, növbəsi çatanda, Allah eləməmiş, rusca soruşmasın.
 
Elə beləcə pıçıldaya-pıçıldaya satıcıya yaxınlaşır. Satıcı bunu tələsdirir ki, “tez ol, nə istəyirsən?” – Nellinin ağzından qəflətən azərbaycanca: “Bir dənə çörək ver”, - çıxır, və o diksinib, tez ağzını əli ilə örtür. Sevincinin həddi-hüdudu yox idi ki, heç kim eşitməyib.
 
Bu qarmaqarışıq mülahizələrə dalmağa epiqraf seçdiyim Nigaran An təxəllüslü gənc azərbaycanlı şairənin, doğrusu, gözlənilməz və ötəri baxışdan qəribə görünən kəlamı səbəb oldu.
 
Sakit Okeana tökülən Amur çayının sahilində doğulub, Azərbaycanda böyümüş Nigar An-ın arzusu öz “Amur sahillərinin” həsrətilə yaşayanlara xüsusilə yaxındır, lakin çoxlari üçün əlçatmazdır:
 
Səndə böyüməyən arzularımı
"bu yer" daha da kiçiltdi.
Kiçilə-kiçilə özümə sığışdım,
sənə sığmamağa gələcəm, Amur.
...
Amma mən mütləq gələcəm.
Səndə boğula bilmədiyim üçün
üzr istəməyə gələcəm...

Mənbə: bbc.co.uk/azeri

Rəy yaz

Söz istəyirəm

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Xəbər lenti