Azərbaycanın qonşularla bağlı bəxti gətirməyib, amma onları şeçmillər

***

-Şuşanın işğalı günündə Ermənistanın baş naziri Paşinyanın Şuşaya səfəri və orada bayram edənlərlə "Yallı" rəqsi etməsi Azərbaycana və dünyaya hansı mesajları verir?

-Ermənistan baş nazirinin simvolik olaraq Şuşaya onun işğalının ildönümündə getməsinin və orada şənlikdə iştirak etməsinin beynəlxalq aləmə mesajından çox, daxili auditoriyaya mesajı var. O bu şənliyə qatılıb, orada olan qaydalara uyğun addım atıb. Beynəlxalq aləmə onun bu hərəkətinin heç bir təsiri yoxdur. Təbii ki, bu azərbaycanlıların hisslərinə çox pis təsir edən addımdır və onun da bu addımının kifayət qədər müzakirəsi oldu və hər kəs öz məntiqinə uyğun olaraq buna cavab verdi.

-Son vaxtlar sülh danışıqları barədə söhbətlər gəzirdi. Amma son gördüklərimiz və verilən bəyanatlar bunu inkar edir. Sülh danışıqlarına nə mane oldu?

-Sülh danışıqları və xalqları sülhə hazırlamaq ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədrlərinin bəyanatında öz əksini tapan bir istiqamət idi. Bu o zaman edildi ki, Ermənistan uzun müddətdir ki, danışıqlar prosesində iştirakdan boyun qaçırırdı. Belə olan halda ən optimal variant və yaxud vaxt udmaq üçün edilən ən yaxşı təklif kimi xalqları sülhə hazırlamağı irəli sürdülər. Sülh danışıqları doğrudan da hər iki tərəf üçün indiki halda vaxt qazanmaq üçün bir şans idi. Azərbaycan 2016-cı il aprel hadisələrindən sonra üstün mövqe əldə etmişdi və danışıqların davam etdirilməsində maraqlı idi. Ermənistan isə aprel hadisələrindən sonra danışıqlara həvəsli deyildi. İndi Paşinyan gələndən sonra danışıqlar üçün şans yaradıb, amma onun da hərəkətləri Qarabağ klanını narahat etdiyi üçün o da sülh prosesinə qərar verməyə çox tələsmir. Amma prosesi heç kim dayandırmayıb.

-Aİ "Şərq tərəfdaşlığı" konfransında iştirak edən Azərbaycan prezidenti və Ermənistanın baş naziri mayın 13-də qısa söhbət ediblər. Qısa söhbətdən sonra Paşinyan jurnalistlərə yenə də Dağlıq Qarabağın tərəf kimi danışıqlara qatılmalı olduğunu bildirib. Ermənistan bu iddiasında qalmaqla nə demək istəyir? Nəyə güvənir?

-Burada qəribə heç nə yoxdur. Ermənistan tərəfi özünün elan etdiyi mövqeni sona qədər müdafiə etməlidir. Əks halda bu məsələni qabartmağın nə mənası var. Buna görə də bizi onun geri çəkilməsi ilə bağlı məsələlərdən çox, Qarabağ tərəfini danışıqlar masasına qaytarmaq üçün qurduğu strategiya maraqlandırmalıdır. O, Qarabağ tərəfini danışıqlar masasına qaytarmaq həmləsi ilə özünün Qarabağda mövqeyini möhkəmləndirmək istəyir.

-Yeri gəlmişkən, son vaxtlar qonşu Gürcüstan da Azərbaycana qarşı ərazi iddiası qaldırır. Hətta məsələyə Gürcüstan prezidenti səviyyəsində münasibət bildirilir. Bakının mərkəzində gürcülər ərazi iddiası edən plakat qaldırırlar. Amma bütün bunlara Azərbaycan hakimiyyəti susqunluq nümayiş etdirir. Nə baş verir?

-Gürcüstanla vaxtilə sərhədlərin delimitasiyası prosesi müzakirə olunurdu və dövlət komissiyası bu məsələni həll edirdi. Sonradan bu komissiyanın işi dayandı. Gürcüstan prezidentinin həmin əraziyə nümayişkaranə səfəri isə bizim sərhədçilərə ora gediş-gəlişi məhdudlaşdırmağa əsas verdi. O vaxta qədər keşişlərin və turistlərin "Keşikçidağ"a gəlişinə heç bir maneə olmamışdı. İndi bu məsələni həll etmədən arxayınlaşmaq olmazdı. Bizimkilər 10 ildir ki, bu komissiyanın işini dayandırdılar. Gürcülərin ərazisi iddiası ilə plakat qaldırmasına polisin reaksiyası adekvat olmalı idi. Mənə elə gəldi ki, ərazi iddiası plakatı həmin turistlərin Bakını tərk etməsindən sonra İnternetdə yayılıb. Belə olmasaydı bizim polis aksiyaların qarşısının alınmasına çox aktiv reaksiya verərdi.

- Gürcüstanın bu addımı kimlərinsə istəyi ilə atdığını deyənlər var. Sizcə, bu məsələdə maraqlı tərəf kimdir?

-Gürcüstan Avropa İtiifaqı ilə assosiativ razılaşma sənədini imzaladıqdan sonra onun sərhədlərinə nəzarətin gücləndirilməsi eyni zamanda Avropa İttifaqının problemidir. Rusiya Gürcüstanın Şida Kartli bölgəsində "hərəkət edən sərhəd" taktikası ilə istədiyi vaxt sərhəd divarlarını dəyişir. Rusiya ilə sərhədlərin delimitasiyası aparılmayıb, Ermənistan Axalkalaki bölgəsində istədiyini edir, Azərbaycanla sərhəd delimitasiyası aparılmayb. Ona görə də Gürcüstan hakimiyyəti kiçik irəliləyişlər etmək niyyətini bizimlə sərhəddin müəyyən edilməsindən başlayır.

Burada maraqlı tərəf Gürcüstanda fəallaşmaq istəyən milliyyətçi qüvvələrdir ki, onları bəzən gürcü ekspertlərin özləri tənqid edir və Azərbaycanla münasibətləri gərginləşdirməmələrini məsləhət görürlər.

- Azərbaycan öz ərazilərini qoruya bilmək üçün nə etməlidir? Qonşuları ilə necə davranmalıdır? Münasibətlərini necə qurmalıdır?

-Azərbaycan öz ərazisini qorumaq üçün ilk nöbvədə güclü ordu və sərhəd mühafizə xidmətini inkişaf etdirməlidir. Güclü ordu olmadan ərazini qoruya bilməyəcəksən, güclü sərhəd nəzarəti olmadan sərhəddini müdafiə edə bilməyəcəksən. Azərbaycanın bəxtinə yaxşı qonşular düşməyib. Bütün qonşular az qala bizim zəifləməyimizin pusqusundadır. Bu baxımdan ölkə hər zaman kənar müdaxiləyə hazır taktikasında olmalı, ətraf qonşular ilə özünün distansion və eyni zamanda qarşılıqlı anlaşma siyasətini inkişaf etdirməlidir. Xalqın birliyi hisslərini inkişaf etdirməlidir. Beynəlxalq aləm ilə münasibətlərini dərinləşdirməlidir. Özünün güclü müttəfiqlər ilə münasibətlərini dərinləşdirməlidir. Özünün informasiya məkanı, ərzaq təminatını, təhlükəsizlik ilə bağlı dayaqlarını qonşu dövlətlərin müdaxiləsindən qorumalıdır.