Media-icmal 02.04.20

Koronavirus pandemiyası şəraitində ahıllara qayğı, pandemiyanın Azərbaycan iqtisadiyyatına təsirləri, qeyri-leqal günəmuzd işləyən vətəndaşlara dövlət dəstəyinin müzakirəsi, dünya neft bazarında qiymətlərin ucuzlaşması, statistik göstəricilərə etimadsızlığın səbəbləri və s. ölkə mediasının aparıcı mövzuları sırasındadır...

“Azərbaycan” qəzeti “Tənha yaşlılar: Könüllülərdən çox razıyıq” sərlövhəli məqalədə könüllülərin ahıllara xidmətini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, qlobal pandemiya elan olunmuş yeni növ koronavirus (COVID-19) infeksiyasının Azərbaycanda yayılmasının qarşısının alınması üçün məhdudlaşdırıcı tədbirlər həyata keçirilir. Bunlardan biri də bu infeksiyaya yoluxma riski yüksək olan yaşı 65-dən yuxarı vətəndaşların evdən çıxmamalarına verilən qərardır.

Müəllifin sözlərinə görə, bundan irəli gələrək, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən bütün sosial xidmət işçiləri səfərbər edilərək, 65-dən yuxarı tənha şəxslərə evlərində gündəlik sosial xidmətlər göstərir, hazırda evlərində sosial xidmətlərlə təmin olunanların sayı 11 700 nəfərdir.

Müəllif deyir ki, bu kateqoriyadan olan insanlara ev təsərrüfatı ilə bağlı işlərdə, öz vəsaitləri ilə əsas tələbat mallarının, dərman vasitələrinin alınmasında, kommunal ödənişlərin edilməsində və s. könüllülər yaxından iştirak edirlər.

“Onların tənha yaşlılara müraciəti isə belədir: “Evinizdə tənha yaşasanız da, heç vaxt özünüzü tənha hiss etməyin - biz “Könüllü DOST”lar həmişə yanınızda və xidmətinizdəyik”, deyə müəllif könüllülərin devizini diqqətə çatdırır.

Müəllifə görə, bu, həm də gənc könüllülərin yaşlı, ahıl insanlara hörmət və qayğılarının göstəricisidir.

Müəllif deyir ki, ahıllar isə gənclərin bu hərəktlərindən məmnunluq ifadə edirlər: “Biz könüllülərdən çox razıyıq, onlarla qürur duyuruq”.

Xatırladaq ki, dövlət başçısı İlham Əliyev 2019-cu il dekabrın 30-da imzaladığı sərəncamla 2020-ci ili Azərbaycanda könüllülər ili elan etmişdi. 

“Yenisabah.az”da isə “İndiyə qədər dünya belə bir böhranla üzləşməyib” sərlövhəli məqalədə deputat Vüqar Bayramov koronavirus pandemiyasının bəşərin sağlamlığına və iqtisadiyyatına təsirlərini gündəmin müzakirəsinə daşıyır.

V.Bayramov hesab edir ki, qlobal iqtisadiyyatda yeni düzən yarana bilər, çünki indiyə qədər dünya belə bir böhranla üzləşməyib. İndiyə qədər baş verən böhranlarda ölkələrarası sərhədlərin bağlanması müşahidə olunmayıb: “Bu gün pandemiyanın qlobal iqtisadiyyata vurduğu ziyanın məbləği 3 trilyon dollarla ölçülür. Aparıcı ölkələr ciddi ziyan görüb. Bu da dünya iqtisadiyyatına ciddi təsir göstərir və yeni iqtisadi düzənin yaranmasını şərtləndirən amilə dönür”. 

Deputatın sözlərinə görə, koronavirus pandemiyası Azərbaycan iqtisadiyyatına da təsirsiz ötüşməyib, 4 sektora və 20 fəaliyyət sahəsinə mənfi təsirləri var: “Əlbəttə ki, pandemiyaya qarşı mübarizədə vətəndaşların sağlamlığı daha önəmlidir. Dövlət də bu baxımdan sosial təcrid siyasətini həyata keçirir. Bununla paralel iqtisadiyyata mənfi təsirləri minimuma endirmək üçün addımlar atılır. Dövlət dəstək proqramlarının maliyyə həcmi 2.5 milyard manat təşkil edir”.

V.Bayramov hesab edir ki, post-pandemiya dövründə də sahibkarlara dövlət dəstəyi davam etməli, daxili istehsalın gücləndirilməsinə diqqət yetirilməlidir.

Dövlətin sahibkarlara yardım etməyi planlaşdırmasını deputat ölkə iqtisadiyyatına mənfi təsirlərin minimallaşdırılması baxımından önəmli addım sayır.

“Bizimyol.info”da yer alan “Vahid Əhmədov: “Qul bazarında” işləyənlərə dəstək olunmasa, böyük narazılıq yaranar” sərlövhəli məqalədə günəmuzd işləyənlərə dövlət dəstəyi göstərilməsi məsələsi irəli sürülür.

Deputat V.Əhmədov deyir ki, “qul bazarı” bütün rayonlarda var, amma onların qeydiyyatı yoxdur və bilinmir ki, harada işləyirlər: “Amma düşünürəm ki, bu, problem olmamalıdır. İcra Hakimiyyəti orqanları çoxdan bununla bağlı siyahı tərtib edib verməli idilər”.

O, əhalinin böyük əksəriyyətini təşkil edən, amma rəsmi qeydiyyatda olmayan işsizlər ordusunun, başqa sözlə, gündəlik çörək puluna çıxan insanlar olduğunu söyləyib: “Bu gün bizi əsas narahat edən məsələlələr gündəlik çörək puluna işləyən fəhlələrdir. El arasında onlara "qul bazarı"nda işləyənlər deyirlər. Əhalinin ən çox hissəsi onlardır. Bu gün mənə ən çox onlardan zəng gəlir və bu, məni narahat etməyə bilməz. Hesab edirəm ki, bu, ən ciddi məsələ kimi nəzərdə tutulmalıdır. Biz aidiyyatı orqanlara müraciət etmişik, həmin insanlara müəyyən qədər vəsait verilməlidir".

“Müsavat.com”da dərc edilən “Neft bazarında su qiyməti davam edəcək” sərlövhəli məqalədə iqtisadçı-ekspert Pərviz Heydərov dünya neft bazarında qiymətlərin ucuzlaşmasını və bunun Azərbaycan iqtisadiyyatına təsirlərini dəyərləndirir.

Müəllif dünya neft bazarındakı kəskin təlatümlərin davam etdiyini, qiymətlərin 21 dollara düşdüyünü diqqətə çatdırır.

Müəllif Azərbaycanın dövlət gəlirlərinin əsas hissəsini təmin edən neftin dünya bazarında vəziyyətnin heç də ürəkaçan olmadığını deyir.

İqtisadçı-ekspert Pərviz Heydərov isə iddia edir ki, dünya neft bazarında vəziyyət yaxın və hətta orta perespektiv üçün də yaxşı nəyəsə ümid etməyə əsas vermir: “Belə ki, təklifin getdikcə aşağı düşməsi fonunda hasilatın durmadan artırılması uğrunda yarış daha da qızışır. Dünya neft bazarı tarixində hələ belə hal müşahidə olunmayıb”.

Ekspert hesab edir ki, indi koronavirusla bağlı qlobal iqtisadi fəallığın sıfıra düşməsi də əlavə olunsa, faktiki olaraq, bu gün qara qızıla ortada heç bir tələb mövcud deyil.

Onun fikrincə, dünyada ilk dəfə olaraq elə bir vəziyyət yaranıb ki, neft deyilən məhsul və ya xammal heç kimə lazım deyil: “Paradoksal və olduqca ziddiyyətli məqam isə ondan ibarətdir ki, hələ bununla belə, iri hasilatçı ölkələr biri-birinin acığına hasilatı maksimum səviyyədə artırmaq üçün yarışırlar. Bu mənada aprel ayı lap pis olacaq. Qiymətlər, ola bilsin ki, 20 dollardan da aşağı düşsün. İndiki böhran 2008-ci ildəki qlobal maliyyə və iqtisadi böhrandan 6 dəfə pis vəziyyət deməkdir, qiymətlərin sabitləşəcəyini gözləmək absurddur”.

“Azpolitika.info”da dərc edilən “Milli Statistikamız koronavirus imtahanından kəsildi” sərlövhəli məqalədə ölkədə statistika işinin vəziyyəti dəyərləndirilir.

Müəllif bu məsələni araşdırmağa səbəb kimi martın 31-də dövlət başçısı İlham Əliyevin İqtisadiyyat naziri Mikayil Cabbarovu qəbul edərkən bu sahə ilə bağlı dediyi fikirləri göstətir: “Müxtəlif dövlət qurumlarından fərqli rəqəmlər təqdim olunur. Ona görə də sizə tapşırıram ki, siz təhlil edin, bütün dövlət qurumlarının rəqəmlərini və real vəziyyəti mənə məruzə edin ki, bizim özümüzü təminetmə əmsalı əsas istehlak malları üzrə nədən ibarətdir ki, biz də daha dəqiq öz siyasətimizi proqnozlaşdıraq”, deyə dövlət başçısı bildirib.

Müəllif isə əlavə edir ki, müstəqil ekspertlər, mütəxəssislər Azərbaycanın statistika qurumunun təqdim etdiyi rəqəmlərin reallığı əks etdirmədiyini diqqətə çatdırır.

Müəllif iddia edir ki, ölkə rəhbərliyinə xoş gəlmək, ya başqa hansı səbəbdənsə bir çox rəqəmlər reallıqla müqayisədə ya şişirdilir, ya da çox kiçik göstərilir. 

Müəllifsə hesab edir ki, artıq rəsmi statistika sadəcə “baş aldatmaq”, “gözə kül üfürmək” kimi missiyaları aşıb, dövlət və hökumətə problem yaratmaqdadır... belə həssas dönəmdə rəsmi statistika qurumu hökumətin istinad edə biləcəyi mötəbər mənbə rolunu oynaya bilmir: “Əgər dövlət başçısı “bu sahədə daha dəqiq statistika aparılmalıdır” deyirsə, bu işi DSK sədrinə yox, İqtisadiyyat nazirinə tapşırırsa, deməli, prezident özü də rəsmi statistika qurumuna tam etimad göstərmir”.