Media-icmal 03.12.18

Xurma istehsalındakı problemlər, paytaxt Bakıda yumurta limiti iddiaları, Bakının "tıxac və sıxlıq" probleminin aradan qaldırılması təklifləri və s. məsələlər bugünkü (03 dekabr, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Qiyməti 3 dəfə ucuzlaşan xurma istehsalı

"Azərbaycan" qəzeti "Xurma bol olsa da..." sərlövhəli məqalədə ölkədə xurmaçılığın problemlərini dəyərləndirir.

Müəllif Ağdaşda xurma istehsalının artdığını, onun xarici bazarlarda da alıcılarının kifayət qədər olduğunu bildirir və bu il xurma ixracının nəticələri barədə rayonun Ağcayazi fermerlərilə söhbətləşir.

Kəndin 380 təsərrüfatdan ibarət olduğunu deyən müəllif vurğulayır ki, bunun 300-də xurma yetişdirilir, ümumilikdə xurma bağları 220 hektardan çoxdur.

Yazı müəllifi deyir ki, fermer Şahmalı Hərimovun 10 ha xurma bağı var, onlardan 6-ı tam məhsuldar, 4 ha isə cavan bağlardır.

Fermer bu il məhsuldarlığın yüksək olduğunu desə də satış qiymətlərinin, eləcə də bunun nəticəsində qazancın azaldığını bildirir: "Məhsuldarlıq keçən il də yaxşı olub. Lakin builki məhsul əvvəlki ildə olduğundan orta hesabla iki dəfəyə yaxın çoxdur. Amma qiymət keçən ildəkindən ucuzdur. Ötən il 9-10 kiloqramlıq yeşikləri 8-9 manata satmışdıq, cari ildə isə qiymət orta hesabla 3 manatdır".

İstehsalçı ilə alıcı arasında vasitəçi olan Anar Abbasov müəllifə qiymətin aşağı düşməsinə təsir edən amillər barədə danışır: "Əgər onlardan biri keçən il illə müqayisədə bu il bağların daha çox məhsul verməsidirsə, digər amil məhsulun başlıca satış bazarı olan Rusiyada milli valyutanın ucuzlaşmasıdır. Üstəlik, gömrük rüsumunun artması da vəziyyətə təsirsiz ötüşməyib".

Yazı müəllifinin deməsinə görə, kənd sakini Ayaz Abdullayev də qiymətin aşağı olmasından şikayətlənir, deyir ki, 2017-ci ildə xurmanın qiyməti münasib olduğundan bağ sahibləri bu il əvvəlki dövrlərlə müqayisədə ağaclara daha yaxşı qulluq göstərdilər: "Budama, suvarma, ağacların dibinin yumşaldılması, üzvi gübrə ilə təminat yüksək səviyyədə aparıldı, əvəzində məhsul ikiqat artdı, qiyməti isə ucuzlaşdı.

Məqalə müəllifi deyir ki, bütünlükdə təkcə xurma deyil, cari ildə fermerlər bir sıra kənd təsərrüfatı məhsullarının satışında belə problemlərlə üzləşiblər.

Müəllifin deməsinə görə, bu il qiymət baxımından daha çox sarımsaq istehsalçıları ziyana düşüblər, tonlarla sarımsaq insanların əlində qalıb.

Müəllif vurğulayır ki, fermerlər hesab edirlər ki, bu qəbildən olan problemlər tezliklə həllini tapmalı və kəndli əkdiyi məhsulun münasib qiymətə satışı sarıdan çətinlik yaşamamalıdır.

Yazı müəllifi deyir ki, bu mənada "Ərzaq məhsullarının tədarükü və təchizatı" ASC-nin üzərinə böyük vəzifələr düşür.

Limitlə satılan yumurta

"Modern.az" saytında isə "Quşlar tələf olur, Bakıda yumurta limitlə satılır" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif paytaxtda yumurta qıtlığı yaranmasının səbəblərini müzakirə müstəvisinə gətirib.

Bu il sentyabr ayının sonlarından ölkədə, xüsusilə paytaxt Bakıda yumurta qıtlığı yarandığını iddia edən müəllif ekspertlərin bunu quşların yaydığı xəstəliklərdən ölkədə mütəmadi olaraq, orta və iri quşçuluq təsərrüfatlarında bəslənən quşların tələf olması, bu təsərrüfatların zərərlə işləməsilə əsaslandırdıqlarını deyir.

Müəllif deyir ki, rəsmilər belə halların olmasını təkzib edirlər, amma yerlərdən aldıqları məlumatlara əsasən Siyəzən və Hacıqabulun quşçuluq təsərrüfatlarında quşların kütləvi tələf olması halları qeydə alınıb.

Məqalədə deyilir ki, Respublika Quşçular Cəmiyyətinin sədri Aydın Vəliyev hələ iki ay əvvəl bu qıtlığı gah paytaxta tələbələrin axını ilə, gah da yeni fərələrin az yumurtlaması ilə əlaqələndirdi, ötən günlərdə isə problemin tamamilə aradan qaldırıldığını söylədi.

Müəllif deyir ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (QTA) "modern.az"a cavabı da təxminən Respublika Quşçular Cəmiyyətinin mövqeyilə üst-üstə düşür:

"Hazırda Azərbaycanın quş əti və yumurta istehsalı potensialı kifayət qədər yüksəkdir. Mövsümlə əlaqədar satış məntəqələrində bu məhsullara tələbat artıb.

Buna baxmayaraq, quş əti və yumurtaya olan tələbat ödənilir. Əhalinin quş əti və yumurta ilə təhlükəsiz təmin olunması məqsədilə QTA mütəmadi tədbirlər həyata keçirir. İndiyədək aparılan monitorinqlər zamanı xəstəlik əlamətləri müşahidə edilən və ya tələf olan quşa rast gəlinməyib".

Müəllif isə bu rəsmi mövqeyə inandırıcı yanaşmır və bildirir ki, "modern.az" əməkdaşının paytaxtın bir neçə iri marketində apardığı müşahidələr bunun tam əksini deməyə əsas verir.

Məqalə müəllifi qiymətlərin süni artımının aradan qaldırıldığnı deyərək sentyabr-oktyabr aylarında ədədi 20-22 qəpiyədək bahalaşan yumurtanın qiymətinin hazırda 17-19 qəpik civarında olduğunu bildirir: "Amma qıtlıq hələ də qalır, qıtlıq olmasaydı, rəsmi rəqəmlərdə daxili istehsalı 100 faizi keçən yumurta, istehlakçıya limitlə satılmazdı.

Müəllif iddia edir ki, Qaraçuxur qəsəbəsində yerləşən "Xəzər" supermarketində 30 ədəd yumurta almaq istəyən vətəndaşa, satıcı bunun mümkünsüz olduğunu bildirib: "Rəhbərliyin xüsusi göstərişi var, yumurta bir şəxsə yalnız 20 ədəd olmaqla satılır. Əvvəl hələ limit 10 idi, ölkədə yumurta yoxdur. Biz də çalışırıq ki, müraciət edən hər bir vətəndaşın tələbatını qismən də olsa ödəyək. Narazılıqlar var, amma bunun həlli bizdən asılı deyil".

Paytaxtın "tıxac və sıxlıq" problemi

"Oxu.az" saytında isə "Bakıya axının qarşısını almaq mümkün olacaqmı?-təkliflər" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif ölkə əhalisinin Bakıya axın etməsi və bunun aradan qaldırılması yolları barədə deputatların təkliflərini diqqətə çatdırır.

Müəllifə görə, Bakıda ölkə vətəndaşlarının cəmləşməsinin bir neçə səbəbi var, bunlardan biri XX əsrin 80-ci illərinin sonlarında başlayan Qarabağ münaqişəsidirsə, digər bir səbəb ölkə regionlarında yaşanan problemlərdir, daha bir səbəb isə yeni iş yerlərinin çoxunun Bakıda açılmasıdır: "Onu da qeyd edək ki, əgər 90-cı illərin əvvəllərində Bakıda təxminən milyon yarım-iki milyon arasında əhali məskunlaşmışdısa, indi qeydiyyatlı və qeydiyyatsız paytaxtda təxminən dörd milyon-dörd milyon yarım civarında insan yaşamaqdadır".

Müəllif xatırladır ki, Bakıda sıxlıq və tıxac problemi o həddə çatıb ki, hətta paytaxtın başqa şəhərə (daha çox Gəncə istiqamətinə) köçürülməsi və yeni paytaxt şəhər salınması, bəzi nazirliklərin, dövlət qurumlarının, ali məktəb ocaqlarının regionlara köçürülməsi məsələsini aktuallaşdırıb.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, bu yöndə deputat Ziyad Səmədzadə Bakıda sıxlığı və tıxacı aradan qaldırmaq üçün iş yerlərinin çoxunun Sumqayıt şəhərində açılması təklifini irəli sürüb.

Müəllifin deməsinə görə, deputat Qüdrət Həsənquliyev Bakının "sıxlıq və tıxac problemi"nin aradan qaıdırılmasını regionların inkişaf etdirilməsində gördüyünü deyib.

Məqalə müəllifi deyir ki, deputat Fazil Mustafa da parlamentin son bir neçə iclasında Bakıda sıxlıq, tıxac və ağır ekoloji problemi aradan qaldırmağın yolunu regionlara dönüş proqramının hazırlanmasında gördüyünü bildirib: "Ona görə hesab edirəm ki, təcili şəkildə regionlara dönüş adlı proqram qəbul edilməli və icra olunmalıdır. İnsanların yenidən bölgələrə qayıdışı üçün bütün lazımi stimullaşdırıcı addımlar atılmalıdır. Yeni iş yerləri, zavod, fabriklər, emal və sənaye müəssisələri açılmalıdır. Həmçinin səsləndirdiyim bir fikri yenidən dilə gətirmək istəyirəm ki, ölkənin ikinci şəhəri olan Gəncədə BDU tipli universitet açılmalıdır".

Müəllifin deməsinə görə, F.Mustafa Gəncədə illərdir ki, Gəncə Dövlət Universiteti, Texnologiya Universiteti və Aqrar Universitet kimi üç ali məktəbin fəaliyyət göstərdiyini söyləsə də bunun yetərli olmadığı düşüncəsindədir.

Müəllif deyir ki, deputat Gəncədə məhz BDU tipli universitetə ehtiyacın olmasında israr edir və bununla həm də Bakıya tələbə axınının qarşısını almağın mümkünlüyünü bildirir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, F.Mustafa eyni zamanda Bakının tıxac, sıxlıq və digər problemlərdən qurtulması üçün çox ciddi və çevik addımlara ehtiyac olması qənaətindədir.