Media-icmal 06.01.18

Ölkədə təhsil müəssisələrinin inkişafı, qeyri-neft sahəsindəki problemlər, ölkədə yoxsulluq həddinin qeyri-müəyyənliyi bugünkü (06 yanvar, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Təhsil-tərəqqinin nüvəsi

"Azərbaycan" qəzetində "Ötən il 71 məktəb tikilib, 500-ə yaxın təhsil ocağı təmir olunub" sərlövhəli məqalədə ölkədə təhsil müəssisəlsərinin inkişafı dəyərləndirilir.

Müəllif deyir ki, dövlət müstəqilliyi əldə edildikdən sonra təhsilin inkişafına göstərilən diqqət və qayğının nəticəsində müasir məktəb binaları tikilir, əsaslı təmir edilir, yeni korpuslar inşa olunur: "Diqqətçəkən məqamlardan biri odur ki, bu işlər təkcə paytaxtı deyil, bölgələri də əhatə edir. Məktəblərin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi istiqamətində nəzərdə tutulan mühüm layihələrə Heydər Əliyev Fondu tərəfindən göstərilən dəstək də təbii ki, təhsilin əsaslı təməl üzərində qurulmasına hesablanan siyasətin prioritetlərindəndir".

Müəllifə görə, ölkədə təhsilin inkişafına göstərilən qayğı təsadüfi deyil, son illərdə tədris prosesinin günün tələbləri səviyyəsində qurulmasına imkan verən müasir məktəb binalarının inşası bu prosesi daha da sürətləndirib.

Müəllif vurğulayır ki, birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva son 13 ildə gördüyü işlərlə bütün dünyada maarifçilik xəttinin mükəmməl örnəyini yaradıb: "Ölkənin birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyeva bütün çıxışlarında xüsusi olaraq qeyd edir ki, iqtisadi tərəqqi, demokratikləşmə və insan hüquqlarının etibarlı təminatı baxımından özünün yüksək inkişaf mərhələsinə çatmış ölkələrin nailiyyətləri məhz elmə, təhsilə diqqət və qayğı sayəsində əldə edilib".

Yazı müəllifi deyir ki, 2017-ci ildə bütün mənbələr hesabına 71 məktəb inşa edilib ki, onlardan 61-i modul tiplidir və ilin sonuna kimi 44 rayonu əhatə etməklə daha 100 azkomplektli və qəzalı vəziyyətdəki kənd məktəbi də modul tipli təhsil müəssisəsi ilə əvəz edilib, il ərzində 500-ə yaxın məktəb əsaslı və cari təmirdən çıxıb.

Bura bir peşə, uşaq-gənclər, tədris-idman mərkəzinin, 3 ali təhsil müəssisəsinin yeni korpusunun tikilməsini, bəzilərinin isə əsaslı təmir olunmaqla istifadəyə verilməsini də əlavə etməliyik.

Müəllif deyir ki, tikilən və ya əsaslı təmir olunan, müasir təlim avadanlıqları ilə təchiz edilən, müasir tələblərə cavab verən təhsil ocaqları məktəblilərin təlim və tədrisə maraqlarının gücləndirilməsinə xidmət edir.

Müəllif deyir ki, təmirə ehtiyacı olan əksər təhsil müəssisələri tanınmaz dərəcədə dəyişilib və sevindirici olan budur ki, ölkənin hər yerində belə təhsil ocaqlarının sayı ildən-ilə artır.

Heyvandarlıq-idxaldan asılı sahə

"Exo" qəzetində isə "Ekspert: Azərbaycan əsas problemləri 2018-ci ildə həll edə bilməyəcək" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Məüllif qeyri-neft sektorunun durumunu ekspert Fuad Əlizadə ilə müzakirə edir.

F.Əlizadə deyir ki, 2015-ci ildən etibarən hökumət pambıqçılıq, fındıqçılıq, ipəkçilik, tütünçülük, üzümçülük, çayçılıq kimi sahələrin dirçəlməsi üşün səy göstərir: "2017-ci ildə bu sahədə böyük iş görülüb, nəticə müsbət dinamikadan danışmağa əsas verir. 200 min tondan çox pambıq yığılıb ki, 2016-cı il ilə müqayisədə 2,5 dəfə çox məhsil deməkdir. 100 milyon manatlarla ölçülən meyvə və tərəvəz ixrac edilib ki, bu da ümumi həcmdə 45 min ton məhsul deməkdir".

F.Əlizadə vurğulayır ki, fındıq ixracına görə Azərbaycan 2017-ci ildə dünyada üçüncü ixracatçı səviyyəsinə yüksəlib.

Ekspert hesab edir ki, bu uğurun qazanılmasında dövlət tərəfindən kənd təsərrüfatına dövlətin investisiya, maddi-texniki dəstəyinin əhəmiyyəti böyük olub və bu da nəticə etibarilə ixracın həcminin artmasına səbəb olub.

Amma bununla birgə F.Əlizadə bu düşüncədədir ki, aqrar sahədə həllini tapmayan bir sıra məsələlər var ki, bu sektorun inkişafına tam imkan vermir: "Məsələn, bizdə heyvandarlıq zəif inkişaf edib. Təbii ki, bu da süd məhsullarının istehsalına mənfi təsir göstərir. Bu sahədə biz bütünlüklə idxaldan asılıyıq. Heyvandarlıq məhsullarının istehsalında 2,8% artım var, amma bu, yetərli deyil və yem bazasının çatışmazlığı müşahidə edilir".

Ekspert vurğulayır ki, bütünlükdə bir çox sahələrdə kifayət qədər problemlər var və onların həllinə kompleks dövlət yanaşması zərurətə çevrilib.

F.Əlizadə hesab edir ki, əsas problemlərin həll olunması təkcə idxalın azalmasına imkan verməyəcək, həm də əhəmiyyətli dərəcədə valyutanın ölkədə saxlanmasına təsir göstərəcək.

Ekspertə görə, bu, həm də ölkə daxilində məhsulların qiymətlərinin enməsinə, yerli sahibkarların dəstəklənməsinə, yeni iş yerlərinin yaradılmasına səbəb olacaq.

Amma ekspert bunu da xüsusi vurğulayır ki, bütün bunlara 2018-ci ildə nail olunmayacaq, belə mürəkkəb məsələlərin həlli üçün bir neçə il tələb edilir.

Yoxsulluq olmayacaq, amma "necə?" sualı qüvvədə

"Novoye Vremya" qəzetində isə diqqəti "Azərbaycanda yoxsulluğu necə "aradan" qaldıraq" sərlövhəli məqalə cəlb edir.

Müəllif ölkədə yoxsulluq həddinin hələ də real müəyyən olunmamasını araşdırır.

Müəllif deyir ki, hökumət ölkədə yoxsulluğun 5,6% həddində olduğunu bildirir. "Bu il 130 manat həcmində təyin edilən minimum əmək haqqı mövqeyindən belə yanaşaraq ölkədə yoxsulluğun həddinin yüksək olmasını sübut etmək mümkündür. Amma məsələ budur ki, ölkədə yoxsulluğun həddi neçə illərdir ki, dəyişməz qalır".

Müəllif deyir ki, ölkələrin və vətəndaşların rifah halı adambaşına düşən ÜDM-in həcmi, orta aylıq maaş, minimum əməkhaqqı, yoxsulların sayı kimi göstəricilərlə müəyyən edilir, amma bu sahədə Azərbaycan MDB ölkələrindən belə geri qalır: "Orta aylıq maaş məsələsində Azərbaycan Rusiya, Qazaxıstan və Belarusdan, hətta Gürcüstandan da geri qalır. Minimum əməkhaqqı dollara ekvivalent ilə hesablansa bu ölkələrdən iki dəfə geridə qaldığımız üzə çıxar".

Müəllif deyir ki, bir çox göstəricilər üzrə Azərbaycanı üstələyən Rusiyada yoxsulluq əhalinin 13,5%-ni əhatə edir, Azərbaycanda isə bunun 5,6% olması inandırıcı görünmür.

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycanda yoxsulluğun həddini müəyyən etmək mümkün olmadığı halda baş nazirin müavini Əli Həsənovun 2020-ci ilə kimi ölkədə yoxsulluğun sıfırlanacağı ilə bağlı bəyanatının nəyə əsaslanması məlum deyil.

Müəllif bu bəyanatın əsassızlığı ilə bağlı deyir ki, dünyada yoxsulluğun olmadığı tək-tük ölkələr var: "Amma Azərbaycan öz sosial-iqtisadi göstəricilərinə görə həmin ölkələrə yaxın belə düşə bilmir. Belə olan halda ölkədə yoxsulluğun 2020-ci ilə qədər sıfırlanacağı kimi "gəlişi gözəl" bəyanatı necə səsləndirmək olar?".

Müəllif deyir ki, hansısa rəqəmlər, statistika üzərində manipulyasiya ilə bunu rəqəm olaraq göstərə bilərlər, amma hətta açıqlanan rəqəmlər belə göstərir ki, Azərbaycanda yoxsulluğun tam aradan qaldırılması üçün hələ həddindən artıq çox var.

Müəllif deyir ki, baş nazirin müavininin bu bəyanatı ölkədəki minimum əməkhaqqının real minimal həyat dəyərinə belə uyğun omadığı, işsizliyin baş alıb getdiyi, ölkənin əmək bazarında durumun pisləşdiyi bir şəraitdə səslənir.