Ermənilərin bütün dünyaya məlum olan saxtakarlıqları və vəhşiliyi

Tarixin ən sadiq və doğru şahidi dildir. Arsax-Qarabağ, hazırki Ermənistan torpaqlarında, Qədim Urartu dövlətinin əhatə etdiyi geniş ərazilərdə bir çox toponimlər müasir çeçen dilində izah oluna bilər.

Həqiqəti şərh etməliyəm, çünki ermənilər “Noxçi-Naxçi” çeçen tarixini özlərinə aid etmək məqsədilə həyasızcasına saxtalaşdırırlar. Bu saxtakarlar Naxçıvanı və Naxçıvan şəhərini də ermənilərə uyğunlaşdırmağa çalışırlar.

Hazırki Ermənistan, habelə Arsax-Qarabağ torpaqlarında eramızdan əvvəl ortay açıxan yer adları müstəsna olaraq çeçen dilində bir mənaya malikdir, belə ki, bu torpaqlar çeçenlərin Urartu-Noxçmatı dövlətinin tərkibinə daxil idi.

“Naxçıvan” sözü çeçen dilindən tam mənası ilə tərcümə olunur. “Naxçi” çeçenlər, “van” isə yer deməkdir, yəni “Çeçenlər ölkəsi”. 3700 il əvvəl Naxçıvan şəhərində “Naxç” adlı pul kəsilirdi. Allahın iznilə biz - Noxçi qədim pulumuzu yenidən kəsəcəyik. Qarabağın ilk adı olan “Arsax-Varanda” da yalnız çeçen dilində mənaya malikdir. “Arsax” çeçen dilində “alçaq dağ – alçaq dağ silsiləsi” deməkdir, “Varanda” isə bu gün də yaşayan çeçen qəbiləsidir. Artsaxda bu günə qədər ermənilər tərəfindən zəbd edilmiş qədim çeçen Varanda kəndi (Çeçenistanın Şatoy rayonunda Böyük Varanda kəndi bu gün mövcuddur) mövcuddur. Şuşa şəhəri - yamacda yerləşən şəhər deməkdir. “Kert” çeçen dilində hasar mənasında istifadə olunur. Bir çox başqa toponimlər, yaşayış məntəqələrinin adları da müstəsna olaraq çeçen dilində məna kəsb edir. Erməni dilində qədim ad, toponim yoxdur, çünki Qarabağ torpaqları heç vaxt ermənilərə məxsus olmayıb. Ermənilər nisbətən yaxın keçmişdə buraya məskunlaşıblar.

Hazırki Ermənistanın ərazisində bütün qədim şəhərlər, qalalar, kəndlər, su mənbələri, kilsələr müstəsna olaraq çeçen dilində adlara malikdir. Onlardan bəzilərini sadalayım.

Qədim qala-şəhər olan Teyşebaini “Xurita-Urartski” qalası Urartu dövlətinin süqutu dövründə inşa edilmiş Urartu dövlətçiliyinin sonuncu qalasıdır. Teyşebainin əsası eramızdan əvvəl VII əsrdə çar II Rus tərəfindən qoyulub. 1-ci Rus, 11-ci Rus çeçen-hürri çarları sülaləsinin adıdır. Nə rusların, nə də ermənilərin nə Urartunun rus sülaləsi ilə, nə də etrusklarla heç bir əlaqəsi yoxdur. Son vaxtlar Rusiyada, Ermənistanda heç bir əsas olmadan onları özlərinə aid edən xadimlər ortaya çıxıb. Həmin uzaq keçmişdə rusların adı belə yox idi. Ermənilər bu torpaqlarda ilk dəfə rusların bu torpaqları onlara hədiyyə etməsindən sonra, yalnız 1828-ci ildə peyda olublar. Teyşebaini xarabaları müasir Yerevan ətrafında Karmir-Blur təpəsində yerləşir. Qalanın adı müstəsna olaraq çeçen dilindən tərcümə olunur. “Teşa – etibar”, “baini – itirmiş”, yəni “etibarı itirmiş”.

“Arinberd” qalasının çeçen dilində hərfi mənası – “arin – yer, vadi”, “berd – təpə, yüksəklik”. “Erebuni” qalası – “ara, ari, ere – yer, vadi”, “buni – tikinti, iqamətgah, məskən”. “Amberd” qalası – “am – nohur”, “berd, - artıq qeyd etdiyim kimi, - təpə, yüksəklik”.

Bütün dünyada şəhərsalma nümunəsi olan məşhur “Qarni” məbədi ətrafda gözlə görülə biləcək hər şeyin asanlıqla göründüyü hamar yüksək dağlıq ərazidə tikilib. Məbədin adı da buradan gəlir, müstəsna olaraq Noxçi-Çeçenlərin dilində “Qarni – görünür, görürük” deməkdir.

“Ergine” – “er-ar-ari – yer”, “gine – görünür”. Areni-1, Areni-2 kəndləri, habelə 6000 il əvvələ aid edilən ayaqqabının tapıldığı Areni mağarası da “vadidə mağara” “Nex-xyex” deməkdir.

Ermənistanın bütün dünyaya satdığı məşhur “Tatni” mineral mədən suyunun adı da çeçen dilindən hərfi olaraq tərcümə olunur. “Tat – gurultu”, “ni – bu gurultunun yerini müəyyən edən şəkilçidir. Bu mineral su mənbəyi başlanğıcını dağlardan götürür və gurultulu şəlalə əmələ gətirir, bulağın şəlalənin gurultusunu vurğulayan çeçencə adı da bundan irəli gəlir.

Sevan gölü çeçen dilində “mavi yer” deməkdir.

Müasir Türkiyənin şərqi hissəsində yerləşən Urartunun bütün qədim ilkin toponimləri də müstəsna olaraq hürri-çeçen dilindədir.

“Ara-Qats” dağı çeçen dilindən “Ara – yer”, “Qats – görünmür” kimi tərcümə olunur, yəni “yer görünmür”. Dağın relyefi elədir ki, insan olduğu yerdən 2-3 km-dən artıq məsafədəki yeri görmür. Bütün adları sadalamaq uzun çəkər.

Türkiyədə müasir Erzurum şəhərinin çeçencə adı Erzadır. Keçmiş Urartu dövləti torpaqlarındakı bir çox digər qədim toponimlər də müstəsna olaraq hürri-çeçen dilində oxunur, onları sadalamaq uzun çəkər. Zənnimcə, dünya şöhrətli bəzi alimlərin çeçenlər haqqında elmi cəhətdən əsaslandırılmış fikirlərini yada salmaq yerinə düşərdi.

Məşhur tədqiqatçı V.P.Alekseev, bir çox alimlər kimi, öz araşdırmalarında təsdiq edir ki, hürrilər-urartular təkcə fiziki cəhətdən deyil, həm də dil nöqteyi-nəzərdən çeçenlərin əcdadıdır.

Məşhur tarixçi-linqvist İosif Karst qeyd edir ki, çeçenlər mənşələrinə və dillərinə görə Qafqazın digər dağ xalqlarından kəskin şəkildə fərqlənirlər, böyük bir qədim xalqın davamıdırlar, Yaxın Şərqin bir çox bölgələrində, Misir sərhədlərinə qədər onların izlərinə rast gəlinir. İ.Karst başqa bir əsərində çeçen dilini ulu dilin şimaldakı qalığı, çeçenlərin dilini də, özlərini də qədim ibtidai xalqın davamı adlandırır.

Məşhur Çarlz Uilyam Rekherton elmi əsərlərindən birində yazır ki, çeçenlərin əcdadları Yaxın Şərqdə ilkin mənbədə insan sivilizasiyasının formalaşmasında iştirak ediblər. Hürrilər, mittanilər və urartular çeçen mədəniyyətinin mənbəyi hesab olunan xaqlardır.

1913-cü ildə Tiflisdə Rusiya imperatorunun Qafqazdakı müavininin dəftərxanasında Konstantin Mixayloviç Tumanovun “Tarixöncəsi Zaqafqazya dili” adlı kitabı dərc edilib. Müəllif sübut kimi çox sayda toponimi (dağ, çay, məbəd, dərə, məskən və digər coğrafi obyekt adları), habelə qədim müəlliflərin tarix əsərlərindən, salnamələrdən, rəvayətlərdən, arxeoloji və digər materiallardan nümunələr gətirərək, çeçenlərin əcdadının bütün Zaqafqaziya ərazisində və cənubda Afrika qitəsinə qədər ən birinci əhali olması barədə birmənalı nəticəyə gəlir.

Çarlz Uilyam Rekxertanın, İosif Karstın, Konstantin Tumanovun elmi cəhətdən əsaslandırılmış bu əsərləri Şumeriya, Mitani, Urartu və bu geniş ərazilərdəki digər bir çox qədim şəhər və ölkələrin əsasının Noxçi-çeçenlər tərəfindən qoyulduğunu deməyə imkan verir.

Gürcüstanın arxiv mənbələri qəti şəkildə Qafqaz xalqlarından yalnız çeçenlərin kavkasionlara aid olduğunu iddia edir.

Son zamanlar Rusiyalı arxeoloqun öz arxeoloji qazıntılarına istinadla Noxçmatyan-Çeçenlərin torpaqlarının Rusiyanın müasir Vorojen şəhərinə qədər gedib çatdığı barədə iddiaları çeçenlərin özləri üçün də gözlənilməz olub. Bu barədə videoçarx çəkilib.

Yuxarıda qeyd edilən qeyri-çeçen alimlərin əsərləri, Noxçi-Noxçmatyan-Çeçenlərin qədim coğrafiyası açıq-aşkar göstərir ki, eramızdan əvvəl bugünki ərəb, türk, slavyan dünyaları kimi, nəhəng Noxçi-Noxçmatyan-Çeçen dünyası da mövcud olub, bu gün isə cəmi 17000 kv. km-lik ərazidə müasir Çeçenistan olaraq qalıb.

Müasir Ermənistan ərazisində, 1822-ci ildə ruslar hazırki Ermənistanı qurmazdan əvvəl 500 il ərzində Azərbaycan Xanlığı mövcud olub, bu xanlıq Rusiya tərəfindən dağıdılıb. Azərbaycan Xanlığına qədər isə burada Qafqaz Albaniyası mövcud olub. Urartu Noxçi-Çeçen dövləti  dövründə bu torpaqlarda “Naxçeriya” çeçen vilayəti yerləşib, çeçen dilindən hərfi tərcüməsi “Noxçi – ölkə”, “Çeçenistan”dır, vaxtilə o, “Noxçi-dövləti” olan “Urartu-Noxçmatı” regionu olub. Bu, birmənalı olaraq bu torpaqların, eləcə də Arsax-Dağlıq Qarabağ torpaqlarının, şərqi Türkiyə torpaqlarının, bir qarış torpağın belə heç vaxt ermənilərə məxsus olmadığını gösərir. Ermənilərin bu torpaqlarla tarixi əlaqəsi yoxdur, buna görə onlarla bağlı iddia irəli sürmək hüququna malik deyillər. Urartunun dövlət dili “Noxçi-Naxçmattyan” dili olub. Bunu sübut edən danılmaz faktlar var, Urartunun bütün mixi yazılı mətnləri müstəsna olaraq çeçen dilində oxunur.

Ermənilərin öz adını Ai (hai), Hay tanrısının adından aldıqları, ölkəni isə Haykx-Hayastan, Vaykx və Taykx adlandırdıqları və s. həddindən artıq yanlışdır.

Ermənilər balkanlardan köçürüldükləri zaman ilk dəfə eyniadlı “Xoy” Çeçen vadisində peyda olublar. Bu vadinin əsası Urartu torpaqlarında Hayas vadisində böyük çeçen qəbiləsi olan “Xoy” qəbiləsi tərəfindən qoyulub. (Bu vadidə yeni məskunlaşanlar olaraq özlərini vadinin adından hai adlandırmağa başlayıblar). “Xoy” şəhərindən 100 km-dən çox məsafədə yerləşən “Gerger” şəhəri iki və ya bir neçə çeçen qəbiləsi tərəfindən əsası qoyulan şəhərdir. Ad özü bunu açıq şəkildə ifadə edir. “Gerger” çeçen dilindən hərfən “Qohumlar-qohum” kimi tərcümə olunur. Saxtakar müəllif bunu yaxşı bildiyi üçün şəhəri yarımçıq olaraq Ger adlandırır, yanlış olaraq “Xay” şəhərinə aid edir, görünür, hansısa erməni sözü olan “ger” sözünə uyğunlaşdırmağa çalışır. “Xoy” qəbiləsindən olan çeçenlər 1200 il əvvələ aid edilən üçüncü qala kompleksini – “Çiçen-iitsa”nı Meksikada qurublar. Bu kompleksin ikinci adı “Xoy-Anasazi” müstəsna olaraq çeçen dilindən tərcümə olunur. “Ana – yer, məkan”, “sazi, siz – sərhəd”. Bu şəhər bu günə qədər yaxşı qalıb. Xoy çeçen qəbiləsi ilk şəhərinin əsasını Çeçenistan və Dağıstan sərhədindəki Vedenski rayonunda qoyub. Tikilinin divarlarında qalan yazılara görə, bu şəhərin 4 min ildən çox yaşı var. Vaxtilə Coxar Dudayev bu qədim şəhəri bərpa etməyə başlayıb. 1994-96-cı illərdə Rus-Çeçen müharibəsi zamanı ruslar çeçenlərin və bütün çeçen tarixinin düşmənləri olaraq bərpa edilənləri də bombalayıblar. Hamıya məlumdur ki, haylar özləri də etiraf edirlər ki, ikinci “armali-armani” adı yad addır və hay dilində mənası yoxdur. (Burada onların ikinci adının necə yarandığını qeyd edim. “Hay-hayasa” vadisinə naməlum yad əhalinin kütləvi şəkildə məskunlaşmasından narahat olan “Hürrilər-Noxçmatyan-Urartular” öz əhalisini “yerlərini-torpaqlarını” mühacirlərə verməməyə çağırıblar. Ermənilərin, doğru qeyd edildiyi kimi, yad adı buradan irəli gəlib, çeçen dilində “armali-armani” – “yer-vadi-torpaq verməmək”). “Ar” kökü bütün Avropaya aiddir, çeçen dilində “yer-vadi-torpaq” deməkdir. Burada öz-özlüyündə sual yaranır – ermənilər Noxçi-Naxçmattyan-Urartu torpaqlarına yerləşməzdən əvvəl necə adlanırdılar?

Urmiya gölünün cənubunda ermənilərə məxsus Matyan (matyank, naxça-matyank) krallığının yerləşməsi haqqında iddialar da yalandır.

“Nax” sözünün erməni dilində ata, əcdad mənası verməsi açıq-aşkar yalandır. Son vaxtlar çeçenlərə aid olan hər şeyi özlərinə aid etmək və ya ən azından özlərini çeçen köklərinə aid etmək məqsədilə bir çox başqa şey kimi, bunu da uydurublar. “Vay” sözünün hansısa məşhur tanrı – Ai (hai) ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Çeçen dilində hərfən “bizim – biz” deməkdir.

Urmiya gölü ətrafındakı əhali - hürrilər özlərini “Noxçi – Naxçmattyanlar” adlandırırdılar. Şumeriya, Urartu, Hürrilər, Assiriya və digər qədim şərq xalqları “Noxçmatlar” adlandırılırdı. Demək olar ki, bütün Qafqaz ərazisində seldən sonra ilk “Noaxa-Noya” nəsilləri Noxçi protoqafqaz dövlətinin əsasını qoyublar.

“Naxçmattyan-Noxçi”nin erməni dilində mənası yoxdur. Çeçen dilindən hərfən “Noev-xalq”, “Noax-ad, Noya” kimi tərcümə olunur, hətta qədim ermənilər ilk dəfə olaraq çeçenlərin “Noaxçi” adını “Hoax-Huh” peyğəmbərin adı ilə əlaqələndiriblər. Hürrilər “Noxçi-Noxçmattyanlar”dır, onların bir hissəsi sayları artdıqca “Noxçmattyan” protoqafqaz dövlətindən köçüblər, məlum olduğu kimi, onlar şərqdə və Ön Asiyada da minillər ərzində özlərini “Noxçi-Naxçmattyan” adlandırıblar. “Urartu”, “Mitani” və digər çeçen dövlətlərinin hürrilərini müxtəlif tarixçilərin-coğrafiyaçıların, habelə eramızdan əvvəl I minilliyin ikinci yarısında Assiriya-yunanların Matiana, Naxça-Matiana adlandırması da Hürri-Urartu, Mitaninin “Noxçi-Naxçmattyan-Çeçenlər olmasını göstərən daha bir danılmaz faktdır.

Qafqazda Y xromosomlu J2 haploqrupuna çeçenlərdə 90%-dən çox rast gəlinir. (Şərqi Türkiyədə bu gün kürdlərin yaşadığı “Kortvats” dağlarının qədim və müasir adı da müstəsna olaraq yalnız çeçen dilindən tərcümə olunur. “Kort-baş”, “vats-yox”. Bu dağların yerləşdiyi ərazi boyunca eyni bərabərlikdə olan yüksəkliklər yoxdur. Başqa yüksəkliklərdən fərqli olaraq, baş yüksəkliyi ilə müəyyən edilə biləcək bir yüksəklik belə yoxdur. Buna görə “Noxçi-Hürrilər” bu dağları “Kortvats”, yəni “Baş yoxdur” adlandırıblar. Alşedə heç vaxt ermənilərin əcdadları yaşamayıb. Ermənilərin əcdadları Balkanlarda yaşayıb. Alşe-Alaşye çeçen dilindən hərfən tərcümə olunur. “Qorumaq – mühafizə etmək” deməkdir. (Alşe Mitani imperiyasında “Noxçi-Hürrilərin” strateji regionu olub, onlar buranı ən mütərəqqi dövrlərində qurublar).

Erməni tarixçi Q.Alişanın “Noxçi-Naxçmatyan”ların adətləri, ənənələri, rəqsləri, melodik mahnıları, qurbanları və s. ilə ermənilərə çox bənzəməsi haqqında iddiaları da mənfur bir yalandır. Yaxın olan heç nə yoxdur. Hər şeydə bənzərlik sıfıra bərabərdir.

(Ararat dağları əsassız olaraq yenidən erməni yaylası kimi adlandırılıb, çünki ruslar oraya erməniləri nisbətən yaxın keçmişdə, 1828-ci ildə yerləşdiriblər.

Məşhur tarixçi-linqvist alim Veliçko elmi əsərində belə yazır: ermənilər mənşəyi aydınlaşdırılmamış xalqdır. Erməni tarixinin səhifələri birmənalı olaraq göstərir ki, köçəri kimi ermənilərin tarix boyunca dövlətləri, nə kiçik, nə böyük Ermənistan, eləcə də öz tarixi torpaq coğrafiyaları olmayıb. Rusiya Dövlət Dumasının vitse-spikeri Jirinovski çıxışlarından birində hər şeyi olduğu kimi söyləyərək, erməniləri köçəri adlandırıb. Müasir erməni dövlətini yaxın keçmişdə ruslar qurublar, buna görə son zamanlar bəzi ruslar açıq-aşkar təəssüflərini dilə gətirirlər.

Cənubi Qafqaz üzrə Rusiyalı mütəxəssis İnqvar Ryuriksondan qısa sitat gətirim.

O, məqaləsində yazır:

Ermənilərin Rusiya vətənpərvərliyi səmimi olsaydı hər şey yaxşı olardı.

Bu, artiq ermənilərin kiçik Krim ilə bağli deyil, cənubi Rrusiyada geniş ərazilər ilə bağli iddiasi və hətta daha böyük iddiasi deməkdir.

Kiçik müqəddimə ilə başlayım. Bir müddət əvvəl erməni opponentim mənə ermənilərin artıq Rusiya tarixini saxtalaşdırması ilə bağlı məqalə yazmaq ideyası verdi. Biz erməni “qardaşlarımızın” oğurlana biləcək hər şeyi oğurlamasına və Azərbaycan xalqının tarixinin böyük hissəsini mənimsəməsinə öyrəşmişik; onlar Gürcüstan tarixinə çoxdan göz dikiblər, baxmayaraq ki, gürcülər müqavimət göstərir; Türkiyə və onun keçmişi haqqında ümumiyyətlə danışmıram, onun ən qədim hissəsi erməni “tarixçilər” tərəfindən, demək olar ki, bütünlüklə inhisara alınıb.

İndiyədək, bir çox ruslar kimi, mənə də elə gəlirdi ki, xalqımın qədim nağıllarında deyildiyi kimi, “paxıl gözlər və tamahkar əllər” Rusiyadan və sözün geniş mənasında Rusdan yan keçib. Çox təəssüf ki, yanıldım və erməni ekspressionistlərin işğalçılı görünüşü təxmin etdiyimdən daha uzağa, Rusiya imperiyasının, daha sonra isə həm də sovet hökumətinin mərhəməti sayəsində “Ermənistan” yazılan reklam banneri asmaq üçün səhvən ermənilərə verilmiş bir quru parçasının hüdudlarından kənara uzanır.

Amma Rusiya imperiyasının mövcud olduğu son yüzüllik ərzində erməni diasporu Rusiyanın iştirakı ilə hərbi münaqişələrin yaranmasında ən mənfur təhrikçilik rolu oynayıb. İlk növbədə bu, çoxsaylı rus-türk və rus-fars müharibələridir, amma digər qarşıdurmalarda da dinc şəkildə razılıq əldə edilə biləcək yerlərdə belə, ermənilər həmişə qışqırırdılar ki, sərt tədbirlər görülməlidir.

İmperiya və sovet dövründə erməni falseti rusların böyük iqtisadi itkilərinə və milyonlarla həyata səbəb olan analoji saxta vətənpərvər səslər xorunda səslənirdisə, Yeni Rusiyada erməni diasporu vətənpərvər Rusiya təbliğatını, demək olar ki, inhisara alıb. Rusiya-erməni kapitalı ilə, yəni Rusiyadakı erməni fırıldaqçıların oğurladığı kapitalla mövcud KİV-lərin məqsədyönlü şəkildə alınması və yenilərinin yaradılması da, diaspor nümayəndələrinin Rusiya Federasiyasının dövlət KİV-lərində telekamera qarşısında və kadrarxası inzibati vəzifələri ələ keçirməsi də buraya aiddir, hələ jurnalist ixtisaslarını demirəm.

İnqvar Ryuriksonun və digərlərinin dediklərindən görünür ki, Veliçkonun əsaslandırdığı kimi, yad “Armali” adını daşıyan bu yekcins olmayan xalqın adının yalnız çeçen dilində mənası var.

Ən təəccüblü hal da odur ki, Rusiya böyük maddi itkilər, insan itkiləri, maliyyə itkiləri verməsinə və beynəlxalq aləmdə böyük zərərə uğramasına baxmayaraq, ermənilərin, osetinlərin Azərbaycan, Türkiyə, Çeçenistan, Gürcüstan torpaqlarına qarşı qanunsuz, əsassız və mənfur iddialarını yerinə yetirərək, onların ondan istifadə etməsinə imkan verir.