Cənuba qarşı qərarlılıq, şimala qarşı qərarsızlıq...

31 mart bələdiyyə seçkisinin siyasi tarazlıqları ana müxalifət partiyasının lehinə dəyişdirməsindən sonra iqtidar partiyası lideri və dövlət başçısı Erdoğan ilə Cümhuriyyət Xalq Partiyası lideri Özel arasında başlayan “dialoq və yumşalma” prosesi 8 ildən bəri hərarətli şəkildə dəstəkləyən MHP lideri Devlet Bahçelini əsla rahat qoymur.

Bu narahatlığın əsas səbəbi ölkədə daha geniş dəstəkli bir koalisiyaya ehtiyacın yaranmasıdır. AKP lideri və dövlət başçısı Erdoğanın bu ehtiyaca müsbət cavab verməsi halında ana müxalifət partiyası ilə koalisiyanın gündəmə gəlməsi qaçınılmaz olacaq ki, bu durumda MHP-nin dəstəyinə ehtiyac qalmayacaq. Halbuki, Millyyətçi Hərəkat Partiyası dövlət idarəçiliyinin önəmli “rıçaqlarını” ələ keçirdiyinə görə o “rıçaqlar” vasitəsilə zaman-zaman AKP-yə və Tayyip Erdoğana əzələ nümayiş etdirmək imkanlarına qovuşduğunu göstərir.

Bu “rıçaqların” başında polis orqanlarına milliyyətçi dünyagörüşlü kadrların yerləşdirilməsi gəlir. Ardından isə məhz MHP lideri Devlet Bahçelinin siyasi dəstəyi ilə  prokurorluq və ədliyyə orqanlarına müstəntiq, prokuror və hakimlərin yerləşdirilməsi sayəsində türk millətçiləri

“Dövlət əlimizdədir” sözünü təkrarlamaqdan zövq alırlar. Bax, işin bu nöqtəsində cənab Erdoğanı anlamaqda çətinlik çəkdiyimi ifadə etməkdən özümü  saxlaya bilmirəm: 22 ildən bəri təkbaşına hakimiyyətdə olan bir partiyanın öz polis, müstəntiq-prokuror, hakim kadrları yetişdirə bilməməsini necə izah etməli?

Hakimiyyətinin ilk dönəmində polis orqanlarını FETÖ-yə (o vaxtkı icma) təslim edən AKP prokurorluq və ədliyyə orqanlarını da  eyni təşkilata vermək  üçün 12 sentyabr 2010-cu ildə referendum keçirdi. Bu prosesin tamamlanmasından çox yox, 40 ay sonra FETÖ-nün tam səlahiyyətli prokuroru Tayyip Erdoğana və ailə üzvlərinə qarşı həbs əməliyyatı keçirmək istəmişdi. Bir sonrakı həmlə isə hərbi çevriliş cəhdi olmuşdu. Gəlinən mərhələdə polis, prokurorluq və ədliyyə orqanlarında ciddi şəkildə təşkilatlanan millətçilər bununla kifayətlənməyərək ordunun ən həssas qurumlarına da əl atmışdı: xüsusi təyinatlıların  komandanının MHP lideri Bahçelinin əlini öpməsi iqtidarın kiçik ortağının  çox ciddi şəkildə güc-qüvvə əldə etməsindən xəbər verir.

İqtidarın böyük ortağı ilə ana müxalifət partiyası arasındakı münasibətlərin geniş dəstəkli bir koalisiyaya tərəf getməsi durumunda dövlətin güc strukturlarında və prokurorluq-ədliyyə orqanlarında qüvvə əldə edən Milliyyətçi Hərəkat Partiyasının buna necə reaksiya verəcəyini düşünmək belə indidən narahatlıq doğurur.

Təsəvvür edirsinizmi, içində 64 jurnalist-yazarın da olduğu 154 nəfərin siyahısını prokurorluğa təqdim edən MHP alimlər, siyasətçilər, QHT liderləri və bəzi müstəqil şəxslər barədə “ölçü götürülməsini” tələb edib...

Bu proseslər  narahatlıq yaradarkən dövlət başçısı Erdoğanın Suriya ilə barışmaqla bağlı verdiyi açıqlamanın üzərindən bu gün-sabah 1 ay keçəcəyini də unutmayaq. Ancaq cənab Erdoğanın çağırışlarına Dəməşqdən verilən cavablar müsbət olmayınca münasibətlərin normallaşdırılmasına dair ümidlər də heç cür cücərmir.

Ermənistanla münasibətlərin normallaşdırılması sahəsində isə pərdə arxasında görüşlərin davam etdiyini bilsək də, orada da konkret nəticələr əldə etmək hələ ki mümkün olmur. Bakıdakı şərhçilər öz yerində, Ankara və İrəvandan gələn xəbərlərə baxanda  Türkiyənin qəti və konkret addımlar atmaqda Azərbaycandan gələn xəbərdarlıqlardan çəkindiyi bəlli olur. 2021-ci ilin noyabrında Ermənistan ilə münasibətlərin normallaşdırılması məqsədilə aparılacaq danışıqlarda Türkiyə öz daimi nümayəndəsini təyin etmişdi. İşin hələ əvvəlində “Bakının xəbərdarlıqlarından”, hətta “əngəlləmələrindən” söhbət getsə də, dövlət başçısı Erdoğanın 6 oktyabr 2022-də Praqada baş nazir Paşinyanı qəbul etməsindən sonra prosesin relsə düşəcəyi gözlənilirdi. Ancaq aradan keçən 20 ay ərzində konkret addımlara yaxınlaşmama Bakının Ankara üzərindəki təsirinin işin əvvəlindəki kimi  güclü olduğunu göstərir. Bu durum hamıdan çox Ermənistanın qanını qaraltsa da, Ankaranı ciddi şəkildə narahat etdiyini demək olmaz. Bu gedişat Bakının qəti razılığı olmadan Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin normallaşması sahəsində hər hansı ciddi irəliləyişin olmayacağına işarə edir.

Yəni, cənubda Suriya ilə münasibətlərini normallaşdırmağı qeydsiz-şərtsiz istəyən Türkiyəyə Bəşər Əsəd müsbət cavab verməzkən şimalda Nikol Paşinyanın münasibətləri normallaşdırmaq cəhdlərini Bakı buxovlayır.

Ankara bu vəziyyəti dəyişdirməyə özünü borclu hiss edirmi?

Dəməşqin qəti tələblərinə, Bakının isə buxovlamalarına  Ankara daima öz qərarsızlığıyla cavab verəcəkmi?