Media-icmal 15.09.2016

Ölkədə təhsilin inkişafı, məhkəmə sistemində ədalətsiz qərarlara münasibət, problemli kreditlər, ərzaq bahalığı bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Təhsilin himayəçisi- H.Əliyev Fondu

“Azərbaycan” qəzetində “Heydər Əliyev Fondu təhsillə bağlı layihələri uğurla həyata keçirir” sərlövhəli məqalə dərc edilib. (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=105124)

Məqalədə Azərbaycanda elm, təhsil, mədəniyyət və incəsənətin inkişafında, milli-mənəvi dəyərlərin dünyada tanınmasında Heydər Əliyev Fondunun xüsusi əməyinin olduğu vurğulanır: “Fond Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafının ən mühüm və zəruri sahələrindən biri kimi müəyyən edilmiş təhsil sahəsinin inkişafına daim diqqət və qayğı ilə yanaşaraq bu istiqamətdə mühüm əhəmiyyət kəsb edən tədbirlər həyata keçirir”. Müəllif  deyir ki, Fond “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb”, “İnternat məktəblərinin inkişaf proqramı”, “Dağlıq Qarabağ həqiqətlərinin bütün dünyaya çatdırılması”, “Təhsilə dəstək” kimi dövlət maraqları baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyan bir sıra layihələri uğurla gerçəkləşdirir.

Müəllif bu layihələri Fondun prezidenti, UNESCO və ISESCO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın nəcib təşəbbüsü və xeyirxahlığı  kimi dəyərləndirir. Həm də H. Əliyev tərəfindən əsası qoyulan, dövlət başçısı İlham Əliyevin davam etdirdiyi konseptual təhsil strategiyasının həyata keçirilməsinə öz layiqli töhfəsini verməsi hesab edir.  

Müəllif deyir ki, “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb” layihəsi həyata keçiriləndən ölkənin ən ucqar regionlarında müasir tələblərə cavab verən məktəb binaları tikilib istifadəyə verilib. Müəllifə görə, müasir tipli məktəblərin inşası, tədris prosesində normal şəraitin yaradılması və digər sahələrdə uğurlar qazanılıb: “İlk addımlar 2005-ci ildə atılıb: 100, 200 və 240 şagird yerlik 132 məktəb tikilərək istifadəyə verilib. Həmin proqram çərçivəsində tikilən və infrastrukturu yerli tələbata və imkana uyğunlaşdırılan bu məktəblər istilik sistemi, zəngin kitabxana, əyani vəsait və kompüter avadanlığı ilə təchiz olunub”.

Müəllifə görə, müasir informasiya texnologiyalarının tətbiqi sahəsində BMT-nin İnkişaf Proqramı ilə Fond arasında imzalanmış saziş də təhsilin inkişafına böyük töhfə verib. Məqalədə bu sazişin nəticəsi olaraq Azərbaycanda kor və görmə qabiliyyəti zəif olanların informasiya və kommunikasiya texnologiyalarına çıxışını təmin edən layihənin həyata keçirilməsinə başlanıldığı vurğulanır. Bu qəbildən olanların cəmiyyətə qovuşması, onların informasiya kommunikasiyaları vasitəsilə bilik və məlumat alma imkanları xeyli genişləndirilib. “Uşaq evləri və internat məktəblərinin inkişafı” proqramı çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlər uşaq evi və internat məktəblərində mövcud olan problemləri aradan qaldırıb. Həmçinin uşaq müəssisələri əsaslı şəkildə təmir edilib, texniki vasitələrlə təmin olunub.

Müəllif deyir ki, Fond məktəblərin əyani vəsait və dərs ləvazimatları ilə təmin olunmasını da diqqətdə saxlayır: “2004-cü ildən başlayaraq hər il qaçqın və məcburi köçkün ailələrinin ilk dəfə məktəbə qədəm qoyan uşaqlarına məktəbli çantaları və dərs ləvazimatı Fond tərəfindən hədiyyə olunur”.

Yazıda “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb”, “Uşaq evləri və internat məktəbləri” layihələri çərçivəsində son 10 ildə 300-dən çox yeni məktəb, uşaq bağçası, uşaq evi, internat məktəbi tikilib istifadəyə verilib, əsaslı təmir və bərpa işləri aparılıb, müasir avadanlıqlarla təchiz edilib.

Məqalədə yekun rəy olaraq H.Əliyev Fondunun təhsillə bağlı həyata keçirdiyi irimiqyaslı layihələr və nəzərdə tutulan proqramların reallaşması Azərbaycanı qloballaşan dünyanın dəyərlərinə təhsil və elm sayəsində qovuşdurmaq məqsədi daşıması kimi qiymətləndirilir. 

Ədaləti əngəlləyənlər

“azadlıq.info” saytı “Hakim andı və tapdalanmış Ədalət” sərlövhəli məqalədə (http://www.azadliq.info/156688.html) vəkil Fariz Namazlının məhkəmə sisteminə dair düşüncələrinə yer verib.

Müəllif Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsini tənqid edir, cinayət işi bura gələn şəxslərin işə burada baxılmasını istəmədiklərini deyir: “Bu da təsadüfi deyil. Ağır Cinayətlər Məhkəməsi elə məhkəmələrdəndir ki, burada hakimlər andlarını yaddan çıxarır”.

Müəllif deyir ki, hökm anı gələndə and, Femida, Ədalət yaddan çıxır. Vəkilə görə, dövlət ittihamçısı hansı cəzanı istəyirsə hakim ondan 6 ay – 1 il aşağı cəza,  bir az insaflı hakim olarsa cəzadan 2 il aşağı cəza təyin edə bilər.

Daha sonra müəllif  bu məhkəmədə dələduzluq işində sübutlar olmadığı halda təqsirləndirilən qadına 8 il azadlıqdan məhrumetmə cəzası verildiyini deyir. Müəllif deyir ki, hakimlər üçün vəkilin, təqsirləndirilən şəxsin nə deməsi önəmli deyil, əsas dövlət ittihamçısının nə qədər cəza istəməsidir. Hətta təqsirləndirilən şəxsin təqsirini təsdiq edəcək sübutlar olmasa belə buna məhəl qoymurlar.

Müəllif ölkədə məhkəmə sisteminin təkmilləşmədiyini deyir: “Ölkədə məhkəmə sisteminin təkmilləşdirilməsi yalnız məhkəmə binalarının tikilməsi, avadanlıqların alınmasından ibarətdir. Hakimlər nə qədər seminarlara, xarici ölkələrə təlimlərə getsə də aldıqları bilikləri elə seminar bitincə yaddan çıxarırlar, bəlkə də seminarda hər hansı bilik əldə etmirlər”.

Müəllif hakimlərin ədalətsiz cəza vermələrinin nəticəsinə belə fəlsəfi münasibət bəsləyir: “Fransız alimi Mirabo deyib: “Ədalət topaldır, yavaş-yavaş yeriyir, amma gedəcəyi yerə gec-tez çatır”.

Müəllif  deyir ki, ədalət hələ də gəlib çıxmayıb, ola bilər ki, gəlişini əngəlləyənlər var və bu mənada məntiqi yekunu belə izah edir: “Necə də olsa yollarda tıxaclar, qazıntı işləri çoxdur. Bəlkə də qəsdən söküntü, qazıntı işlərini çox ləng aparırlar ki, ədalət getdiyi məkana vaxtında çatmasın. Hökümət onun üçün alternativ yollar təklif edib, di gəl ki, ədalət bu yollardan da istifadə edə bilmir, gedib söküntülərin altına düşür”.

“Novoye Vremya” qəzeti isə “Hər şeyi niyə mürəkkəbləşdirək?”  sərlövhəli məqalədə ( http://www.novoye-vremya.com/w66595/.../#.V9maSyh97IU) ölkədə problemli kreditlərin durumunu müzakirə edir.

Müəllif Azərbaycanda banklararası verilən kreditlərin faizlərinin artırıldığını deyir. 3-6 ay müddətinə verilən kreditlərə 7,61, 1-3 ay müddətinə verilən xarici valyuta ilə bağlı kreditlərə 17,25% illik faiz tutulur. 

Müəllif Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasını buna reaksiya verməyə çağırır: “Belə ki, bu, yaxşı olmayan meyl ödənilməmiş kreditləri daha böyük dalana aparar. Bu da təəccüblü deyil. Əgər banklararası kreditlər bahalaşırsa deməli adi kredit götürənlər üçün də faizlər bahalaşacaq. Bu isə ödənişlə bağlı əlavə problemlər yaradacaq”. Müəllif belə nümunə gətirir ki, Mərkəzi Bank ilk dəfə kommersiya banklarına ucot dərəcələrini qaldırdıqda onlar da kreditlərə faiz dərəcələrini qaldırdılar.  Odur ki, kreditləri ödəmək də çətinləşəcək. Müəllif deyir ki, MB faiz dərəcəsini artırır, kommersiya bankları faizləri yüksəldir, Palata isə nəyisə qadağan etmək istəyir, ara yerdə kredit götürənlər və bütünlükdə bank sistemi əziyyət çəkir.

Müəllif manatın dəyərdən düşməsi təhlükəsinin hələ aradan qalxmadığını deyir. Ölkədə xarici valyutanın satılmadığı deyilir və istənilən ajiotajın bank sektoru və manatın kursuna mənfi təsiri olduğu vurğulanır. 

Müəllifə görə, gizlətmək lazım deyil ki, əhalinin kommersiya banklarına etimadı sürətlə azalır. Bu, elə MB- ya aiddir. Odur ki, bu etimad bərpa olunmadan nəyəsə nail olmaq mümkün deyil.

Müəllif MB-nin manatın kursuna müdaxiləsini haqlı sayır, bu, olmasa manatın dollara münasibətdə kritik hala yüksələcəyi barədə xəbərdarlıq edir. Müəllif qeyd edir ki, ölkə büdcəsi 30-40 dollara satılan neft əsasında formalaşır, odur ki, çox da manatın güclənəcəyinə ümid etmək olmur. 

Bahalaşmaya səbəb –inhisar

“Bizim yol” qəzetində dərc edilən “Azərbaycanda ərzaq ikiqat baha satılır” sərlövhəli ( http://www.bizimyol.info/news/84547.html) məqalədə isə müəllif ölkədə bahalaşmanı araşdırır. 

Müəllifin fikrincə, ölkədə bahalaşmanın səbəbi dolların bahalaşması yox, inhisarçı şirkətlərin fəaliyyətidir. Müəllif deyir ki, dollar qalxdıqca qiymətlər qalxır. Amma dollar endikdə qiymətlər enmir, elə əvvəlki qüvvəsində qalır: “Bir müddət əvvəl də dolların rəsmi məzənnəsi 1.65 manata qədər bahalaşdı, qiymətlər ona mütənasib, hətta bundan da çox qalxdı. Sonradan ABŞ valyutası 1.49 manata qədər endi, amma digər sahələrdə bahalanan qiymətlər olduqları yerdə qaldılar”.

Müəllifə görə, bu da onu sübut edir ki, qiymət artımının xarici valyuta ilə bir əlaqəsi yoxdur, bu, ölkədə sahibkarların psixoloji problemlərilə bağlıdır.   

Məqalədə İqtisadiyyat Nazirlyinin paytaxtı bürüyən süni qiymət artımına qarşı mübarizə aparmamasına diqqət çəkilir. Müəllif deyir ki, idxal edilən mallarla yanaşı ölkədə istehsal edilən məhsullar belə sürətlə bahalaşır.  Müəllifə görə, bütün ərzaq məhsulları bəzən sıçrayışlarla 40-50 qəpik və ya 1 manat qalxıb, bu, baş verməyəndə də həftədə 3-5 qəpik artıra-artıra bu səviyyəyə gətirib çatdırıblar.

Müəllif “Azərsun Holdinq”də qiymətlərin artdığını deyir, şirkətin istehsalı olan duru yağların qiymətini qonşu öılkələrlə müqayisə edərək bildirir: “Final” qarğıdalı yağının 1 litri “Bolluq Market”də 3.59, “Bizim Market”də 3.67 manatdır. Əldə olan kassa çekinə görə, bu ilin mart ayının 20-də 3.09 manata alınıb. Həm də nəzərə alaq ki, bu qiymət adətən artımın baş verdiyi bayram günlərinə təsadüf edir. 50-60 qəpiklik bir bahalaşma var”. Daha sonra müəllif  digər məhsullar barədə də analoji müqayisə apararaq bahalaşmanı real olaraq göstərir. Həm də qeyd edir ki, şəhərin müxtəlf yerlərində belə qiymətlər fərqlidir.