Müəllimlər üzərində eksperiment davam edir

Bundan sonra ölkənin ümumtəhsil müəssisələrində çalışan müəllimlər hər beş ildən bir peşə yararlılığını yoxlamaq üçün sertifikatlaşdırmadan keçəcəklər. Əldə edilən sertifikat növbəti təftişə qədərki beş il müddətində qüvvədə olacaq.

Pedaqoji işçilərin sertifikatlaşdırılması - pedaqoqun peşə səriştəsinin qiymətləndirilməsidir (o cümlədən pedaqogika və psixologiya, müasir metod və tədris texnologiyalarının tətbiqinin praktiki bacarıqları) ki, bu da müstəqil test, özünü qiymətləndirmə və praktiki iş təcrübəsinin öyrənilməsi yolu ilə həyata keçirilir.

Son illər yerli ümumtəhsil sistemi sınaq poliqonunu xatırladır ki, burada həm şagirdlər, həm də müəllimlər "təcrübəlik dovşanlar" qismində çıxış edirlər. Yeni proqram və dərsliklərin tətbiqi, yeni siniflərarası buraxılış imtahanları modeli, tədris ilinin və mövsümi tətillərin müddətinə düzəlişlər, müəllimlərin diaqnostik qiymətləndirilməsi, onların tədris yükünə yenidən baxılması, bütün bunlar eksperimentlər və təcrübələr üzərində qurulub. Yeniliklərdə məqsəd ölkədə təhsilin keyfiyyətinin artırılması, şagirdlərin təkcə fənn olimpiadalarında uğurla iştirak etməsi üçün yox, həm də məktəblilərin savad və biliklərinin praktikada tətbiqi bacarıqlarını qiymətləndirən PİSA beynəlxalq testdən keçə bilməsi üçün bilik səviyyəsinin artırılmasıdır.

Dövlət İmtahan Mərkəzinin hesabatına görə, 2016-2017-ci illərin yekunlarına əsasən orta statistik IX sinif şagirdi tədris dili (Azərbaycan dili, rus dili)) üzrə 46,8 bal, riyaziyyat üzrə 38,7 bal toplayıb. Əgər məlumatları daha detallı analiz etsək, məlum olur ki, Azərbaycan dili üzrə test yazanların 15%-dən çoxu 0-dan 20-dək bal toplayıb, 29,3% 20-dən 40-dək bal, 24% 40-dan 60-dək, 21,5% 60-80 bal toplayıb. 9-cu sinif şagirdlərinin yalnız 9,4%-i 80-100 bal toplayıb. Riyaziyyat üzrə nəticələr daha pisdir: imtahan verənlərin 30%-i 0-20 bal, 27,7% 20-40 bal, 20,2% 40-60 bal, 14,7% 60-80 bal, 5,4% 80-100 bal toplayıb.

Qiymətləndirmə şkalası göstərir ki, əsasən iki və üç qiymət alanlar üstünlük təşkil edir. IX sinif məzunlarının 20% -dən çoxu təhsilini davam etdirmək istəməyib (XI siniflərdə buraxılış imtahanlarının yekunları ayrıca analitik yazının mövzusudur - müəllif).

Ekspertlər bu cür nəticələri məktəblərdə tədrisin səviyyəsinin və təhsilin keyfiyyətinin aşağı olması ilə izah edirlər. Əlbəttə, bu prosesdə əsas fiqur müəllimdir və onun öz işinə münasibətidir.

Təhsil üzrə ekspert Kamran Əsədov qeyd edir ki, müəllimlərin qarşıdakı sertifikatlaşdırılması bu sahədə vəziyyətə müsbət təsir göstərə bilər.

"Sonuncu dəfə Azərbaycanda məktəb müəllimlərinin attestasiyası 1994-cü ildə keçirilib. Sonra məlum olmayan səbəblərdən bu proses dondurulub. 2014-cü ildə məktəb və litsey müəllimlərinin diaqnostik qiymətləndirilməsinə başlanılıb. Bu gün ümumtəhsil müəssisələrinin 142 mindən çox müəllimi testdə iştirak edib. Onların 45%-nin nəticələri qənaətbəxş deyil. Bununla belə, onlar öz pedaqoji fəaliyyətlərini davam etdiriblər. Başqa sözlə, peşə yararlılığının yoxlanması modeli yenilik təşəbbüsçülərinin ümid etdiyi kimi, məktəblərin kadr heyətinin optimallaşdırılmasında, həmçinin tədris keyfiyyətinin artırılmasında müsbət rol oynamadı. Sertifikatlaşdırmadan keçən müəllim yaşa və əmək stajına görə deyil, bilik, səriştə və yenilikçi təşəbbüslərə görə əməkhaqqı almalıdır. Hazırda müəllim dərs yükü, diplomun olması və iş təcrübəsi nəzərə alınmaqla maaş alır.

Sertifikatlaşdırma zamanı differensial əməkhaqqı sistemi stajın olmasını yox, şəxsin bilik, istedad və peşə keyfiyyətlərini nəzərdə tutur, - K.Əsədov bildirib.

Beləliklə, azərbaycanlı müəllimlər yeni eksperimentə hazırlaşırlar. Görəsən, necə başa çatacaq?