Media icmal 02.07.18

Aqrar sektorda islahatlar, ipoteka kreditlərinə münasibətdə restrukturizasiyalara iki baxış, Hövsan çimərliyindəki vəziyyət bugünkü (02 iyul, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Aqrar sektorun strateji islahatları

"Azərbaycan" qəzeti "Aqrar sektorda strateji islahatlar inkişafa köklənib" sərlövhəli məqalədə aqrar sektorun vzəiyyətini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, 2016-cı ilin sonunda təsdiq olunmuş Azərbaycanda kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və emalına dair Strateji Yol Xəritəsində ən vacib məqamlardan biri kənd təsərrüfatına uzunmüddətli strateji baxışın işlənilib hazırlanması ilə bağlıdır.

Müəllif sənədə əsasən deyir ki, bu mərhələdə 2020-ci ilə kimi ölkədə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və emalının dayanıqlı inkişaf prinsiplərinə, ərzaq təhlükəsizliyinin təminatına, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə və kənd yerlərində sosial rifahın yüksəlməsinə töhfə verən rəqabət qabiliyyətli əlverişli mühitin yaradılması əsas hədəfdir: "Strateji Yol Xəritəsində dövlət yardımlarının effektivliyinin artırılması, bazarda rəqabətin daha da yaxşılaşdırılması və əlverişli biznes mühitinin formalaşdırılması önə çəkilir".

Yazı müəllifi deyir ki, qida təhlükəsizliyi sisteminin təkmilləşdirilməsi, məhsul istehsalı, satışı və istehsal vasitələri bazarında rəqabət mühitinin inkişafı, maliyyə resurslarına çıxış asanlığı, və s. istiqamətlərdə kompleks işlərə artıq start verilib.

Aqrar sektorda aparılan islahatların kənd təsərrüfatına investisiyaların cəlb edilməsinə müsbət təsir göstərdiyini deyən müəllif son 14 ildə Azərbaycan iqtisadiyyatına 231 milyard dollar sərmayə qoyulduğunu, sərmayələrin 93 faizinin son 14 ilin payına düşdüyünü bildirir. Bu investisiyaların bir qismi isə aqrar islahatların aparılmasına yönəlib.

Müəllif bu sərmayələrin hesabına yaradılması gözlənilən 45 aqroparkdan 4-nün artıq istifadəyə verildiyini deyir: "Bu yaxınlarda "Region Aqropark"ı istifadəyə verildi. Ondan əvvəl isə Yalama, Şəmkir və Cəlilabad rayonlarında da aqroparklar fəaliyyətə başladı. Ümumi ərazisi 191 min hektar olan aqroparkların yaradılmasına isə 1,4 milyard manat sərməyə qoyulacaq".

Müəllif hesab edir ki, bu, ciddi rəqəmdir və yeni texnologiyaların, qabaqcıl dünya təcrübəsinin tətbiq edildiyi nəhəng aqroparkların yaradılması ölkənin aqrar simasını dəyişməkdədir.

Məqalədə deyilir ki, bu baxımdan ölkədə aqroparkların yaradılmasında investor kimi həm sahibkarların, həm də dövlətin iştirakı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Ümumiyyətlə, aqroparkların yaradılması və fəaliyyəti nəticəsində ərzaq təhlükəsizliyi məsələləri öz həllini tapacaq, yerli istehsal inkişaf edəcək, ixrac imkanları isə genişlənəcək.

İpoteka kreditləri restrukturizasiyasının iki fərqli səbəbi

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Xeyir xəbərin metafizikası: Kredit borcları üzrə borcların restrukturizasiyası kimə və nəyə lazımdır?" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif qüvvədə olan "İpoteka kreditləşməsinin bəzi məsələləri" normativ aktına bu yaxınlardakı düzəlişləri müzakirə müstəvisinə gətirir və bunu "ipoteka restrukturizasiyasının vətəndaşın köməyinə gəlməsi" kimi dəyərləndirir. "Sənəd kredit götürən şəxsin bu və ya digər əsaslı səbəbdən kredit müqaviləsindəki şərtlərlə borcu ödəmək imkanı olmadıqda krediti ödəmək üçün şərtləri daha əlverişli hala salır".

Müəllif deyir ki, bu düzəlişlərin edilməsinin səbəbi var, belə ki, daşınmaz əmlak almaq üçün kredit veriləndə kredit götürəndən uzunmüddətli sabit maddi vəziyyətdə qalacağı təminatı tələb edilirdi, borc verən bu zəmanətə maneə olan məqamları nəzərə almırdı.

Məqalədə deyilir ki, düzəlişlərə əsasən restrukturizasiya heç də bütün kredit götürənləri yox, ödəniş qabiliyyəti olmayan vətəndaşların bir hissəsisni əhatə edir, həm də kreditlərə yenidən baxış müəyyən edilən çərçivə formatında nəzərdə tutulur.

Müəllif deyir ki, burada söhbət kredit üzrə ödənilmiş faizlərin həcmi və onun borcun üzərinə hesablanmasından gedir, özü də bu ödənişlərin həcmi borcun əsas hissəsindən çox olmadığı halda əlavə edilir.

Məqalədə vurğulanır ki, kreditin maksimum ödəniş müddəti nəzərə alınmaqla ödəniş müddətinin uzadılması, müvəkkil bankın razılığı ilə bank komissiyası hesabına faiz dərəcəsinin azaldılması variantı nəzərdə tutulur.

Müəllif deyir ki, düzəlişlərə görə, kredit götürənlərə bir ildən artıq olmamaqla ödənişləri dayandırmaq haqqı da tanınır.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, kredit götürən maliyyə durumunun pisləşməsi və s. kimi əsaslı sənədlər təqdim olunmadıqda restrukurizasiyadan imtina da düzəlişlərdə yer alır və sənədlər İpoteka və Zəmanət Fondunun tələblərinə uyğun təqdim olunmalıdır.

Amma müəllifə görə, burada İpoteka və Fondun şəffaf fəaliyyəti olmadığı üçün bu xeyirxah başlanğıc elə söz olaraq qala bilər.

"Bu qurum (İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu) kimə və hansı əsasla nə qədər ucuz kredit verməsi barədə informasiyanı inadla dərc etmir. Bu isə yenilənmiş qanunvericiliyin nə dərəcədə səmərəli olacağı düşüncələri doğurur. Bu şərhi isə qəzetə ekspert Əkrəm Həsənov verib.

Ə.Həsənova görə, ipoteka kreditləri götürənlər barədə informasiya ictimailəşdirilmədiyi üçün hesab etmək olar ki, hansısa biznesə uzünmüddətli və ucuz kredit lazımdırsa ipoteka krediti adı ilə götürə bilər.

Ə.Həsənov həm də deyir ki, ipoteka kreditlərinin restrukturizasiyası məmurların bu pullardan sui-istifadə hallarının qarşısını almaq kimi obyektiv şəraitdən doğub.

"Biz deyirik ki, cənablar, öz saytınızda informasiya verin və sosial ipoteka adı ilə alınan sosial mənzillərdə kimlərin yaşadığı o zaman məlum olacaq".

Ekspertə görə, şəffaflıq ilkin məsələdir və bunun olmaması xeyirxah başlanğıcın kağız üzərində qalması riskidir.

Xəstəlik yaradan çimərlik?

"Xəzər xəbər.az" da "Hövsan çimərliyi ağır xəstəlik yarada bilər" sərövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif Hövsan çimərliyindəki vəziyyəti gündəmin müzakirəsinə daşıyır.

Müəllifin deməsinə görə, Hövsan çimərliyində çimmək qadağan olsa da bunun üçün əraziyə qadağanedici nişan vurulsa da insanlar dənizdə çimirlər.

Məqalə müəllifi bu çimərlikdə niyə çimməməyin səbəbini belə izah edir:

" Dəniz suyu o qədər çirklidir ki, hətta bir neçə balıq ölərək suyun kənarına çıxıb. Həkimlər isə belə vəziyyətdə olan suda çimən şəxslərin, hətta hepatit xəstəliyinə yoluxma ehtimalının yüksək olduğunu bildirirlər".

Yazı müəllifinin deməsinə görə, paytaxtın Suraxanı rayonu ərazisində yerləşən Hövsan çimərliyində acınacaqlı vəziyyət hökm sürür və burada dənizin suyu çirkabla doludur. Burada çimənlərin üzərində çirki də açıq-aydın görünür.

Müəllif vurğulayır ki, ətrafa yayılan üfunətdən isə bu əraziyə yaxın durmaq belə mümkün deyil, amma nə fayda, bütün bunlara baxmayaraq, vətəndaşlar dənizdə çimirlər.

Məqalədə deyilir ki, Hövsan çimərliyində xüsusən də uşaqların bu çimərlikdən istifadə etməsinin şahidi olublar.

Müəllif deyir ki, yaxınlıqda yaşayan və bu çimərlikdən istifadə edən sakinlər iddia edirlər ki, bu sahədə dəniz suyunun belə vəziyyətə düşməsinə səbəb kanalizasiya borusunun sahilə çıxarılmasıdır.

Yazıda vurğulanır ki, borunun çıxarılması ilə məşğul olan fəhlələrlə bu barədə danışmaq istəsələr də onlar həmin yerdən uzaqlaşıblar.

Belə vəziyyətdə dənizdə çimənlərin xəstəliklərə tutula bilməsi ehtimalının yüksək olduğunu deyın müəllif bununla bağlı həkim Sevindik Arazovun düşüncələrinə yer verir.

S.Arazovun sözlərinə görə, çirkabla dolu belə çimərlikdə çimənlər, hətta hepatit xəstəliyinə yoluxa bilərlər.

Həkim həmçinin son günlər havaların kəskin isti keçməsilə bağlı çimərliklərə gələnlərə tövsiyələrini də verərək səhər saat 10:00-dan 16:00-dək 5 yaşınadək uşaqların və 65 yaşdan yuxarı insanların dənizdə çimməsinin məsləhət olmadığını söyləyib.

S.Arazov habelə səkərli diabet, arterial təzyiq, xroniki böyrək və qaraciyər çatışmazlığı olan xəstələrin də bu qaydaya əməl etmələrini tövsiyə edib.