Seçki ittifaqlarının canfəşanlığı yoxsa liderlərin məharəti?

Türkiyə Cümhuriyyətinin 100 illik tarixində iki əsas rəqib üçün də  həlledici xarakter daşıyan   seçkinin startının gərginlik içində verilməsini normal qarşılamaq lazımdır. Çünki o rəqiblərdən biri cümhuriyyətin qurumlarını tamamilə  özünə tabe etməyə çalışarkən cümhuriyyətin qurucusu olan əks qütbdəki  rəqib ilə   bu reallıqla razılaşmayaraq itirdiyi dövlət strukturunu geri qaytarmaq üçün külüng vurur.

Yüksək Seçki Şurasının əngəliylə rastlaşmadan  üçüncü dəfə namizəd olan mövcud prezident Erdoğan  müxalif blokun ikinci sıradakı siyasi qurumu  olan İYİ Partiya-nın lideri Meral Akşenerə xəbərdarlıq etməkdə gecikmədi. 2 gün sonra partiyanın İstanbul vilayət təşkilatının binasına kənardan atəş açılarkən hadisə yerinə cangüdənləri olmadan gedən Akşener dövlət başçısına bir daha meydan oxuyarkən cənab Erdoğan ertəsi gün  xəbərdarlığını daha kəskin şəkildə təkrarladı: ”Kimə qarşı çıxdığını çox yaxşı bilməyin lazımdır”.

Bəli, Türkiyə siyasətinin və dövlət idarəçiliyinin hal-hazırkı ən təcrübəli şəxsiyyəti olan Erdoğan illərdən bəri seçki ərəfəsində tədavülə daxil etdiyi gərginliyi yüksəltmə siyasətinin 14 maydakı seçkilərdə də imdada yetişəcəyinə  əmindir. Ona görə rəsmi seçki təbliğatının başlaması ərəfəsində də səbrini basa bilməyib  prezidentliyə namizəd Kemal Kılıçdaroğluna və müxalif blokun üvü olan digər partiyaları suçlayarkən “terror təşkilatıyla əlaqə”dən  vurub LGBT-dən çıxır. İqtidar blokunun reytinqini yüksəltmək bir tərəfə dursun, cənab Erdoğanın salvolarının istər AKP-ni, istərsə də “Cümhur İttifaqı”nı konsolidə halda tutmaqda önəmli dərəcə faydasının olduğunu etiraf etmək lazımdır.

Rəqiblərini din üzərindən günahlandırmağın  da  hörmətli Erdoğanın seçkiqabağı təbliğatda ən çox müraciət edəcəyi metodlardan biri olacağını daha əvvəl də dəfələrlə yazmışdıq. Hətta AKP o metodu  cənab Erdoğandan əvvəl o  tədavülə daxil edərək müxalif blokun namizədi Kemal Kılıçdaroğlunu bir iftar ziyafətindən sonra ayağını  böyük xalçaların üstünə atılmış kiçik xalçalara basaraq şəkil çəkdirməklə suçladı. Sən demə,o kiçik xalçalar üstündə namaz qılınan səccadələr imiş və ana müxaifət lideri qəsdən dinə hörmətsizlik edibmiş. AKP lideri, dövlət başçısı və prezidentliyə namizəd Erdoğan  bu ittihamlarda aktiv şəkildə rol oynadığı kimi işi bununla məhdudlaşdırmayıb seçkidə əsas rəqibi olan ana müxalifət partiyasının liderini birbaşa terror təşkilatıyla əlaqələndirir. Bu ittihamların ardı-arası kəsilməyəcəyi kimi yeni ittihamlarla `zənginləşdirilərək` təbliğat dönəmi bu şəkildə geridə qoyulacaq.

Praktik  işə gəlincə: müxalif blokun namizədinin vədlər verməkdən başqa alternativi olmadığı üçün hissiyyatlarla dolu vədlərə mümkün olduğu qədər praqmatizm qataraq kütlələrə təsir gstərməyə çalışan Kemal Kılıçdaroğlunun bu taktikasına qarşı rəqibi Erdoğanın `instrumentləri`ni daha əvvəl də yazmışdıq: Mərkəzi Bankın əskinas maşınları, Xəzinə və s. 6 fevralda baş verən  zəlzələdən sonra AKP və cənab Erdoğan təbii fəlakət bölgələrində hökumətin gördüyü işləri də seçki təbliğatının bir parçası halına gətirməklə kifayətlənməyib növbəti taktiki addımını ataraq hökumətin ağır toplarını o bölgələrdən millət vəkilliyinə namizəd göstərir.

Bu taktiki addım  prezident seçkisində uduzulması halında parlament seçkisində böyük fərqlə qalib gəlinməsi  və tərəfdarlarını bu yolla öz ətrafında saxlama siyasəti güdür. Deputatlığa namizədlər üçün 18 martda başlayan seçki təbliğatı dönəmi prezidentliyə namizədlər çün  31 martda başladı.

Bütün mübahisələrə baxmayaraq, cənab Erdoğanın üçüncü dəfə namizəd olması tərəfdarlarının əhvali-ruhiyyəsini, şübhəsiz ki,yüksəltmişdir. `Cümhur ittifaqı`nın, ən xırda partiyaları belə öz tərəfinə çəkmək üçün etdiyi məşqlər bir tərəfə dursun,Erdoğanın varlığı AKP-dən soyumasına baxmayaraq, heç bir  yerə lövbər atmayan müəyyən saydakı seçicinin yenidən öz liderlərinin yanına qayıdacağını proqnozlaşdırmağa kömək edir.

Müxalif blokun sosial mediada göstərdiyi aktivliyi AKP-nin Erdoğana `bazara qədər yox, məzara qədər bağlı` seçiciləri nümayiş etdirməyib səssiz dururlarsa, bu durumun müxalif bloku çox da sevindirməməsi lazımdır. Çünki 20 ildən bəri birbaşa cənab  Erdoğanın təlimatı və AKP-nin təşkilatlandırmasıyla iqtidardan pul, ərzaq, geyim, kredit yardımı alan o  səssiz seçici kütləsinin sayı 12 milyonu keçir. Seçki qanununun  AKP-yə verdiyi üstünlük o kütlənin dəstəyinin, xüsusilə, parlament seçkisində AKP-yə həlledici dərəcədə faydası olacağını gstərir.

Bax,Mustafa Kemal Atatürkün dediyi,Bu əhval və şərait içində`  prezidentliyə namizədlər Erdoğan və   Kılıçdaroğlu arasındakı fərqin çox böyük olmadığını obyektiv ictimai rəy sorğuları da göstərir. Ona görə irəlidəki 40 günlük marafonda iki  lider də öz məharətini axıra qədər nümayiş etdirmək məcbiryyətindədirlər.