Azərbaycanda avtoritar idarəetmə sistemi cəmiyyətin inkişafına mane olur

Azərbaycanda avtoritar idarəetmə sistemi qurulub. Son sosioloji sorğunun nəticələri bunu göstərir. Bu barədə Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəsi QHT-nin rəhbəri Anar Məmmədli Obyektiv TV-yə (obyektiv.tv) müsahibəsində bildirib.

Vətəndaşlar dövlətin idarə edilməsində az iştirak etmək istəyirlər, sosial durumu çıxılmaz vəziyyət kimi qiymətləndirirlər, ictimai-siyasi durumu isə durğunluq adlandırırlar. 

Ölkə üzrə keçirilən sorğuda (işğal olunmuş ərazilərdən başqa) bütün yaşda vətəndaşlar iştirak ediblər. Onların əksəriyyəti ali təhsillidir.

Respondentlərin 60%-i aztəminatlı adamları təmsil edir, onların yarısı vəziyyəti perspektivsiz hesab edir. Yalnız  2%  müsbət dəyişikliyə inanır.

Onlar buna əsas səbəb kimi işsizliyi, çox zəngin dəstə və milyonlarla yoxsul vətəndaş arasındakı sosial təbəqələşməni, həmçinin korrupsiyanı və məmur özbaşınalığını göstərirlər. 

Səciyyəvi haldır ki, heç bir respondent avtomobilinin, daşınmaz əmlakının, sərvətinin, xaricdə dincəlmək imkanlarının olmamasından şikayətlənməyib.

Adamlar normal tibbi müayinənin, uşaqlar üçün layiqli təhsil  imkanlarının olmamasından və digər zəruri problemlərdən danışıblar.

Sosial vəziyyət, ictimai-siyasi durum və vətəndaş mövqeyi barədə rəyi soruşulanların hamısı həvəssiz danışıb.

Respondentlər toplaşma azadlığını cəmiyyətin inkişafının mühüm hissəsi hesab edirlər, lakin onu piket və mitinqlərdən başqa cür təsəvvür etmirlər. Bu, icma və ya bələdiyyə səviyyəsində birləşmə praktikasının olmamasından irəli gəlir. Polis toplaşanları dağıdır, əks halda kəndlərdə və şəhər məhəllələrində məişət səviyyəsində bəzi problemləri həll etməyi bacaran icma liderləri, təşkilatçılar olardı”, - A. Məmmədli bildirib.  

Onun fikrincə, əhalinin dövlət və hökumət qurumlarından heç birinə inamı yoxdur. Respondentlərin yalnız 20%-nin öz problemlərinin həllini Prezident Administrasiyasına etibar etməsi  ali icra hakimiyyətinin səlahiyyətlərinin qəsb edilməsi əlamətidir. 

Siyasi partiyalara və ictimai təşkilatlara 5-6%, kütləvi informasiya vasitələrinə 12% etibar edir. Əyalətdə ən çox ANS və “Xəzər” telekanallarının verilişləri və tok-şouları populyardır, şəhərlərdə isə İnternet portalları və xarici peyk telekanalları.

Vətəndaş fəallığı çox aşağıdır, seçkilər zamanı respondentlərin  76%-i seçici rolu ilə məhdudlaşıb. Demək olar ki, heç kim namizədin seçki qərargahına, seçki komissiyalarının, müşahidəçilərin, volontyorların tərkibinə daxil olmaq istəməyib.  

A.Məmmədlinin sözlərinə görə, indiki siyasi reallıq siyasi üstünlüklər məsələsini sorğuya daxil etməyə imkan vermir. Hakimiyyət 12 seçki dairəsinin ərazisində sorğu keçirən volontyorlara  təzyiq göstərib.

Ekspert diqqəti ona yönəldib ki, ölkə prezidenti geniş səlahiyyətlərə malikdir, parlament və məhkəmə sisteminin funksiyası yuxarıların  tezis və qərarlarının səsləndirilməsindən ibarətdir, deputat seçkisində yalnız majoritar sistem “işləyir”. 

Bundan əlavə, 2009-cu ildə qanunvericiliyə daxil edilən müddəa müharibə dövründə prezidentin hakimiyyəti daha da qəsb etməsinə imkan verir. 

Subyektiv səbəblərdən müxalifətin vahid elektoral bazası, əməkdaşlıq istəyi, heç bir niyyət yoxdur. Odur ki, ictimai şüurda real irəliləyişə nail olmaq üçün əməli ictimai birliklərin yaradılması üzərində işləmək lazımdır”, - A.Məmmədli vurğulayıb.-17D—