Ölkədə şin emalı üzrə bir neçə müəssisəyə ehtiyac var

Bakı/28.01.19/Turan: Azərbaycanda 1 mln. 200 minə yaxın müxtəlif avtomobildən istifadə olunur. Əgər orta avtomobil sahibi üç ildə bir dəfə təkərləri dəyişərsə, o zaman ölkədə hər il 1 mln. 600 min istifadə olunmuş şin (bir avtomobil- dörd şin) atılır. Müstəqillik illərində ölkənin zibilxanalarında 40 mln.-a yaxın avtomobil şini toplanıb (280 min ton - minik avtomobili üçün bir şin 6,2 kq.-dır) və bu, ekologiyaya görünməmiş yükdür. 2018-ci ilin fevralında və iyununda yanan şinlərin tüstüsü Bakı səmasını bürümüşdü, küçələrə və adamlara his hopmuşdu. Şinlərin yanmasından atmosferə zəhərli maddələr atılır.

Bu problemin həllilə bağlı ilk ümidi Turan-ın informasiyası verir. Belə ki, Balaxanı sənaye parkında "Brioil" MMC fəaliyyət göstərəcək. Müəssisədə köhnə təkərlərdən biodizel istehsalı planlaşdırılır. Lakin investisiyanın həcmi (3 mln. manat) və personalın sayı (20 nəfər) haqda məlumatlar göstərir ki, yeni müəssisə kiçikhəcmli olacaq və ölkədə toplanan bütün təkərləri utilizasiya edə bilməyəcək.

http://www.contact.az/ext/news/2019/1/subsc/economics%20news/ru/78310.htm

Avtomobil şinlərinin utilizasiyası və avtomobil rezininin emalı özündən sonra tullantı buraxmır, bundan ayaqqabı altlığı üçün rezin, rezin kiçik ayaqaltılar, rezin örtük, asfalta əlavələr və digər məqsədlər üçün məmulatlar almaq olar.

1 ton avtomobil təkərindən 600 kiloqram sintetik yanacaq əldə etmək olar. Bu məhsuldan isə 350 litr yüksək oktanlı benzin hasil etmək olar.

Metallokorddan avtomobil şinlərinin təkrar istehsalında istifadə etmək olar və ya metalloloma vermək olar. Əldə olunan məhsulların sırasında beton üçün boya kimi istifadə olunan texniki karbon (piroliz) da var. Yanmış qaz təkəri emal edən avadanlığın işinə sərf olunur.

Təkər emalı üzrə mini zavodun dəyəri 30 min dollara yaxındır - Azərbaycanda populyar olan elit avtomobillərdən ucuzdur.

Madam ki, müəssisənin yaradılması az xərclə çox gəlir vəd edir, niyə Azərbaycan Qafqazda özünün şin emalı sənayesi olan birinci yox, ikinci dövlət olacaq? Sual ölkənin iqtisadi göstəricləri qonşu ölkələrin göstəricisindən aşağı düşdükdən sonra biznesmenlər üçün bürokratik maneələrin sadələşdirilməsinin qayğısına qalan İqtisadiyyat Nazirliyinə və hökumətədir. Hələlik isə onu bildirək ki, şin emalı üzrə ilk mini müəssisə 2016-cı ildə Ermənistanda iki biznesmen tərəfindən inşa edilib. Onlar köhnə təkərləri 10 sentə alır, mazut və dizel yanacağı istehsal edirlər. Sonuncunun istehsalı özünü doğrulmur, mazuta isə konserv müəssisələri və kağız emalı şirkətlərinin sahibləri arasında tələbat var. Hər il Ermənistanda 18 min ton köhnə təkər atılır.

Azərbaycanda 280 min tona yaxın köhnə rezin təkər toplanıb. Onlar təbiəti çirkləndirir, torpaq əraziləri tutur və fayda gətirmir. Balaxanıda bir zavod bu kütlənin hamısını emal etmək gücündə deyil, üstəlik ölkəboyu hər yanda təkər zibilxanaları var. Azərbaycanın ikinci böyük şəhəri Gəncə isə paytaxtdan 362 km. Uzaqdadır. Balaxanıdan uzaq rayonlara yük avtomobilində şinlərin daşınması biznesmenə ən azı 200 manata başa gələcək. Hələ yükü yığanlara və şinləri toplayanlara da pul ödəmək lazımdır. Istifadə olunmuş avtomobil rezininin emalı üzrə müəssisəni Gəncə, Mingəçevir və Naxçıvanda açmaq olar. Hətta Gədəbəy-Ağstafa, Şəki-Balakən, Lənkəran-Astara bölgəsinin hər birində bir müəssisə tikmək olar.

Köhnə təkərlərdən yanacaq istehsalının texnologiyası sadədir: təkətlər anbara toplanır, disklərin və digər hissələrin olub-olmadığı yoxlanılır. Sonra onlar ilkin emal mərhələsinə göndərilir -təxminən 5 sm. genişlikdə lentlər kəsilir, bundan sonra uzun olmayan hissələrə ayrılır. Sonra material reaktorun bunkerinə daxil olur. Orada 450°С-ə yaxın temperaturda emal məhsulları ayrılır. Metallokord kiçik süzgəcdən keçirilmə yolu, ya da elektromaqnit yolu ilə toplanır. Bütün sutkanı çalışan xətt 24 saat ərzində 5 tona yaxın təkər qəbul edə bilir. Sonda bundan 2 ton sintetik yanacaq, 1,5 ton texniki karbon, 500 kq. metallokord, 1 ton qaz alınır. Əgər rezin qırıntı istehsal edilərsə bir ton xammaldan 700 kq. qırıntı alınacaq (http://business-poisk.com/doxod-na-otxodax-pererabotka-avtomobilnyx-pokryshek.html).

Bu məlumatlardan bəlli olur ki, min ton təkərin emalından azərbaycanlı biznesmenlər 400 ton sintetik yanacaq ala bilər ki, bu da ölkədə neft hasilartıın enməsi baxımından xüsusi aktuallıq kəsb edir.-0-