Qayıtmağı gözləyirik – Kəlbəcər qaçqını

Bakı/23.11.20/Turan: Azərbaycanın Ermənistan tərəfindən işğal edilmiş Kəlbəcər rayonundan mülki əhalinin və silahlı qüvvələrin çıxarılması üçün Ermənistanın xahişi ilə uzadılmış müddət noyabrın 25-də başa çatır. Azərbaycanın bu ərazisi 1993-cü il aprelin 3-də Ermənistan tərəfindən işğal edilib. İşğalçılar üçtərəfli Bəyanatda müəyyən edilmiş qrafiki pozmasa, 25 noyabr 2020-ci il azərbaycanlıların tarixində Kəlbəcərin Azad Edilməsi Günü kimi qalacaq.

Ermənilər evlərini tərk edərkən dəyərli çoxəsrlik ağacları kəsir, ev heyvanlarını öldürür, Azərbaycanlıların yaşayış və qeyri-yaşayış binalarını yandırırlar, üstəlik baş verənləri videokameralara çəkirlər. Azərbaycana tarixi və dini abidələri qorumaq, azad edilən ərazilərdə əsirlərə hörmətlə yanaşmaq çağırışları ilə müraciət edən beynəlxalq təşkilatlar ermənilərin evləri və ağacları məhv etməsinin yolverilməz olduğu barədə bir kəlimə belə deməyiblər.

Bu davranışlarının səbəbi haqqında suala cavabda ermənilər belə deyirlər: türklərə qalmaması üçün (ermənilər azərbaycanlıalrı türk adlandırırlar). Evləri yandıranlardan biri deyib ki, evini özü, “sıfırdan” tikib. Amma hazırda Xırdalan şəhərində (Bakıdan 20 km məsafədə) yaşayan Kəlbəcər rayonunun Vəng kəndinin icra hakimiyyətinin keçmiş nümayəndəsi Qəmbər Bağırov Turan-a müsahibəsində bildirib ki, kəndlilər və o, videogörüntülərdə 27 il əvvəl tərk etdikləri evlərini tanıyıblar. Ermənilər azərbaycanlıların tikdikləri, işğalçıların qanunsuz olaraq məskunlaşdıqları evləri yandırırlar.

72 yaşlı Qəmbər Bağırov 2015-ci ilə qədər sürgündə işğal edilmiş rayonun İH sədrinin müavini olub, Kəlbəcərdə yaşayarkən isə yerli məktəbin direktoru olub. Onun üç böyük övladı və altı nəvəsi var. Hamısı Kəlbəcərə qayıtmağı arzulayır, həm də təkcə Qarabağı görən böyük nəsil deyil, nəvələri də. “Yolları açdıqları və minalardan təmizlədikləri vaxt desinlər, oraya ayaqyalın gedəcəyəm”, deyə Bağırov bildirib.

- Kəlbəcərin Vəng, Şorbulaq, Bağlıpaya kəndləri, Cirə zavodunun ərazisi – bu ərazilərdə ermənilər mənim və qonşularımın, qohumlarımın tikdiyi evləri yandırıblar. Fazilə Bağırova, Elman Manaşov, Yaqub Manaşov, Müşviq Babaşov, Yusif Babaşov (Alban kilsəsinin gözətçisi olub) – qonşularımızdır, bəziləri vəfat edib, övladlarını varis qoyub. Ermənilər bu insanların evlərini yandırıblar, onlar Kəlbəcərdə ev tikdiklərini deyərkən yalan danışırlar. Yerevandan bizim torpaqlarımıza Livan və Suriya erməniləri göndərilib, onlar azərbaycanlıların evlərinə məskunlaşıb. İndi rayonu da onlar məhv edirlər.

- Kəlbəcər rayonunun rəhbərliyi bununla bağlı nə deyir?

- Biz rəhbəriyimizlə danışmışıq, hamısı bu videonu görüblər, bilirlər, öz evlərini tanıyıblar. Bizə deyirlər ki, ermənilərə mane olmaq mümkün deyil. Qoy yandırsınlar. Doğma dövlətimiz bizim üçün yeni evlər tikəcək. Əsas odur ki, ermənilər oradan getsinlər, biz dekabrın 30-nu, Ermənistan silahlı qüvvələrinin və əhalinin Azərbaycan rayonlarından çıxarılmasının başa çatmasını gözləyirik. Bundan sonra ölkə rəhbərliyinin qərarlarını yerinə yetirəcəyik. Yolları açıq elan edən kimi biz yola düşəcəyik.

- Xırdalandakı mənzilinizi qoyub getməyə heyfiniz gəlmir?

- Rahatca dövlətə təhvil verəcəyəm. Ailəm 27 il bu günü gözləyib. Hamımız gedəcəyik, heç kim qalmayacaq. Bizi Xırdalanda saxlayacaq heç nə yoxdur. Dağlarıma qayıtmaq, Qanlı gölə getmək istəyirəm – dünyada bizim gölümüzdən daha gözəl bir göl yoxdur. Gəncliyimin keçdiyi, xoşbəxt olduğumuz yerə qayıdacağam. Mal-qara yetişdirərik, birtəhər yaşayarıq. Qızlarımdan biri Ağdam qaçqınına ərə gedib – onlar Ağdama qayıtmaq üçün icazə gözləyirlər. Biz qaçarkən oğlum altı yaşında idi, amma o da səbrsizliklə Kəlbəcərə qayıtmağımızı gözləyir.

- Prezident İ.Əliyev dəfələrlə Qarabağda ermənilərin və azərbaycanlıların birgə və dinc şəraitdə yaşaya biləcəyini deyib. Ermənilərlə qonşuluqda yaşamağa hazırsınız?

- Biz ermənilərlə həmişə dinc şəraitdə yaşamışıq, yaxşı qonşu olmuşuq. Onlar düşmənçiliyi unudub yaxşı qonşuluq münasibətlərinə qayıtmağa hazırdırlarsa, indi də yaşayarıq. Onların erməni dilində orta təhsil almasına etiraz etmirik. Amma Qarabağda ermənilərə xüsusi status vermək olmaz. Ümumiyyətlə, onlara heç bir status düşmür. Qoy bütün Azərbaycan sakinləri ilə eyni hüquqlarla yaşasınlar. Bizim dövlətimizin pasportunu alsınlar, istəmirlərsə, Ermənistana gedə bilərlər, deyə Kəlbəcər sakini bildirib.

Azərbaycan Baş Prokurorluğunun mətbuat xidmətinin nümayəndəsi prokuror Aynurə Əfəndiyeva Turan-a bildirib ki, idarə Kəlbəcər rayonunda evlərin və ağacların məhv edilməsi ilə bağlı çoxsaylı dəlilləri toplayır və tədqiq edir. Məlumdur ki, ermənilər orada yaşayış evlərindən başqa, məktəb binalarını da yandırıblar. Noyabrın 25-dən, ermənilər rayonu tamamilə tərk etdikdən sonra istintaq hərəkətləri cinayət yerində davam etdiriləcək. Araşdırma nəticələrinə görə cinayət işi açılacaq, bu barədə Baş Prokurorluq Azərbaycan və dünya ictimaiyyətini məlumatlandıracaq, deyə A.Əfəndiyeva bildirib. -0-