Media-icmal 10.10.17

Qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, aqrar sahənin inkişaf perspektivləri, korrupsiyaya qarşı mübarizənin yarımçıqlığı bugünkü (10 oktyabr, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Dövlətin daimi himayəsində olanlar

"Azərbaycan" qəzeti "Daim dövlətin himayəsində" sərlövhəli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=131513) qaçqın və məcburi köçkünlərə dövlət dəstəyini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan MDB, eləcə də Avropa məkanında qaçqın və məcburi köçkünlərin sayına görə ilk yerlərdə qərarlaşır, amma həm də bu kateqoriyadan olan insanların həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması baxımından yüksək nəticələr əldə edən ölkələrdən hesab olunur: "Çünki qaçqın və məcburi köçkünlərin yaşayış səviyyəsinin daha da yaxşılaşdırılması dövlətin həyata keçirdiyi siyasətin əsas istiqamətlərindən birini təşkil edir".

Müəllif vurğulayır ki, dövlət qayğısı bu insanların mənzil-məişət şəraitini əhəmiyyətli şəkildə yaxşılaşdırıb, onların sosial problemlərinin həllinə 6,2 milyard manat vəsait xərclənib və təkcə Neft Fondunun vəsaiti hesabına 3,2 milyon kvadrat metr olan 96 yaşayış kompleksi tikilib, 50 min ailə və ya 250 min nəfərdən çox qaçqın və məcburi köçkün yeni mənzillərlə təmin edilib.

Müəllif yeni yaşayış məntəqələrində bütün texniki infrastrukturla yanaşı, orta və musiqi məktəbləri, mədəniyyət mərkəzləri, uşaq bağçaları, tibb məntəqələri, Olimpiya İdman komplekləri və s. tikildiyini bildirir: "Həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində məcburi köçkünlər arasında yoxsulluq həddi 75 faizdən 12 faizə enib. Son 14 ildə məcburi köçkünlərə aylıq yemək xərci üçün verilən müavinətin məbləği 4 dəfə, kommunal xidmətlərə görə vəsaitin miqdarı 4,5 dəfə artırılıb".

Məqalədə deyilir ki, bu il martın 9-da birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın sədrliyi ilə keçirilən müşavirədən sonra isə məcburi köçkünlərin mənzil-sosial şəraiti ilə bağlı görülən işlər daha da sürətlənib.

Müəllif deyir ki, ilk 214 mənzil bu il iyunun 27-də birinci vitse-prezidentin iştirakı ilə məcburi köçkün ailələrinə təqdim olunub.

Müəllif vurğulayır ki, Masazırda 3 bina inşa edilib ki, bu da 210 ailənin mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması deməkdir. Beləliklə, Ramana və Masazırda tikilən binalarda ümumilikdə 260 məcburi köçkün ailəsi yerləşdiriləcək.

Müəllif deyir ki, qaçqın və məcburi köçkünlərin müvəqqəti yaşayış yerlərindən və çadırlardan müasir tələblər səviyyəsində inşa edilən qəsəbələrə köçürülməsi dövlətin bu insanlara göstərdiyi diqqət və qayğının təzahürüdür.

Aqrar sahə uzunmüddətli, aşağı faizli kreditə möhtac

"Exo" qəzetində "Azərbaycan aqrar sektoru "uzun" pullarsız boğulur" (http://ru.echo.az/?p=63413) sərlövhəli məqalə diqqəti cəlb edir.

Müəllif aqrar sektorun inkişafına maneələr və bunun səbəblərini ekspertlərlə araşdırır.

"Azərbaycanda aqrar sektorun inkişafı müxtəlif vasitələrlə əngəllənir, o cümlədən "uzun" kreditlərin yetərsizliyi, müasir texnologiyanın tətbiq olunmaması, aqrokompleksin inkişafına xarici investisiyanın tətbiqindəki passivlik bu sıradadır". Bu səbəbləri qəzetə iqtisadçı ekspertlər şərh edirlər.

Ekspertlər Azərbaycan Mikromaliyyələşdirmə Assosiasiyasının 20 milyard manat kredit verməsi haqda məlumatını da şərh edirlər: "İlk növbədə əhəmiyyətli göstərici kimi görünür, bir "əmması" olmasa. Bu kreditlərin 5 milyon nəfər insana verildiyi deyilir, orta hesabla hər adama 400 manat kredit deməkdir. Assosiasiyanın bu vəsaitin kənd təsərrüfatının inkişafına ayırlmasını deməsi gülməlidir. Belə yanaşma ilə biz heç zaman arzu olunan nəticələrə yetə bilmərik, çünki bu məbləğ hətta mikromaliyyələşdirmə üçün də olduqca azdır".

Ekspertlər deyirlər ki, yüksək faiz səbəbindən aqrar sahə kommersiya banklarından kredit götürə bilmir, sahənin inkişafı isə milyardlar tələb edir, hökumət bütün xərcləri öz üzərinə götürməyi düşünmür və yeganə variant kimi xarici investisiya cəlb etmək qalır: "Bu iqtisadiyyatın o sahələrindəndir ki, aşağı faizlə "uzun" kreditlərə ehtiyac var, ayrı-ayrı kənd təsərrüfatı sahələri var ki, ilk gəliri ancaq bir neçə ildən sonra gətirir. Bir hektar sahənin bərpası 5-8 milyon manata başa gəlir".

Ekspertlər deyirlər ki, Azərbaycan kənd təsərrüfatında məhsuldar torpaq çatışmazlığı və uzun müddət baxımsız qalaraq indi istifadəyə yararsız olan torpaq sahələri, su təchizatı kimi problemlər var, sonuncu problem hələ kritik olmasa da yaxın illərdə özünü göstərəcək.

Ekspertlər isə problemin həllini belə görürlər: "Aqrar sektorun inkişafını investisiya hesabına həll etmək olar. Bunun üçün qanunvericilik bazası liberallaşdırılmalı, məhkəmə sistemində islahatlar getməli, vergi ödəmələri azaldılmalı və s. islahatlar aparılmalıdır".

Ekspertlər pambıqçılığın, üzümçülüyün, tütünçülüyün inkişafı ilə bağlı dövlətin proqramlar qəbul etməsini doğru saymırlar və keçmiş SSRİ-nin təcrübəsinə istinadən bunun doğru yol olmadığını deyirlər.

Onların fikrincə, bu sahənin inkişafına xarici sərmayə və yeni texnologiya lazımdır, amma Azərbaycan bu sahədə zamanla ayaqlaşa bilmir.

Dəbdəbəli məmur həyatı- korrupsiya mənbəyi

"Novoye Vremya" qəzetində dərc olunan "Korrupsiya girdabına necə qalib gəlmək olar?" (http://www.novoye-vremya.com/w107892/.../#.Wdu3KWi0PIU) sərlövhəli məqalədə müəllif bu suala cavab axtarır.

Müəllif deyir ki, korrupsiya sistemli olduqda mübarizə də buna uyğun aparılmalıdır, ancaq belə mübarizə onun səviyyəsini aşağı sala bilər, Azərbaycanda isə əksər halda korrupsiyaya qarşı rəqəmlər sadalanır, ona qarşı real mübarizə yoxdur.

Müəllif ölkə prokurorluğuna istinadən 2017-ci ildə korrupsiya ilə bağlı 215 nəfərə qarşı 155 cinayət işinin məhkəməyə göndərildiyini, daha 118 işin icraatda olduğunu bildirir.

Yazı müəllifi hesab edir ki, aşağı dövlət vəsilələrində korrupsiyaya qarşı mübarizə zəruri olsa da bu, uzunmüddətli perspektivdə yaxşı heç nə vəd etmir və bildirir: "Bununla korrupsiya azalmayacaq, odur ki, nazirlik, idarə, iri müəssisələrdə və dövlət idarəçiliyinin başqa sahələrində korrupsiyaya qarşı mübarizə aparılmadıqca bu, yarımçıq və nəticəsiz olacaq. Daha dəqiq desək, bu, korrupsiyaya yox, rüşvətə qarşı mübarizə olacaq ki, bu da tamam ayrı-ayrı cinayət kateqoriyalarıdır".

Üstəlik müəllif deyir ki, rüşvətə qarşı mübarizə özü də təhsil, tibb, bələdiyyə kimi aşağı eşelonda gedir və bu, korrupsiya ilə mübarizəyə təsir göstərmir.

Müəllifə görə, korrupsiya girdabına ancaq korrupsiyaya qarşı mübarizə ilə qalib gəlmək olar, amma o, təkcə xəstəxanalarda, məktəblərdə, bələdiyyələrdə, banklarda deyil.

Müəllif bir müddət öncə Rabitə Nazirlyində üzə çıxan korrupsiya əməllərini və bununla bağlı məhkəmə proseslərini yada salaraq az qala 10 il ərzində özbaşınalığın törənməsinin necə mümkün ola bilməsi sualını gündəmə gətirir.

Yazı müəllifi antikorrupsiya xidmətlərinin fəaliyyəti üçün potensial sahələrin çox olduğu qənaətini bildirir: " Bizdə haraya əl qoysan hər yer korrupsiyadır, məs. müxtəlif layihələr üçün tenderlər təkcə formal deyil, həm də qanunvericiliyin pozulması ilə keçirilir. Bir qayda olaraq yüksək rütbəli məmurlara yaxın firma və şirkətlər bu tenderlərin qalibləri olurlar. Korrupsiya mexanizmləri vasitəsilə burada milyonlar "yuyulur". Rabitə Nazirliyinin keçmiş rəhbərliyi bu tenderlər vasitəsilə dövlət büdcəsindən 100 milyon oğurlayıb".

Müəllif deyir ki, buna baxmayaraq, tenderlərin keçirilməsinə yanaşma dəyişməyib və odur ki, ölkədə irihəcmli korrupsiya olmasına heç kim şübhə etmir, məmurların dəbdəbəli həyatı bunu deməyə əsas verir, çünki məmur maaşı ilə bu dəbdəbəni yaratmaq, sadəcə, mümkün deyil.