Ukrayna XİN yerli azərbaycanlıların şikayətləri haqqında məlumat verir

Ukrayna XİN: Biz Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə tanınmış sərhədləri daxilində ərazi bütövlüyünün tərəfdarıyıq.

Azərbaycan və Ukrayna arasında dövlətlərarası münasibətlər çox genişdir və daim zamanın çağırışları ilə imtahana məruz qalır. Ölkələrimizi öz ərazilərində separatizmə qarşı mübarizə birləşdirir, eyni zamanda Azərbaycan və Ukraynanın xarici siyasət istiqamətləri fərqlidir. Ukraynada çoxsaylı Azərbaycan diasporası yaşayır, Azərbaycan da tarixən etnik Ukraynalıların yaşayış yeri olub. Bu və digər aktual mövzular Turan İnformasiya Agentliyinin Ukrayna XİN-ə göndərdiyi suaların əsasını təşkil edib. Bu idarənin mətbuat xidməti operativ olaraq bu sözlərlə başlayan məktub göndərib: “Ukrayna XİN-də Sizin informasiya sorğunuza baxıldı və idarənin səlahiyyətləri çərçivəsində bildiririk ki...”.

Ukrayna XİN-in məktubunda Turan informasiya agentliyi son vaxtlar Azərbaycan KİV-lərində dərc edilmiş Azərbaycan əsilli Ukrayna biznesmenlərinin təqib edilməsi, döyülməsi haqqında nümunələr göstərilib. Xüsusən, sentyabrın 21-də məlumat verilib ki, “Ukraynada naməlum şəxslər daha bir azərbaycanlı sahibkarı oğurlayıb. Bu barədə Ukrayna Azərbaycanlılarının Birləşmiş Konqresindən bildiriblər. Oğurlanan şəxs Kiyevdə yaşayan 38 yaşlı İlqar adlı sahibkardır. Cinayətkarlar oğurlanan şəxsin hələ sağ oldğunu bildiriblər və onu azad etmək üçün hələlik heç bir tələb irəli sürməyiblər. Qeyd edək ki, son iki ildə Ukraynada 20-dən çox azərbaycanlı biznesmen və onların uşaqları oğurlanıb. Bundan başqa, məşhur Azərbaycanlılara qəsd halları çoxalıb. Sentyabrın 14-də Ukraynada yaşayan azərbaycanlılar Kiyevdə DİN-in binası qarşısında etiraz aksiyası keçiriblər, daxili işlər naziri Arsen Avakovdan vəziyyətə aydınlıq gətirməyi tələb ediblər. Azərbaycanın Baş Prokuroru Zakir Qaralov azərbaycanlılara qarşı cinayətlərlə bağlı Ukraynanın Baş Prokuroru Yuri Lutsenkoya müraciət edib”.

Turan;  Ukraynada yaşayan və işləyən azərbaycanlıların həyat və əmlakının müdafiəsi üzrə hansısa tədbirlər görüləcək?

Ukrayna XİN: Bu sualın cavabı xarici siyasət idarəsinin səlahiyyətləri çərçivəsindən kənardır. Eyni zamanda, bizdə olan məlumata görə, Azərbaycan tərəfin narahatlığını diqqətə alaraq, son vaxtlar Ukrayna Baş Prokurorluğu və AR Baş Prokurorluğunun xətti ilə dialoq fəallaşıb.

Öz növbəsində, Ukrayna XİN öz səlahiyyətləri çərçivəsində Azərbaycan Respublikasının Ukraynadakı Səfirliyindən daxil olan AR vətəndaşlarına qarşı qanunazidd münasibətlə bağlı bütün bəyanatları hazırlayır.

Turan; Bakının Krım da daxil olmaqla, Ukraynanın ərazi bütövlüyünü rəsmi olaraq dəstəklədiyini, habelə Azərbaycanın Rusiya ilə sıx dostluq münasibətlərini nəzərə alaraq, Ukrayna XİN Azərbaycan-Ukrayna dövlətlərarası münasibətlərini necə qiymətləndirir?

Ukrayna XİN: Ukrayna və Azərbaycan arasında həm siyasi, həm də digər sahələrdə formalaşmış münasibətlər strateji tərəfdaşlıq xarakteri daşıyır. Cari il ikitərəfli dialoqun fəal dinamikası ilə səciyyələnir. Bununla əlaqədar Ukrayna prezidenti P.Poroşenkonun Azərbaycana rəsmi səfərini və Ukrayna və Azərbaycan Prezidentlər Şurasının Beşinci İclasının (13-14 iyul) keçirilməsini xüsusilə qeyd etmək lazımdır.

Ukrayna tərəfi Ukraynanın suverenliyini və ərazi bütövlüyünü ardıcıl surətdə dəstəklədiyinə görə, xüsusən BMT PA-nın 27 mart 2014-cü il tarixli “Ukraynanın ərazi bütövlüyü” qətnaməsini dəstəklədiyinə görə Azərbaycana minnətdardır. Ümid edirik ki, Azərbaycan tərəfi gələcəkdə də bu məsələdə möhkəm mövqeyini davam etdirəcək.

Azərbaycan-Rusiya əməkdaşlığına gəlincə, hər bir ölkənin öz milli maraqlarına uyğun olaraq ikitərəfli əməkdaşlığı inkişaf etdirmək hüququ var.

Turan; Ukrayna irəli gələn ticari-iqtisadi və gömrük şərtləri ilə Avropa İttifaqının üzvü olmağa can atır. Ukraynanın Aİ-yə üzvlüyü Ukrayna-Azərbaycan iqtisadi əlaqələrinin çətinləşməsinə səbəb olmayacaq?

Ukrayna XİN: Avropaya inteqrasiya demokratik və hüquqi dövlətin yeganə səmərəli inkişaf modeli kimi ölkəmizin xarici siyasətinin alternativsiz istiqaməti olaraq qalmaqdadır.

Biz Ukrayna və Aİ arasında Assosiasiya Sazişinin ratifikasiyası prosesinin yekunlaşmasını gözləyirik. Eyni zamanda, ratifikasiya prosesinin yekunlaşmamasına baxmayaraq, 1 noyabr 2014-cü ildən etibarən Sazişin ayrı-ayrı müddəaları tətbiq olunur, 1 yanvar 2016-cı ildən isə Sazişin Aİ ilə dərinləşdirilmiş və hərtərəfli Azad Ticarət Zonasına (ATZ) həsr olunmuş hissəsi müvəqqəti olaraq tətbiq edilməyə başlayıb.

ATZ çərçivəsində tərəflər ticarətin tədricən liberallaşdırılmasına (öz cədvəllərinə uyğun olaraq idxal rüsumlarının azaldılması) başlayıblar.

Belə ki, Ukrayna istehsalçıları da, Avropa istehsalçıları da Ukrayna və Aİ arasında ticarət çərçivəsində imtiyazlardan istifadə etməyə başlayıblar.

Ukrayna istehsalçıları üçün ATZ-nin üstünlükləri:

- dünyanın ən böyük, güclü və ən çox müdafiə olunan bazarlarından birinə çıxış;

- bərabər şərtlərlə rəqabət və Ukraynanın ən mühüm ticarət tərəfdaşlarından birinə ixrac həcminin artırılması;

-Ukrayna məhsullarının potensial istehlakçıları dairəsinin genişləndirilməsi;

- müəyyən MDB ölkələrinin bazarlarına çıxış imkanı olmadığı təqdirdə risklərin minimuma endirilməsi məqsədilə yeni tərəfdaşlar və ixrac axınlarının şaxələndirilməsi;

- Aİ ölkələrində həyata keçirilən texnoloji və innovasiya həllərinin cəlb edilməsi prosesinin sadələşdirilməsi;

- sanitar və fitosanitar tədbirlər sahəsində əməkdaşlıq çərçivəsində kənd təsərrüfatı məhsullarının ticarətindən tarifdənkənar məhdudiyyətlərin azaldılması;

- keyfiyyətli idxal texnikaya, toxumlara, bitkilərin qorunması vasitələrinə və s. çıxışın yaxşılaşdırılması;

- suverenliyin qorunub saxlanması və xarici-iqtisadi siyasətin həyata keçirilməsi.

Ukrayna ATZ-nin potensial üstünlüklərindən, o cümlədən daxili struktur dəyişiklikləri üçün səmərəli alət kimi istifadəyə yönəlmiş bütün mümkün tədbirləri görür.

Assosiasiya sazişi mahiyyətcə Ukrayna üçün yaxın illərdə islahatlar proqramıdır, o, digər dünya ölkələri, o cümlədən Azərbaycanla iqtisadi münasibətlərə heç bir təsir göstərmir.

Turan; Ukrayna dövlətinin Qarabağda erməni separatizminə qarşı uzun illərdir mübarizə aparan Azərbaycanın ərazi bütövlüyü ilə bağlı mövqeyi necədir?

Ukrayna XİN: Ukrayna ardıcıl surətdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin Azərbaycan Respublikasının suverenliyinə və beynəlxalq aləmdə tanınmış sərhədləri çərçivəsində ərazi bütövlüyünə hörmət prinsipi əsasında həllini dəstəkləyir.

Ukrayna Dağlıq Qarabağda “parlament seçkilərini” (3 may 2015) və “yerli özünüidarə orqanları seçkilərini” (13 sentyabr 2015) tanımayıb. Hər iki halda Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi aşağıdakı kimi bəyanat yayıb: “Ukrayna Dağlıq Qarabağ ərazisindəki “seçkiləri” tanımır. Bu “seçkilərin” nəticələrinin heç bir hüquqi nəticəsi ola bilməz. Ukrayna ardıcıl olaraq Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin Azərbaycan Respublikasının suverenliyinə və beynəlxalq aləmdə tanınmış sərhədləri çərçivəsində ərazi bütövlüyünə hörmət prinsipi əsasında həllini dəstəkləyir”.

Azərbaycanlı oxucular Ukrayna XİN-in bəyanatları ilə aşağıdakı səhifələrdə tanış ola bilərlər:

- http://mfa.gov.ua/ua/press-center/comments/3390-zajava-mzs-ukrajini-shhodo-tzv-parlamentsykih-viboriv-u-nagirnomu-karabasi;

- http://mfa.gov.ua/ua/press-center/comments/4172-shhodo-tzv-viboriv-u-nagirnomu-karabasi.

Ukrayna XİN-in 5 aprel 2016-cı il tarixində Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zonasında vəziyyətin gərginləşməsi ilə bağlı şərhində də Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə dəstək ifadə olunur.

Bu gün Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzü və Ukrayna ərazilərinin bir hissəsinin hələ də işğal altında olması ilə əlaqədar ölkənin ərazi bütövlüyünün bərpası Ukrayna xalqı üçün də birinci dərəcəli məsələdir.

2016-cı il oktyabrın 3-nə olan məlumata görə, Ukraynada rəsmi olaraq 1 mln. 969 min 697 məcburi köçkün qeydiyyatdadır.

Turan; Ermənistanın Türkiyəyə qarşı ittihamları və Ermənistan hökumətinin 1915-ci ildə törədilmiş “erməni xalqının soyqırımı” iddiaları ilə bağlı prinsipial mövqeyiniz necədir?

Ukrayna XİN: Ukrayna 1915-ci ildə Osmanlı İmperiyasında baş vermiş faciəvi hadisələri erməni xalqının soyqırımı kimi tanımayıb. Biz Türkiyə-Ermənistan birgə tarixçilər komissiyası yaradılmalı olduğunu və həmin komissiyanın bu məsələni açıq və obyektiv şəkildə araşdırmalı olduğunu düşünürük.

Turan Agentliyi Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat xidmətinə təşəkkür edir və Ukrayna dövlətinə və xalqına əmin-amanlıq və çiçəklənmə arzu edir.