Bakıda hərbi-tarixi ekspozisiyanın orijinallığı nədədir?

Bakı/14.04.21/Turan: Aprelin 12-də prezident İlham Əliyev Bakıda hərbi sərgi - Ermənistandan qənimət götürülmüş texnika parkının açılışını edib. Sərgi ziyarətçilər üçün bu həftə açılacaq.

Fotoşəkillərdə məhv edilmiş və sağlam ələ keçirilmiş texnika ilə yanaşı, erməni əsgər və zabitlərini əks etdirən manekenləri görən azərbaycanlılar düşməni bu şəkildə nümayiş etdirməyin doğru olub-olmadığını müzakirə edirlər. Ermənistan ordusunun əsgərlərinin manekenləri böyük burunları ilə seçilir.

“Bilmirəm bu, kimin fikridir, amma heç də yaxşı fikir deyil. Düşmən ordusunun məğlub əsgərinin əzablarını təsvir etmək heç də xoş deyil. Baxmayaraq ki, mən həmişə hesab edirdim ki, nə qədər ki, vətənim düşmən əsgərinin tapdağı altındadır, onunla danışıqlar aparmaq olmaz. Torpaq onun ayaqları altında yanmalıdır. Lakin, o həlak olandan və ya məğlub olandan sonra artıq düşmən olmur, mərhəmətə layiqdir”, deyə xaricdə yaşayan azərbaycanlı sosial şəbəkədə yazır.

Dünyada sərgi təcrübəsində düşmən ordusu formasında manekenlərin ekspozisiyası adi haldır. Azərbaycan bu işdə birinci dövlət deyil, amma hələlik son dövlətdir.

İsveçin Kalmar şəhərində bu sətirlərin müəllifinə - Kamal Əliyə 20 Kron (həmin vaxt vahid Avropa valyutası yox idi) ödəyərək, köhnə sovet dizel sualtı qayığının içinə enmək nəsib olmuşdu. Bu gəmini finlandiyalı oğlan dağılan SSRİ-də alıb, İsveçə gətirib və onda Sovetin qaranlıq reallığının sərgisini yaradıb. İçəridə, çox sıx komandir bölməsində Sovet dəniz kapitanı formasında bir maneken, onun qarşısında masanın üzərində isə araq şüşəsi var idi.

Finlandiya İkinci Dünya müharibəsi ərəfəsində Sovet işğalçısı ilə döyüşüb, ərazisini itirmişdi.

Volqoqradın Sovetski rayonunda adi fərdi evin zirzəmisində fənərlərdən, bellərdən sovet və alman ordusunun əsgərlərinin manekenlərinə qədər Böyük Vətən Müharibəsi dövründən qalan əşyaların böyük kolleksiyası var. Bu nadir ekcponatları istefada olan 73 yaşlı general, universitet müəllimi Aleksandr Yegorov toplayıb.

Rusiyanın Pskov vilayətində, Ostrov şəhərində də düşmən əsgərlərinin manekenlərinin nümayiş olunduğu buna bənzər muzey var.

İpra şəhərində, Birinci Dünya Müharibəsinin ən qanlı döyüşlərindən birinin getdiyi yerin yaxınlığında turistlər “Flandriya çöllərində” muzeyini seyr edirlər. Orada maneken əsgərdən əlavə, bir döyüş artilleriya atının müqəvvası da nümayiş etdirilir.

Almaniyanın İnqolştadt şəhərində “azad Bavariya dövləti” ordusunun hərbi tarix muzeyi yerləşir. XIV əsrdən XIX əsrə qədərki dövrü əhatə edən ekspozisiyada alman əsgərlərin və Bavariya Krallığının düşmənlərinin ordularının döyüşçülərinin təsvirləri nümayiş olunur.

Düşmən hərbçilərinin simasını turistlərə göstərmək, gələcək nəsillər üçün tarixi hadisələri canlandırmaq maraqlı və öyrədicidir. Hərbi-tarixi sərgilər turistləri cəlb edir və dövlətə birbaşa və dolayı mənfəət verir. Bunda Azərbaycan orijinal deyil. Azərbaycan hərbi ekspozisiyasını digər ölkələrdəki bənzər sərgilərdən fərqləndirən yalnız Bakıda düşmən obrazlarının satirik kontekstdə - böyük burunlarla sərgilənməsidir. -0-