Media-icmal 16.04.20

Koronavirus pandemiyası fəsadlarının ölkənin sosial-iqtisadi həyatının müxtəlif sahələrinə təsirləri ölkə mediasının aparıcı mövzusu olaraq qalmaqda davam edir.

“Azərbaycan” qəzetində “Azərbaycan iqtisadiyyatının koronavirus böhranından da minimum itkilərlə çıxacağı şübhəsizdir” sərlövhəli məqalədə müəllif  bəhs olunan mövzuda ölkədəki vəziyyəti dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, koronavirus pandemiyası üzündən dünya iqtisadiyyatı XX əsrin 30-cu illərinin sonundan bu yana görünməyən böhran ərəfəsindədir, elə buna görə də pandemiya tam geri çəkilməmiş bəzi ölkələr karantin qadağalarını bir qədər yumşaltmağa başlamışlar.

Müəllifə görə, pandemiyanın dünya iqtisadiyyatında payları böyük olan ölkələri vuması faktı onun fəsadlarından heç bir ölkənin kənarda qalmayacağı qənaətinə gəlməyə əsas verir.

Müəllif əlavə edir ki, o ölkələr ki, iqtisadiyyatlarını gözlənilən və gözlənilməz şoklardan sığortalayıblar, onlar minimum ziyan görəcəklər və

Azərbaycan da bu sıradadır.

Məqalə müəllifi daha sonra bu pandemiya barədə dövlət başçısı İlham Əliyevin aprelin 14-də 2020-ci ilin birinci rübünün sosial-iqtisadi yekunlarına həsr edilən videokonfransın gedişində də danışdığını vurğulayır.

Müəllifin sözlərinə görə, dövlət başçısı qabaqlayıcı tədbirlər və düşünülmüş siyasət hesabına vəziyyətin nəzarət altında saxlandığını, amma bundan arxayınlaşmalı olmadığımızı diqqətə çatdırıb.

Yazıda vurğulanır ki, pandemiyadan əziyyət çəkən 600 mindən çox insana maddi kömək göstərilib, ilk rübdə 2,3 milyon vətəndaşa 1,5 milyard manat sosial ödənişlər edilib, bütün əmək pensiyalarının 16,6 faizi indeksassiya olunub.

Müəllifin sözlərinə görə, bütün iqtisadi istiqamətlər üzrə irəliləmələr var, belə ki, ilin ilk üç ayında ölkə üzrə qeyri-neft sənaye sektorunda 23, əhalinin gəlirlərində 7 faiz artım qeydə alınıb.

“Modern.az”da “İşsizlərin sayı barədə yalan informasiya verənlər mütləq cəzalandırılmalıdır!” sərlövhəli məqalədə müəllif bəhs olunan problemlə bağlı deputat Vahid Əhmədovla söhbətləşir.

Müəllifə görə, məsələnin mahiyyəti budur ki, dövlət başçısı İlham Əliyev aprelin 14-də videokonfrans formatında keçirdiyi müşavirədə birdəfəlik ödəmə ilə bağlı e-sosial.az saytına müraciət edən isşizlərin sayının kəskin artdığını deyərək, araşdırma aparılmasını tapşırıb.

“Mənə verilən məlumata görə, son günlər ərzində müraciətlərin dinamikası çox sürətlidir və bu, müəyyən şübhələr doğurur. Dövlət orqanlarının kifayət qədər imkanı var ki, bu məsələ araşdırılsın və ehtiyacı olan insanlar dövlətdən yardım alsınlar”.

Məsələ ilə bağlı açıqlama verən deputat V.Əhmədov ümumiyyətlə Azərbaycandakı statistik rəqəmlərin bəzisinin dəqiq olmadığını bildirib.

Deputat yada salır ki, son siyahıyaalma zamanı da (2019-cu ilin oktyabrında keçirilən siyahıyaalma nəzərdə tutlur - red.) bir çox evlərə gedilmədi, dəqiqəşdirmə aparılmadı, işsizlərin də sayı dəqiq deyil.

V.Əhmədova görə, 190 manatlıq birdəfəlik ödəmə zamanı da işsizlərin sayı müəyyən qədər bilinir: “Bu, çox ciddi problemdir və bunu araşdırmaq lazımdır. Cənab Prezidentə yanlış informasiya verənlər mütləq cəzalandırılmalıdır. Necə yəni işsiz adamı işləyən kimi göstərirsən və o da faktiki olaraq yardımlardan kənarda qalır?!”

Amma V.Əhmədov hesab edir ki, bu, indinin məsələsi deyil, bununla bağlı Dövlət Statistika Komitəsində ciddi problemlər var, əgər siyahıyaalma dəqiq olsa, digər sahələrdə də dəqiqləşmə aparmaq çətin olmaz. Biz işsizlərin sayının 5 faiz olduğunu deyiriksə, bəs bu gün müraciət edən işsizlərin sayı niyə çoxdur? Yalan informasiyalarla hara qədər getmək olar?!

“Sfera.az”da dərc edilən “Mənzil bazarında durğunluq - Alıcı yoxdur, şirkətlər isə qiymətləri ucuzlaşdırmır” sərlövhəli məqalədə ölkənin mənzil bazarındakı vəziyət dəyərləndirilir.

Müəllifin sözlərinə görə, 2020-ci ildə mənzil bazarındakı durğunluq koronavirus pandemiyasının təsiri ilə bir qədər də ağırlaşıb, bazarda alıcı azlığı var, mənzillərin satışında ciddi çətinlik yaşanır, tələbin azalması qiymətlərə və satışın həcminə mənfi təsir göstərir.

Müəllif vurğulayır ki, böhran dövründə mənzil satışının zəifləməsi, insanların gəlirləinin, banklar tərəfindən verilən kreditlərin də həcminin azalması baş verir.

Müəllif mənzil satışının artması üçün, birincisi, qiymətin enməsini vacib sayır, qiymətin enməsi üçün isə ilkin mənzil bazarında ucuzlaşma olmasını şərt kimi irəli sürür, amma bu halın müşahidə olunmadığını bildirir.

Müəllifin 0qənaətinə görə, bazarda qiymət enməsi olmamasının səbəbi tikinti şirkətlərinin yeni vəziyyətlə barışmaq, ilkin bazarda mənzillərin qiymətlərini endirmək istəməməsidir.

Məqalə müəllifinə görə, bazarda alıcı aktivliyi azaldıqda bu, təxminən 1 il davam edir, odur ki, tikinti şirkətləri hələ çox gözləməli olacaqlar.

Müəllifə görə, ikinci yol ipoteka kreditlərinin artırılmasıdır, amma 2020-ci ilin ilk aylarında ipoteka kreditləri də azalıb.

“Moderator.az”da "Bugünki ehtiyac dünyada neftə olan tələbatın 1995-ci ildəki səviyyəsindədir, ona görə də..." sərlövhəli məqalədə müəllif Azərbaycan üçün əhəmiyyət kəsb edən dünya bazarında neftin qiymətini ekspert İlham Şabanla dəyərləndirir. 

  “Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri, ekspert İ.Şaban deyir ki, neft hasilatının azaldılması bardə bu il aprelin 9-da OPEK+-un iclası keçirilsə də, gözlənilənlərin əksinə olaraq, neftin qiyməti aşağı düşməyə başladı. “İclas ərəfəsində 33-35 dollar/barel olan qiymətlər bu gün 29 dollardan da bir az aşağıdır”.

Ekspert  deyir ki, neftin hazırki qiymətdə olması bir sıra amillərlə bağlıdır, belə ki, Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) 2020-ci il üçün dünya iqtisadiyyatının vəziyyəti ilə bağlı korrektə edilmiş hesabatını yaydı və bu sənəddə proqnozlar xeyli dərəcədə pessimist ruhdadır. Koronavirus pandemiyasının təsiri ilə dünya iqtisadiyatının 3 faiz azalacağı proqnozları verilib. Üstəgəl 190 ölkədən 157-də iqtisadi tempin artıma yox, aşağıya doğru gedəcəyi ayrıca vurğulanıb, bu şəraitdə isə enerjiyə olan tələbat təbii olaraq azalmalıdır.

Onun sözlərinə görə, BVF bu il üçün neftin orta qiymətini 35 dollar müəyyən edib, gələn illə bağlı da optimist qiymət göstərməyib.

Ekspert fondun hesabatına istinadən deyir ki, dünya iqtisadiyyatı 2021-ci ildə koronavirus pandemiyasından əvvəlki vəziyyətini bərpa edə bilməyəcək, bu, təqribən 2022-ci ilə gözlənilir.

İ.Şabanın sözlərinə görə, bu isə bazar üçün böyük təsiredici rol oynadı və qiymətlərin ucuzlaşmasına səbəb oldu.

Ekspert deyir ki, dünyada neftə olan tələbatın hazırkı səviyyəsi 1995-ci ildəki səviyyəsindədir.