Media-icmal 09.06.18

Azərbaycanda tibbi turizmin inkişaf imkanları, intiharlara qarşı mübarizəinin səviyyəsi, bankların xarici şoklara həssaslığının artırılması bugünki (09 iyun, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır....

Tibbi turizm məkanı

"Azərbaycan" qəzeti "Həm istirahət, həm də müalicə" sərlövhəli məqalədə ölkədə tibbi turizmin inkişaf imkanlarını dəyələndirir.

Müəllif turizmin iqtisadiyyatın aparıcı sahələri sırasına daxil edildiyini, onun yeni qolu olan tibbi turizmin də formalaşmasına zəmin yarandığını bildirir.

Yazı müəllifi Azərbaycanda turizmin inkişaf imkanlarını çox yüksəsk dəyərləndirir: "Təbii imkanlar, zəngin tarixi-mədəni irsin olması ilə yanaşı, dövlət başçısının ölkənin sosial-iqtisadi yüksəlişinə və turizmin inkişafına ayırdığı diqqət bu sahənin sürətlə genişlənməsinə rəvac verib. Konkret olaraq Azərbaycan dövləti turizm sahəsinin inkişafını iqtisadiyyatın qeyri-neft sektoru üzrə prioritet istiqamət elan edib".

Müəllif bu sahənin inkişaf göstəricisi kimi 2017-ci ildə ölkəyə 2 milyon 692 min nəfər, son 4 ayda isə dünyanın 182 ölkəsindən 847,6 min xarici ölkə vətəndaşının Azərbaycana gəlməsini göstərir: "Belə artım tendensiyası son illər sürətlə yüksəlir. Sözsüz, bunların qarşılığında paytaxt və bölgələrimizdə turizm infrastrukturu da ildən-ilə modernləşir, yeni çağırışlara uyğun təkmilləşdirilir".

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, indi bu sahədə tibbi turizm daha çox diqqət çəkir, belə ki, turizmin bu növü istirahətlə yanaşı tibbi xidməti də özündə birləşdirdiyi üçün cəlbedici görünür: "Eyni xərclə, eyni məkanda həm istirahət edirsən, həm də müalicə olunursan. Təbii ki, tibbi turizmin inkişafı üçün ölkənin təbii-müalicəvi yerlərinin olması əsas şərtdir. Bunun üçün də Azərbaycan çox əlverişli məkandır. Bu gün Naftalan İstirahət və Sağlamlıq Mərkəzində, Şabran rayonu ərazisində yerləşən "Qalaaltı" kurortunda, Naxçıvanda duz mağaralarında, Masallı "İstisu" sanatoriyası və digər yerlərdə tibbi turizm üçün yüksək şərait yaradılıb".

Yazı müəllifi vurğulayır ki, Azərbaycanda tibbi turizmin yaradılması yeni turistlərin ölkəyə gəlməsinə rəvac verib, bu mənada 2018-ci ilin birinci rübündə Naftalana gələn turistlərin sayı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 20,1 faiz çox olub. Qeyd olunan müddətdə turizm obyektlərində 5 mindən artıq turist qeydə alınıb ki, onun da 2 min 241 nəfəri əcnəbi qonaqlardır.

Bu istiqamətdə tibbi turizm şirkətləri də fəaliyyət göstərirlər, onlar yerli insanlara xidmət göstərməklə yanaşı, eləcə də ölkəmizə əcnəbiləri cəlb etməklə məşğul olurlar.

Bankların xarici şoka həssaslıq "problemi"

"Yeni Müsavat" qəzetində "Bank sektorunu xarici şoklardan necə qorumalı?" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, Dünya Bankı (DB) növbəti dəfə hesabatında Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişaf tempini dəyərləndirir, bəzi müsbət məqamlarla yanaşı, problemlərin qaldığını da qeyd edir.

Müəllif vurğulayır ki, DB-ı ekspertlərinin fikrincə, həyata keçirilən uğurlu islahatlara baxmayaraq, Azərbaycanın bank sektoru hələ də xarici şoklara qarşı həssasdır, bu isə o deməkdir ki, ölkənin bank sektoru istənilən xarici şokdan təsirlənərək daha böhranlı duruma düşə bilər.

Mövzu ilə bağlı "Yeni Müsavat"a açıqlama verən iqtisadçı ekspert Rəşad Həsənov deyir ki, burada xarici şoklar dedikdə Azərbaycan üçün ən xarakterik olanı neftin qiymətidir: "Çünki ölkə iqtisadiyyatı bütün sahələrdə, o cümlədən maliyyə sahəsində də neft gəlirlərindən birbaşa və dolayı yolla asılı olduğu üçün qara qızılın dünya bazarında kəskin ucuzlaşması bank sektoruna da ciddi təsir göstərir. Biz 2015-ci ildə bunu Azərbaycanın bank sektorunda müşahidə etdik və hazırda da bu problem yaşanmaqdadır".

Bundan başqa, müəllif xarici şok dedikdə qlobal bazarlarda dönərli valyutaların, xüsusilə də avro və dolların məzənnəsində müşahidə edilən dəyişikliklər, habelə borclanma faizləri nəzərdə tutulur.

Müəllif deyir ki, dünya bazarlarında borclanma faizləri artırsa, bu bankların da faiz öhdəliklərini artırır, son nəticədə bankların gəlirlərinin formalaşmasına neqativ təsir göstərir, xərclərini artırır.

R.Həsənov deyir ki, bunlar əhəmiyyətli məqamlardır, bu gün Azərbaycanın bank sektorunda likvitliyin zəif olması, valyuta mövqeyinin hazırki bazar konyukturunda tam balanslaşdırıla bilməməsi əsas zəif nöqtələrdir.

Ekspertə görə, problemlərin aradan qaldırılması o qədər də asan deyil və qısamüddətli dövrdə onları, sadəcə, kosmetik dəyişikliklərlə həll etmək olmaz.

R.Həsənova görə, bu vəziyyətdən çıxmaq üçün ilk növbədə problemli kreditlər həll edilməlidir və bankların toksik aktivlərinin həcmi azaldılmalıdır:

Ekspert deyir ki, hazırda problemli kreditlər 14 faizin üzərindədir, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının həyata keçirdiyi tədbirlərin zəif olması da bu məsələdə rol oynayır.

R.Həsənova görə, problemli kreditlərlə bağlı standartlar dəyişdirilməli, bankların kredit siyasəti qanunvericilik və hüquqi təminat baxımından sərtləşdirilməli, eyni zamanda da banklar kreditləşməyə təşviq edilməlidir.

Ekspet deyir ki, Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini azaldır, eyni zamanda bankların kredit portfeli də kiçilir, bank sektoru o qədər deaktiv olub ki, Mərkəzi Bankın kredit faizlərinə aid dəyişikliklərə də adekvat reaksiya vermir. Bu isə o deməkdir ki, tənzimləyici qurumlar bank sektorunda ciddi təsir gücünə malik deyillər: "Bütövlükdə sektorda sistemli dəyişikliklərin aparılması, bankların qruplaşdırılması çox vacibdir. Ləğv edilməsi gözlənilən banklar, problemli banklar və nisbətən daha sabit vəziyyətdə olan banklar olaraq qruplaşdırılması mümkündür.

İntihara qarşı mübarizə mümkünlüyü

"Novoye Vremya" qəzetində isə "İntiharlarla mübarizə mümkündür" səlrövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif təəssüflə iddia edir ki, Azərbaycanı yenə intiharlar dalğası əhatə edib, belə ki, may ayında paytaxtın dənizkənarı bulvarı bəzi intiharlarla yadda qalıb.

Müəllif vurğulayır ki, bir zamanlar metronun "Koroğlu" stansiyası yaxınlığındakı körpü belə bir "intihar məkanı"na dönmüşdü, bunu aradan qaldırmaq üçün körpüyə nəzarət məqsədilə post qoyuldu.

Müəllif hesab edir ki, bu addımı vəziyyətdən çıxış yolu saymaq olmaz, cünki intiharlar tez-tez baş verir və ölkənin müxtəlif yerlərində, müxtəlif səbəblər üzündən baş verən intiharları sadalayır.

Yazı müəllifi hər ikisi gənc olan Vüsal Qasımovun və Fuad Məmmədovun intiharlarına səbəb kimi sosial problemləri olmalarını göstərir: "Sosial problemlərin varlığı tezləşən intiharların artmasına, həyatla "haqq-hesab" çəkmələrinə əsas səbəblərədn biridir. Digər tərəfdən isə intiharlar Azərbaycanda "cavanlaşıb", belə ki, bu üsulla həyatdan könüllü olaraq gənclər yox, uşaqlar da gedirlər".

Müəllif imtahanlarda kəsilən abituriyentlərin də intihara əl atdıqlarını deyir və bu baxımdan belə intiharları sosial əsaslı intiharlar kateqoriyasına aid edirlər.

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, bəzən ali məktəbdə təhsil pulunu ödəyə bilməyən gənclər də intiharı vəziyyətdən çıxış yolu sayırlar.

Yazı müəllifi bank borclarını ödəyə bilməyənlərin də bəzi hallarda intihara əl atmasını "kredit intiharları" kimi dəyərləndirir.

Məqalə müəllifi hesab edir ki, intiharların qarşısnı almaq məqsədilə onun səbəblərinin öyrənilməsi zəruridir.

Müəllif deyir ki, cəmiyyətdə uzun müddətdir ki. davam edən etimadsızlıq mühiti "sındırılmalıdır", əks halda intihar "epidemiyasına" qarşı mübarizə çox çətin olacaq.

Yazı müəllifinə görə, vətəndaşların problemlərinə məmurların sayğısız yanaşması da cəmiyyətdə təlaş əhval -ruhiyyəsini gücləndirir, odur ki, məmurlar sadə vətəndaşlara münasibətdə verdikləri qərarların məsuliyyətini hiss etməlidirlər.

Müəllif bu yöndə məhkəmə Femidasının artıq üzünü xalqa döndərməli və vətəndaşların hüquqlarını qorumalı olduğunu bildirir: "Məhkəmələr heç də hər zaman vətəndaşın hüquqlarını qorumaq missiyasını yerinə yetirmirlər, məhkəmələrdə ədalətə nail ola bilməyən vətəndaşlar elə məhkəmə binası yanında intihara əl atırlar".

Müəllif deyir ki, məmur özbaşınalığını dayandırmaq, vaxtı keçmiş kreditlər problemini həll etmək, vətəndaşların sosial vəziyyətini yaxşılaşdırmaq istiqamətləri dövlətin iştirakının sadəcə zəruri olduğu sahələrdir.