Media-icmal 09.02.2017

Ölkənin milli təhlükəsizliyinin dəyərləndirilməsi, hakimiyyətin özünü təbliğinin əsassızlığı, manat-dollar ajiotajı ilə bağlı ekspetlərin düşüncələri, Binə ticarət mərkəzində ticarətin durumu bugünki medianın aparıcı mövzusudur...

Lapşinin ekstradisiyası- milli təhlükəsizliyin uğuru

“Azərbaycan” qəzeti “Müstəqil siyasətin uğur formlu” sərlövhəli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=115608) bloger Aleksandr Lapşinin Azərbaycana ekstradisiyası fonunda ölkədə milli təhlükəsizliyin təmin olunmasını dəyərləndirir.

Müəllif dünyada təhlükəsizliklə bağlı risklərin artdığı vaxtda Azərbaycan dövlətinin milli mənafeyini lazımi şəkildə qorumaq üçün müstəqil siyasət yürütdüyünü deyir: “Prezident İlham Əliyev bəyan edib ki, qarşımızda duran strateji vəzifə Azərbaycanın müstəqilliyini daha da möhkəmləndirmək və bütün sahələr üzrə onu dünyanın inkişaf etmiş ölkələri sırasına çıxarmaqdır”.

Məqalədə vurğulanır ki, Azərbaycan dövlətinin öz siyasi dəsti-xətti, dövlətçilik prinsipləri, inkişaf yolu var və burada istiqamət mülki cəmiyyətin qurulmasına, milli təhlükəsizlik problemlərinin həllinə, müstəqillik amilinin bərqərar olmasına yönəlib.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, ölkə iqtidarının xalqın dəstəyinə arxalanması, hər bir məsələdə milli maraqları önə çəkməsi sayəsində Azərbaycanın xarici siyasəti dövlətin maraq və təhlükəsizliyinə qarşı yönələn istənilən təhdidə çevik müqaviməti təmin edir. 

Məqalədə ölkənin sərhəd qanunlarını pozan, ölkə əleyhinə çağırışlar edən Rusiya, Ukrayna və İsrail vətəndaşı olan bloger Aleksandr Lapşinin Belarusda saxlanılaraq Azərbaycana ekstradisiyası bu mənada nümunə olaraq göstərilir.

Müəllif A.Lapşinin Azərbaycan dövləti əleyhinə əməlləri oldğu üçün ölkəyə gətirilməsini qanuni sayır və bunu həm də Belarusla Azərbaycan arasında dostluğun rəmzi kimi dəyərləndirir.

Yazıda bu səpgidə fəaliyyət göstərənlərə  xəbərdarlıq da edilir:  “Antiazərbaycançı qüvvələr başa düşməlidir ki, Azərbaycan dövlətinə hansısa formada təzyiq göstərmək mümkün deyil. Ölkəmizə qarşı çirkin kampaniya aparanlar isə gec-tez öz layiqli cəzalarını alacaqlar. Milli maraqlarımıza zidd çağırışlar edən A.Lapşinin ekstradisiyası həmin dairələrə sərt mesajdır”.

Lapşin ekstradisiyası- bu uğurmu?

“Azadlıq.info” saytındakı  “Siyasi iradənin “Lapşin uğuru”” sərlövhəli məqalədə (https://www.azadliq.info/176920.html) müəllif hakimiyyətin kiçik işləri böyük uğurlar kimi təqdim etməsini tənqidə məruz qoyur.  

Müəllif  ölkədə hüquqsuzluq, saxtakarlıq, səfalət, korrupsiya, inhisar, yalançı inkişafın hökm sürdüyünü deyərək, bunu ironik şəkildə “həyatın öz axarı ilə davam etməsi” adlandırır.

Məqalə müəllifi bu axara hökumətin “sürprizlər” əlavə etdiyini də vurğulayır. “Uğur diplomatiyası”nın nəticəsi kimi Cocuq Mərcanlı kəndini ortaya çıxarıblar, yəni, 1994-cü ildə azad edilən kəndin “prezentasiyası”nı 2017-ci ildə həyata keçirirlər”. Müəllifə görə, bu, hökumətin xalqa “aza qane olun” mesajıdır.

Yazıda son günlər “Lapşin sürprizi”nin dövriyyəyə buraxıldığına diqqət çəkilir.

Lapşinin Bakıya gətirilməsini rəsmi Bakının siyasi iradəsinin nəticəsi adlandırmasına cavab olaraq müəllif o zaman hələ də 7 rayonun qarşı tərəfin nəzarətində qalmasının nəyin göstəricisi olması sualını hökumətə ünvanlayır:

“Siyasi iradə Jirinovskinin hədyanlarına niyə susur, niyə Lavrovun şilləsinə yumruqla cavab vermir? Ümumiyyətlə, işğalçını himayə edənə “dost” deyib, işğal olunmuş əraziyə gedəni “düşmən” kimi təqdim etmək absurd deyilmi? Demək istəyirəm ki, biz “Lazım”ı Lapşini gətirməsi üçün yox, Laçını gətirməsi üçün gözləyirdik”.

Müəllif hesab edir ki, bu məsələdə hökumətin öz baxışı var, belə ki, kiçik mənasız işlərə də uğur kimi baxaraq xalqı “brak” uğurlara uyğunlaşdırmaq istəyir.

Müəllifə görə, bununla hakimiyyət həm də xalqa bunların dövründə günahkarların məhkəmə qarşısına, şəffaflığın seçkilərə, ədalətin məhkəməyə, azad sözün mətbuata gəlməyəcəyi mesajı verir: “Biz ancaq idman oyunlarının zühuruna, səfalət bolluğunda, 20 faiz ərazinin yoxluğunda “Lapşin uğuru”na sevinməliyik”.

Vətəndşalara tövsiyə: dollarları saxlayın

“Exo” qəzeti isə “Vətəndaşlara tövsiyə edirik ki, son manatlarına dollar almasınlar” sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=56302) son günlər baş verməkdə olan manat-dollar ajiotajını ekspert Əkrəm Həsənovla dəyərləndirir.

“Mərkəzi Bank Dövlət Neft Fondunun valyutası hesabına manatın növbəti devalvasiyasını nə qədər yubandırmaq istəsə də, bundan hələ ki, heç nə alınmır. Hələ ilin əvvəlində manat 1,77 həddində idi, 4%-lik marja ləğvindən sonra dollar 1,92 həddinə yüksəldi, son günlərdə isə manat 15 qəpiyə kimi gücləndi, kommesiya bankları isə dolları 1,97-1,98 manata satırdılar və hələ o zaman aydın idi ki, manatın məzənnəsi artacaq. Amma bu, uzun müddət davam etməyəcək”, ekspert durumu qəzetə belə dəyərləndirir.

Ə.Həsənov bunu Mərkəzi Bankın  2016-cı ilin yayından bu yana davam edən “köhnə oyunu” adlandırır. Onun fikrincə, bu oyunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, manat kütləsini nisbətən ucuz qiymətə öz əlinə toplaya bilsin. “Odur ki, vətəndaşlara tövsiyə edirəm ki, son manatlarına dollar almasınlar, çünki əhaliyə manat lazım olanda bazar oyunçuları manatı baha satacaqlar, bu, valyuta oyunlarıdır ki, arada fiziki və hüquqi şəxslər iri həcmdə pullar itirirlər”.

Amma Ə.Həsənov deyir ki, bu, uzun müddət davam edə bilməz, çünki uzunmüddətli perspektiv üçün manatın möhkəmlənməsinə obyektiv əsaslar yoxdur.

Ekspert vurğulayır ki, ölkəyə daxil olan dollar kütləsi artmır, odur ki, manatın möhkəmlənməsindən söhbət belə gedə bilməz, Mərkəzi Bankın və Neft Fondunun valyutası hesabına dolların qiyməti süni şəkildə aşağı salınır, bununla da manatın qiyməti süni yüksəlir: “Əhaliyə ümumi tövsiyəmiz budur ki, uzun müddətli ehtiyatlarını dollarla saxlasınlar. Elə bu il manata nisbətdə dollar bahalaşacaq, qısa müddətə hansısa enmələr-qalxmalar ola bilər, amma bu, uzunmüddətli deyil.

Ekspertin sözlərinə görə, yaxın aylarda dollar 2 manat həddini keçəcək və Ə.Həsənova görə, Mərkəzi Bank Dövlət Neft Fondunun valyutası hesabına bu məqamı nə qədər yubandırmaq istəsə də, bundan heç nə alınmır”.

Ticarət yox, icarə haqları baha

“Müsavat.com” saytında isə “Binə ticarət mərkəzi “çökür”” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

(http://musavat.com/news/iqtisadiyyat/bine-ticaret-merkezi-chokur_414348.html)

Müəllif Bakının iri ticarət mərkəzlərindən biri sayılan bu mərkəzdə ticarətin “öldüyü” qənaətindədir və bazarda mağazaların yarıdan çoxunun boşaldığını, alıcıların isə “yoxa” çıxdığını bildirir.

Məqalədə deyilir ki, son aylarda çox az sayda alıcı bu məkana üz tutsa da, ticarət mərkəzinin rəhbərliyinin ticarətçilərə qoyduğu yüksək maddi tələblər dəyişmir, bu da ticarət mərkəzi rəhbərliyi ilə ticarətçilər arasında narazılıq yaradır...

Müəllif ondan başlayır ki, ticarət mərkəzinə gedən yol bərbad haldadır, mərkəzə işləyən azsaylı avtobus sürücüləri yolun uzun müddətdir ki, təmir olunmadığını bildirirlər.

Müəllif alıcı azlığını isə belə təsvir edir: “Ticarət mərkəzinin müştərisiz qalması elə buranın girişindən də hiss olunur, belə ki, ilk sıralarda demək olar ki, bütün mağazalar boş qalıb, səbəb budur ki, icarə bahalığından bir qismi icarəyə götürülməyib, digər qisminə isə müştəri gəlmir. Nəticədə, bazar pulu, icarə haqqı və s. xərcləri ödəyə bilməyən satıcılar işləməkdən imtina ediblər”.

Müəllif deyir ki, mərkəzin brend mağazalarından ticarətin nisbətən yaxşı getdiyi orta sıralara baxsa da, demək olar ki, müşətiryə rast gəlməyib.

 Satıcılar bildirirlər ki, alıcılıq enir, bazara gələn yox, müştəri az, buna baxmayaraq, mərkəz rəhbərliyi icarə haqqında güzəştə getməyi düşünmür: “Özünüz gördüyünüz kimi, iş getmir. Dolların hər gün bahalaşması isə bizi lap pis vəziyyətə salıb. Bu boyda ticarət mərkəzində alver az da olsa, orta sıralarda gedir. Burada belə gün ərzində heç 50 manat xeyrimiz olmur. Buna baxmayaraq, icarə haqqı, bazarpulu dəyişmədən qalıb. Əksinə, rəhbərlik icarə haqqını artırıb”.

Müəllif ticarətçilərə istinadən deyir ki, əgər yer götürmək istəyirsənsə, 900 manat ödəməlisən, bundan əlavə, 500 manat mağaza yiyəsinə icarə haqqı verməlisən, məsələ bununla bitmir, 250 manat vergi pulu, hər ay 10 manat mühafizə haqqı, 20 manat da internetə ödənilir, hələ əlavə xərclər də var.  

Ticarətçilər bildirirlər ki, elektrikin qiyməti və dolların məzənnəsi yüksələndən malı da baha satırlar, odur ki, əvvəl az da olsa gələn müştəri indi ümumiyyətlə gəlmir.

Müəllif ticarətçilərə istinadən artıq “Binə”də alver etməyin mənası qalmadığını deyir, çünki qazanc yoxdur, odur ki, tacirlərin böyük qismi mağazaları bağlyaraq ticarəti dayandırıblar.