Azərbaycanda demokratiyanın orta səviyyədə olması ABŞ-ı qane edir

    Kolumbiya Universitetinin Harriman İnstitutunun əməkdaşı, “Keçmiş Sovet İttifaqı ölkələrində rəngli inqilablar” kitabının müəllifi Linkoln Mitçell Turan-ın Vaşinqton müxbirinə müsahibəsində keçmiş SSRİ məkanında və xüsusən Azərbaycanda siyasi proseslər, Amerikanın xarici siyasətində və müsəlman dünyasında demokratiyanın rolu haqqında təəssüratlarını bölüşür.

    Sual: İyulun 20-də Riçard Morninqstar ABŞ-ın Azərbaycanda yeni səfiri kimi and içir. Yaxın iki ildə Bakıda yeni səfir və onun komandası üçün əsas çağırış nə olacaq? ABŞ-ın Azərbaycanda əsas prioritetləri nələrdir?

    Cavab: Bəzi prioritetlər olduğu kimi qalır – neft, sabitlik və ilk ikisinə zidd olmayacaq dərəcədə demokratiya. Beləliklə, orta səviyyəli demokratiya ən yaxşı prioritetdir.

    Prioritetlər arasında yarım il əvvəl olmayan İran məsələsi yeni olacaq. Azərbaycan İran məsələsində özünü ABŞ-a çox yaxın göstərir.

    ABŞ və Amerika hökuməti üçün İranla bağlı hökumətlərimiz arasında əməkdaşlıq Azərbaycanın real olaraq daha demokratik olması istəyindən daha üstündür. 

    Sual: ABŞ İran siyasətində Azərbaycandan konkret olaraq nə gözləyir?

    Cavab: Azərbaycanın İranlıların sanksiyadan qaçacağı ölkə olmayacağını gözləyirik.

    Sual: Demokratiyanı ABŞ-ın Azərbaycandakı prioritetləri siyahısının sonunda qeyd etdiniz. Bu gün Cənubi Qafqazdakı vəziyyət necə görünür? “Ərəb baharı”ndan Qafqazda demokratiyaya keçid üçün tətbiq oluna biləcək hansı dərsləri çıxarmaq olar?

    Cavab: Düşünürəm ki, ilk növbədə “ərəb baharı” və demokratiyaya keçid arasında fərqi ayırmalıyıq.

    Zənnimcə, bütün rəngli inqilablar demokratiyanın uğursuzluqları olub. Azərbaycan və ya Rusiya üçün idarə etmək daha yaxşıdır, demokratik idarə etmək mütləq deyil.

    Yaxşı idarə etmək sərvətləri daha yaxşı paylaşdırmaq, korrupsiyanı aradan qaldırmaqdır. Bakı hökuməti bunu etmək iqtidarındadırsa, “ərəb baharı”nın təkrarlanması ehtimalını təxirə sala bilərlər.

    Sual: Bakıda çoxları hesab edirlər ki, Obama administrasiyası insan hüquqlarının statusunu azaldır, xüsusən, Azərbaycan kimi ölkələrdə. Bununla bağlı nə düşünürsünüz?

    Cavab: Obama administrasiyasının belə hərəkət etməsindən əmin deyiləm, bu, 21-ci əsrin siyasi reallığıdır. Tutaq ki, Obama administrasiyası dünyada hər şeydən çox Azərbaycanda demokratik prezident seçkiləri istədiyini qərara aldı. Amma bunun üçün onların nə edəcəyini və ya nə edə biləcəyini bilmirəm.

    Azərbaycan da Gürcüstan kimi, ABŞ-ın tərəfdaşıdır və biz Azərbaycanla qarşıdurma istəmirik.

    Sual: Azərbaycanın dünyada real imicini necə təsvir edərdiniz? Bu yaxınlarda ölkədə “Eurovision” müsabiqəsi keçirildi, ölkə BMT TŞ-nin üzvü oldu. Digər tərəfdən, CNBC, BBC və digər dünya şöhrətli KİV-lər Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin və onun ailəsinin gəlirləri haqqında reportajlar göstəriblər. Bu faktlar ölkənin beynəlxalq imicinə necə təsir edir?

    Cavab: “Eurovision”un Azərbaycanın nüfuzuna faydası olmadı. Azərbaycan rejiminin əsl mahiyyətini gizlətmək çox çətindir. Müsabiqə Azərbaycana böyük diqqət çəkdi və insan hüquqlarını müdafiə qrupları orada həqiqətən nələr baş verdiyini göstərdilər.

    Azərbaycan Qərbdə avtoritar rejimli ölkə imicinə malikdir. Bu, postsovet müsəlman ölkəsidir, amma heç kim bunun demokratiya olduğunu düşünmür.

    Sual: Regionda islamın yeri haqqında nə düşünürsünüz? Bəziləri hesab edirlər ki, islamçılar müxalifəti əvəz edərək, regionda siyasi həyatın amilinə çevrilir.

    Cavab: İslamçılar liberal-demokratik müxalifətdən daha güclüdür, onların təqibi isə işə yaramır. Və bu, uzunmüddətli təhlükədir. -25B-

20.07.12

Vaşinqton