Media-icmal 01.06.18

Şəkidə ipəkçiliyin inkişafı, istehlak tələbinin yerinə yetirilməsinin səviyyəsi, özəlləşdirmədəki nöqsanlar və s. bugünkü (01 iyun, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Tarixdən bu günə -Şəkidə ipəkçilik

"Azərbaycan" qəzeti "Hədəf 500 tondur" sərlövhəli məqalədə Şəkidə ipəkçiliyin inkişaf imkanlarını dəyərləndirir.

Müəllif ipəkçiliyi Şəkinin tarixən əsas məşğulluq sahələrindən biri adlandırır, XX əsrin 80-ci illərində rayonda bar verən toxmacar bağların 1300 hektar olduğunu, 400 tondan çox barama istehsal edildiyini bildirir: "Həmin dövrdə Şəki İpək Kombinatında 7 min işçi çalışırdı. Rayonun kəndlərində 10 min kümçü barama yetişdirməklə məşğul olurdu".

Müəllif deyir ki, bir tərəfdən, SSRİ-nin süqutu, digər tərəfdən, torpaq üzərində mülkiyyət formasının dəyişməsi sahə olaraq ipəkçiliyin də inkişafına mənfi təsir göstərib: "Sonradan ölkədə aparılan islahatlarla əlaqədar həmin bağlar pay torpaqları kimi əhaliyə paylandı. Əhali tut ağaclarını kəsərək torpaqlardan digər məqsədlər üçün istifadə etməyə başladı. İran, Türkiyə və Özbəkistandan barama alınıb gətirilməsi də bu sahəyə marağı azaltdı".

Yazı müəllifinin deməsinə görə, baramaçılığın inkişafı üçün bu sahəyə güzəştli vəsaitin ayrılması və baramanın alış qiymətinin artırılması çox vacib idi.

Müəllif deyir ki, "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın icrasının ikinci ilinin yekunlarına həsr olunan konfransda prezident İlham Əliyev regionların özünü maliyyələşdirməsi, mövcud iqtisadi potensialdan daha səmərəli istifadə olunması, idxalı əvəz edən və ixracyönlü istehsal və s. yaradılmasını tapşırdığını deyir.

Müəllif vurğulayır ki, həmin konfransda qarşıya qoyulan vəzifələr respublikada barama istehsalının inkişafında dönüş nöqtəsi olub, ölkəyə İran və Çindən, barama alınaraq gətirilib.

Müəllif deyir ki, hazırda Şəkidə barama istehsalının inkişafına diqqət və qayğı çoxdur, 2016-cı ildə 8,5 ton barama istehsal edilmişdisə, bu il bu 18 tona çatdırılıb.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, hazırda 500 ton barama istehsalına nail olmaq əsas hədəfdir, müştəriləri isə əsasən İran və Türkmənistandır, İngiltərədən əsasən dizaynerlər müraciət edirlər.

Müəllif deyir ki, bu gün də müəssisə "Made In Azerbaijan" brendi ilə xaricə məhsul ixrac edir. Kəlağayı, şərflər, krepşallar Türkiyə, Rusiya, Fransa və digər ölkələrdə yaxşı satılır.

Əqrəbi hayana dönəcəyi bəlli olmayan istehlakçı tələbi

"Novoye Vremya" qəzetində "İstehlakçı tələbinin əqrəbi hansı yana dönəcək" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ekspertlərə istinadən bildirir ki, neftin qiymətinin artması istehlak inflyasiyasını da artırır, amma bu, ilk növbədə idxalçı neft ölkələrinə aiddir və ixracatçı olduğu üçün bu problem Azərbaycana toxunmaya da bilər.

Azərbaycanın milyard manatla müxtəlif məhsullar, eləcə də ərzaq məhsulları idxal etdiyini deyən müəllif bu baxımdan istehlak inflyasiyasının ölkədən yan keçməyəcəyini də vurğulayır: "İnflyasiya ilə bağlı durum hələlik Azərbaycanda ciddi təhlükələr doğurmur, məhsul və xidmətlər 3,5% bahalaşıb, inflyasiya isə aprel ayında 0,2% azalıb. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə bu ilin yanvar-aprel aylarında ərzaq malları 3,7%, qeyri-ərzaq malları 4,1%, xidmətlər isə 2,8% bahalaşıb".

Əhalinin gəlirlərinə gəlincə, müəllif deyir ki, ilk rübdə maaşlar 10% artıb ki, bu da 2017-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 3,5% çox deməkdir: "2018-ci ilin ilk rübündə muzdluların gəlirləri 2017-ci ilə nisbətdə 3,5% artaraq orta aylıq əməkhaqqı 532,4 manat təşkil edib. Elə bu ərəfədə inflyasiya 4 % olsa da ərzaq malları 4,5%, qeyri-ərzaq malları isə 4,3 % bahalaşıb".

Müəllif deyir ki, beləliklə, hələlik gəlirlərin artımı inflyasiyanın artımından geri qalır.

Gəlirlərin özünü istehlak bazarında göstərməsinə gəlincə isə müəllif bildirir ki, əhalinin mal alması və əhaliyə xidmət xərcləri artıb.

Müəllifin bildirməsinə görə, istehlakçılar mağazalarda daha çox xərcləsələr də bu xərc artımı yenə də baş verir.

Yazı müəllifi deyir ki, pərakəndə satış nöqtələrində əhalinin xərc strukturunda elə bir ciddi iş baş verməyib, elektik mallarına, benzinə və s. tələbat artıb, amma istənilən halda əhali ərzaq mallarına daha çox vəsait xərcləyir.

Müəllifə görə bu isə heç də əhalinin nə isə əlavə evə cihaz və ya mebel alması deyil, əksinə evdə olanın sıradan çıxmasına görə məcburi addımdır.

Müəllif bunu da deyir ki, əgər istehlakçı problemsiz olaraq ucuz lstehlak kreditlərinə çıxış əldə etməsə bu xərclərin əsaslı şəkildə artacağını gözləməyə dəyməz.

Yazı müəllifinin deməsinə görə, istehlak kreditlərində azalma müşahidə edilir, o qədər də yüksək maaş almayan əhalidə isə o qədər vəsait yoxdur ki, alış-veriş etsin.

Müəllifin iddiasına görə, həm də bütünlükdə nə əhalinin gəlirləri, nə maaş artımı əhalinin həyat səviyyəsinin enməməsini zəmanət altına almayıb, həm də iki devalvasiya yaşamış xalq öz xərclərində indi daha ehtiyatlıdır.

Manatın sabitliyinə gəlincə, müəllif bunu son zamanlar neftin qiymətinin nisbi artımı ilə əlaqələndirib.

Deputat: Amma buna o qədər də əməl edilmir

"Müsavat.com"da isə "Dövlət özəlləşdirmə prosesindən qazanır., yoxsa itirir..." sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif ölkədə özəlləşdirmə prosesinin davam etdiyini bildirir, bunun ölkə həyatında yeri və rolu barədə ekspertlərin mövqelərini öyrənir.

Müəllif bildirir ki, Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi iyunun 27-də keçirəcəyi növbəti hərracda 114 dövlət əmlakının özəlləşdirilməsini nəzərdə tutur. Bunlardan 24-ü səhmdar cəmiyyəti, 23-ü qeyri-yaşayış sahəsi, 31-i kiçik dövlət müəssisə və obyektlər, 36-ı isə nəqliyyat vasitəsidir.

Mövzu ilə bağlı qəzetə açıqlama verən deputat Vahid Əhmədov deyir ki, qanuna uyğun olaraq özəlləşdirilən müəssisələr 3 il müddətində öz təyinatı üzrə işləməlidir: "Ancaq təəssüf ki, buna bir o qədər əməl olunmur, nəzarət də edilmir. Ancaq özəlləşdirmə prosesi şəffaf aparılır. Özəlləşdirmə prosesində mənim tanıdığım insanlar da iştirak edir və onlar da təsdiqləyirlər ki, səhmdar cəmiyyətlərdən tutmuş avtomobillərə qədər hər bir əmlakın özəlləşdirilməsi şəffaf qaydada aparılır".

Özəlləşdirmədə qiymətləndirməyə gəlincə, deputat deyir ki, özəl sektordakı qiymətləndirmə ilə dövlət sektorunun qiymətləndirməsi bir qədər fərqli ola bilər: "Bu, daha çox hərracdakı vəziyyətdən asılıdır ki, kim hansı qiyməti verəcək.

Dövlət Əmlak Komitəsi müəyyən bir qiymət təyin edir, əmlak həmin qiymətə satılmır, sonra bir qədər ucuzlaşdırılır. Bunu artıq bazar müəyyən edir".

Ekspert Vüqar Bayramov deyir ki, apardıqları monitorinqlər həm daşınar, həm də daşınmaz əmlaka tələbin artmasını göstərir, əsas səbəblərindən biri də elektron hərracların tətbiqidir.

V.Bayramova görə, 2017-ci ildən milli valyutanın sabit qalması da daşınmaz əmlaka marağın artmasına səbəblərdən biridir, bu baxımdan özəlləşdirmə prosesi yeni mərhələdədir: "Bu kontekstdə biz daha çox dövlətin səhmdar cəmiyyətlərdəki payının özəlləşdirilməsini müşahidə edirik ki, növbəti aylarda da bu proses davam edəcək".

İqtisadçının sözlərinə görə, əhəmiyyətli məqamlardan biri də özəlləşdirilmiş müəssisələrin sağlamlaşdırılması, fəaliyyətinin davamı üçün dövlə dəstəyinin davam etdirilməsidir: "Bu istiqamətdə fəaliyyətin gücləndirilməsinə ehtiyac var. Çünki özəlləşdirmə birinci mərhələdir. İkinci mərhələdə özəlləşdirilmiş müəssisələrin dövlət tərəfindən dəstəklənməsinə, onların sağlamlaşdırılması ilə bağlı prosesin davam etdirilməsinə ehtiyac var".

V.Bayramova görə, ikinci vacib məqam özəlləşdirilmiş müəssisələrin güzəştli kreditlərə çıxış imkanlarının artırılmasıdır və bu mənada yaxşı olardı ki, özəlləşdirilmiş müəssisələrlə bağlı ayrıca güzəştli kreditlər verilsin.