Media-icmal 03.10.19

Aqrar sektora innovasiyaların tətbiqi, SOCAR-a aid torpaqlardakı qarşıdurmaların səbəbləri, banklarda əhali əmanətlərinin həcminin azalması və s. məsələlər bugünki (03 oktyabr 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

İnnovasiyaya köklənən aqrar sektor

"Azərbaycan" qəzeti "Aqrar sektor innovasiyalara köklənir" sərlövhəli məqalədə aqrar sektora tətbiq olunan innovasiyaları dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafı xüsusi aktuallıq kəsb edərək daim gündəmdədir və Prezident İlham Əliyevin apardığı sosial-iqtisadi məsələlərə həsr olunmuş bütün tədbirlədə bu sektorun inkişafına xusisi diqqət yetirilir.

Müəllifə görə, ölkədə aparılan islahatlar yüksək nailiyyətlər əldə edilməsinə imkan yaradır və son 15 ilin göstəriciləri də təsdiq edir ki, iqtisadi baxımdan belə qısa müddət ərzində Azərbaycan qədər inkişaf edən ikinci dövlət yoxdur.

Müəllif əlavə edir ki, qeyri-neft sektorunun şaxələndirilməsi, bütün sahələrdə olduğu kimi, aqrar sektorda da rekord göstəricilər əldə etmək kimi ciddi dəyişikliklərə səbəb olub.

Yazıda vurğulanır ki, bu ilin 6 ayında bu artım 13 faizdən yüksək olub, bitkiçilikdə isə 25 faizlik rekord artım əldə edilib, məsələyə hüquqi, maddi və elmi yanaşma, ən başlıcası, innovasiyaların tətbiqi öz nəticəsini verməkdədir.

Məqalədə deyilir ki, hazırda dünyada kən təsərrüfatının simasını nəhəng aqroholdinqlər və aqroparklar təyin edir, Azərbaycanda da aqrar sektorun innovativ inkişafını təmin etmək məqsədilə 30 rayon üzrə 192 min hektar ərazidə ümumi dəyəri 1 milyard manatdan çox olan 45 aqroparkın yaradılmasına qərar verilmiş və müəyyən işlər görülmüşdür.

Müəllif vurğulayır ki, bu istiqamətdə infrastrukturun yaradılmasına 2019-cu ilin əvvəlinədək 207 milyon manat dövlət əsaslı vəsait ayrılmış, 111 milyon manat dövlət güzəştli krediti və dəyəri 564 milyon manat olan 25 layihəyə investisiya təşviqi sənədi verilmişdir.

Yazıda deyilir ki, bu il iyulun 31-də isə Prezident İlham Əliyevin yanında sosial-iqtisadi sahə ilə bağlı keçirilən müşavirədə regionlarda 9 sənaye parkı və məhəlləsinin yaradılması haqqında məlumat verildi, bu sənaye parkları və məhəllələrində 78 rezident qeydiyyatdan keçmiş, 45 rezident artıq fəaliyyətə başlamışdır: "Nəzərdə tutulan 6,4 milyard manat sərmayədən artıq 5,7 milyard manatı faktiki olaraq qoyulub və bu layihələrin yerinə yetirilməsi nəticəsində 11 mindən çox yeni iş yeri açılıb, bu layihələrin fəaliyyəti nəticəsində 1,5 milyard manatlıq məhsul istehsal olunub ki, onun da 300 milyon manatlıq hissəsi ixraca yönəlib. 51 aqroparkın yaradılması istiqamətində ciddi addımlar atılmış, 22 aqropark faktiki fəaliyyətdədir və ilin sonuna qədər 11 aqropark da fəaliyyətə başlayacaq. Həmin layihələrin icrası nəticəsində ölkə iqtisadiyyatına 2,4 milyard manat əlavə investisiya qoyulacaq, 4 mindən çox yeni iş yeri yaradılacaq", deyə müəllif bildirir.

Yazının sonunda isə oxuyuruq: "Prezident İlham Əliyev aqrar sektorun prioritetlərini təyin edərək bildirib ki, kənd təsərrüfatı qarşısında duran əsas vəzifə bu sahəni yüksək texnoloji sahəyə çevirməkdir... Dövlət başçısı belə hesab edir ki, hər qarış torpaqdan maksimum səmərə ilə istifadə etmək üçün yeni texnologiyaların geniş tətbiqi önəmlidir".

SOCAR-əlillər qarsıdurması: səbəb?

"Modern.az"da isə "SOCAR-ın balansındakı torpaqlar geri alına bilər? - araşdırma aparılmalıdır!" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif son günlərdə SOCAR mühafizəçilərilə bir qrup Qarabağ müharibəsi əlilləri arasında qarşıdurmanın səbəbləri barədə deputatlarla söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) mühafizənin xidməti əməkdaşları ilə bir qrup Qarabağ əlili arasında son günlər baş vermiş qarşıdurmaların ictimailəşməsi bu məsələni aktuallaşdırıb.

Müəllif əlavə edir ki, SOCAR mühafizəçiləri vətəndaşların tikinti apardığı ərazinin şirkətin balansında olmasını əsas gətirərək, bunun qarşısını aldıqlarını bildirir, yaranan qarşıdurmada bir neçə nəfər xəsarət alıb.

Müəllif vurğulayır ki, SOCAR-ın balansında olan torpaqlarda əvvəllər də belə qarşıdurmalar olub, bu ərazilərdə evlər tikilib, vətəndaş evini sənədləşdirmək üçün aidiyyatı qurumlara müraciət etdikdə, ərazinin SOCAR-ın balansında olduğu üçün sənədləşdirilməyəcəyi cavabı verilir.

Deputat Vahid Əhmədov "modern.az"a bildirir ki, SOCAR-ın balansında olan torpaqlarla bağlı uzun müddətdir müzakirələr gedir: "SOCAR-ın tərkibində olan torpaqlarda insanlar evlər tikir, amma müəyyən problemlər yaşanır.

Problemlərin həllini tapması üçün addımlar atılmalıdır. Həmin ərazilərdən müəyyən kəmərlər keçir, buruqlar var, yəni onların hamısını SOCAR-ın balansından çıxarmaq olmaz".

Deputata görə, buruqlar, kəmərlər olmayan hissədə bu torpaqları Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə vermək olar, amma neft-qaz borularının keçdiyi yerlər, neft buruqlarının olduğu yerlər strateji yerlərdir, o ərazilərə toxunmaq olmaz.

V.Əhmədov deyir ki, həmin ərazilərdə ev tikməyə icazəni SOCAR və yerli icra hakimiyyəti verib, müəyyən yollarla icazə verirlər, sonra deyirlər mənim ərazimdir. Bir çox ərazilərdə - SOCAR-a məxsus torpaqlarda evlər tikilib və kupçalar da alınıb.

Deputat Fəzail Ağamalı isə deyir ki, SOCAR-ın balansındakı torpaqlar neft və qaz ehtiyatları olan ərazilər hesab edilir, bu, geoloji tədqiq olunan yerlərdir, SOCAR-ın balansından asanlıqla çıxarıla bilməz: "...əgər həmin torpaqlar SOCAR-ın istifadəsinə yaramırsa, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə verilməlidir".

F.Ağamalı bu torpaqlarda 60000-ə yaxın qanunsuz tikili olduğunu deyir.

Deputat Flora Qasımova isə deyir ki, vaxtilə bu torpaqlarda aparılan tikintilərə göz yumulub: "Heç kim xəbərsiz ev tikməyib, icazə almadan daşı-daş üstə qoymaq olar? ...Amma o da düzgün deyil ki, bu qədər evləri sökəsən. Əgər araşdırma nəticəsində məlum olsa ki, həmin torpaq SOCAR-ın istifadəsinə yararlı deyil, o zaman həmin torpaq Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin balansına verilməlidir".

Banklarda azalan əhali əmanətləri

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Banklara əmanət edilən vəsaitlər azalır" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycanda vətəndaşların banklara etibar etdiyi vəsaitlərin həcminin xeyli aşağı düşməsi barədə iqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramovla söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda vətəndaşların banklara etibar etdiyi vəsaitlərin həcmi xeyli aşağı düşüb və Mərkəzi Bankın bu günlərdəki məlumatına istinadən bildirir ki, sentyabrın 1-də banklarda 8 milyard 561 milyon manat depozit olub ki, bu da əvvəlki aya nisbətən 19 milyon manat azdır.

İqtisadçı-ekspert, "İqtisadi və Sosial İnkişaf" Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov isə deyir ki, bütövlükdə, aprel ayının əvvəli ilə müqayisədə ötən ayın əvvəlində depozitlərin həcmi 154 milyon manat azalıb: "Həmin ay banklarda 8 milyard 715 milyon manat əmanət saxlanılırdı. İyul ayına banklar 8 mlyard 736 milyon manat, iyuna isə 8 milyard 622 milyon manat əmanətlə daxil olmuşdular".

Ekspert əlavə edir ki, rəsmi rəqəmlər bankların kredit portfelində artımlar olduğunu göstərsə də, vətəndaşların əmanətlərində artım qeydə alınmayıb.

V.Bayramova görə, ölkənin bank sistemində belə vəziyyətin yaranmasının iki səbəbi var: "Banklarda əmanətlərin həcminin azalması depozit faizlərinin kifayət qədər aşağı olması və banklara inamın tam bərpa olunmaması ilə bağlıdır. Belə ki, aparıcı banklar manatla istehlak kreditlərini 29 faiz, dollar ilə 20 faizlə təklif etsələr belə, dollar ilə depozitlərə 1 faizdən az dividend ödəyirlər".

Eskeprt ölkənin aparıcı banklarının əksəriyyətinin internet səhifələrində depozit təkliflərinin təhlilinə istinadən bildirir ki, bəzi banklar 1 illik dollar depozitinə 0.1 faiz, 2 illik üçün 0.3 faiz, 3 illik üçün isə 0.5 faiz ödəyirlər: "Bu isə o deməkdir ki, bankda 10 min dollar yerləşdirən vətəndaş ilin sonunda cəmi 10 dollar divident alır. Aylıq divident gəlirinin məbləği isə heç 1 dollar da etmir. Aparıcı banklarda dollar depoziti üzrə ödənişlər 1 faiz ətrafında dəyişir, yalnız riteyl banklarda bu 2.5 faizdir. Bu isə o deməkdir ki, 1 faizlik depozitlə 10 min dollara ildə 100 dollar gəlir vəd edilir və bu da aylıq 8 dollardan bir az çox pul deməkdir".

Eskpert hesab edir ki, sistem əhəmiyyətli banklarda depozit gəlirliyinin kəskin azalması pulunu xarici valyutada saxlamaq istəyənlərin əmanət qoyuluşlarına marağı azaldır, bu da özünü depozit portfelində əks etdirir: "Qeyd edək ki, son 1 ildə manat üzrə divident faizləri də orta hesabla 35 faiz azalıb. Digər tərəfdən, passiv pulları aktivləşdirmək üçün banklara olan inamın artırılması istiqamətində də işlərin intensivləşdirilməsinə ehtiyac var".