Media-icmal 17.07.17

Kənd təsərrüfatı torpaqlarının su təminatı, ölkə bazarında qaçaqmal və əldəqayırma məhsulların həcmi, vaxtı keçmiş kreditlərin payının artması bugünki (17 iyul, 2017-ci il) medainın aparıcı mövzularındandır...

Məhsuldarlığın əsası - su təchizatı

"Azərbaycan" qəzeti "Kənd təsərrüfatının inkişafı su ilə təchizatdan asılıdır" sərlövhəli (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=126309) məqalədə bu sahədəki mövcud durumu dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, son illər Azərbaycanda aqrar sektorun inkişafına xüsusi önəm verilir və bunun səbəbi kimi iqtisadi cəhətdən bu sahənin qeyri-neft sektorunda yüksək çəkiyə malik olması, ölkə əhalisinin 48 faizinin bu sahədə çalışması, digər tərəfdən isə kənd təsərrüfatının ərzaq təhlükəsizliyinin təminatçısıı olması göstərilir.

Məqalədə aqrar sektorun inkişafının bir çox amillərdən, xüsusən əkin sahələrinin su təchizatından asılı olduğu deyilir və Nazirlər Kabinetinin bu günlərdəki iclasında dövlət başçısı İlham Əliyevin bu məsələni xüsusi vurğuladığı xatırladılır: "İlin əvvəlində qarşıya vəzifə qoyulmuşdu ki, biz 100 min hektardan çox yeni torpaq sahələrinin suvarılmasını təşkil edək və bu istiqamətdə işlər gedir. Biz buna nail olacağıq. Biz yeni layihələr üzərində işləyirik və elə etməliyik ki, suvarma işlərini maksimum dərəcədə yüksək səviyyədə aparaq. Çünki bu, məhsuldarlığa bilavasitə təsir göstərir".

Müəllif deyir ki, dövlət başçısı subartezian quyuları qazılmasının davam etdiyini, 2013-2016-cı illərdə minə yaxın subartezian quyusu qazıldığını və daha 36 rayonun 136 yaşayış məntəqəsində 150 subartezian quyusu qazılması haqda sərəncam imzaladığını bildirib.

Yazı müəllifi bu tədbirlər nəticəsində 347 min hektar sahədə suvarılan torpaqların su təminatının, 239 min hektar sahədə meliorativ durumun yaxşılaşdığını, 55 min hektar yeni suvarılan sahələrin kənd təsərrüfatı dövriyyəsinə qatıldığını,1804 subartezian quyusu qazıldığını nəzərə çatdırır.

Müəllif "Taxtakörpü" və "Şəmkirçay" su anbarlarının tam gücü ilə işləməsi nəticəsində 200 min hektar əkin sahəsinin su təminatının yaxşılaşdırılması, 50 min hektara yaxın yeni suvarılan sahələrin dövriyyəyə cəlb olunması mümkünlüyünü qeyd edir.

Məqalədə cari ildə ölkənin bir çox rayonlarında suvarılan sahələrin artdığı, bunun da kənd təsərrüfatı sahələrinin daha da genişlənməsinə səbəb olacağı vurğulanır.

Müəllif deyir ki, görülən tədbirlər nəticəsində kənd təsərrüfatında məhsul istehsalı sürətlə artır, son dövrlər ixracatda kənd təsərrüfatı məhsullarının çəkisinin artması da bunu sübut edir.

Ölkədə 25%-lik "boz idxal" bazarı

"Exo" qəzeti isə "Azərbaycan bazarında malların 25%-ə yaxını "boz idxal"a aiddir" sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=60921) idxal mallarının keyfiyyətini Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) sədri Eyyub Hüseynovla araşdırır.

"Dövriyyəsi milyon manatlarla ölçülən qaçaqmalçılığa qarşı mübarizə Azərbaycanda daim gedir, amma bu qeyri-leqal idxala qarşı mübarizə səmərəsiz aparılır. 20 gün öncə İqtisadiyyat Nazirliyinə və Gömrük Komitəsinə bazarda qaçaqmal olan kofe satıldığını bildirdik, sübutları və bununla məşğul olan şəxsləri göstərdik. Bu yaxınlarda İqtisadiyyat Nazirliyi bizə məktub yazır ki, qaçaqmalla məşğul olan şəxs barədə daha təfərrüatlı informasiya verək".

AİB sədri vurğulayır ki, ictimai qurum olaraq təhqiqat aparmaları məcburi deyil, bunun üçün səlahiyyətli dövlət orqanları var, amma bu dövlət qurumlarının fəaliyyətsizliyi üzündən qaçaqmalçılığa və əldəqayırma mallara qarşı mübarizə gözlənilən nəticələrə səbəb olmur.

E.Hüseynov deyir ki, qaçaqmallar əsasən həmsərhəd ölkələrdən daxil olur, buna qarşı təkcə sərhəd və gömrük xidmətlərinin mübarizəsi yetərli deyil, ölkə daxilində də buna qarşı mübarizə getməlidir.

AİB sədri deyir ki, bazarda qaçaqmalların həcmi artıb: "Azərbaycan bazarında olan tütün məhsullarının 20%-i qaçaqmallardır, bütün bazarda isə qaçaqmalların həcmi 25%-ə yaxındır. Bunlar kənd təsərrüfatı məhsullarından alışqanlara kimi qeyri-leqal üsulla gətirilmiş mallardır və buraya əldəqayırma mallar da daxildir".

E.Hüseynov hesab edir ki, dövlət orqanları tərəfindən yürüdülən səmərəsiz istehlak siyasəti qaçaqmal və əldəqayırma məhsulların artmasına səbəb olur.

AİB sədri vurğulayır ki, qiyməti ucuz olduğuna görə, istehlakçılar da qaçmallar almağa üstünük verirlər, həm də xalq içində bu malların daha keyfiyyətli olması fikri formalaşıb.

E.Hüseynov deyir ki, tələb olduqda təklifin payı paralel olaraq daim artacaq və indiki halda bununla da biznes qurumları üçün əlverişsiz şərait yaranır.

Ağırlaşan həyat və kredit problemi

"Yeni Müsavat" qəzeti isə "Problemli kreditlərin həcmi artır" sərlövhəli (http://musavat.com/news/problemli-kreditlerin-hecmi-artir_454172.html) məqalədə son illər ölkə gündəminin ən aktual məsələlərindən biri olan problemli kreditlər mövzusunu ekspert Samir Əliyevlə müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanın Mərkəzi Bankı (AMB) ölkənin bank sahəsindəki duruma dair növbəti statistikanı elan edib və bu sənədə görə, problemli kreditlərin həcmi aylıq müqayisədə 145,8 mln. manat və ya 9,15%, illik hesablamada isə 225,6 mln. manat və ya 14,90% artıb.

Müəllif bunu da xüsusi vurğulayır ki, vaxtı keçmiş kreditlərin ümumi məbləği 1 739,8 mln. manat təşkil edir, bütün bankların ümumi kredit portfelində payı, demək olar ki, 12%-ə çatıb.

Ekspert Samir Əliyev bu statistikanı kreditlər üzrə ödəməmə böhranının getdikcə daha miqyaslı və gözəçarpan olmasının əyani göstəricisi sayır: "Azərbaycanda keçən ildən davam edən sənaye və ÜDM templərinin azalması (2016-cı ildə ÜDM 3,8% azalıb), büdcə kəsirinin 2015-ci ildə olduğu ilə müqayisədə 6 dəfədən çox artması, maliyyə sisteminin iflici, işgüzar fəallığın zəifləməsi, gizli işsizliyin artması, yoxsulluq, real sektorda investisiya böhranı vətəndaşların ödəmə qabiliyyəti problemini dərinləşdirir".

Ekspert hesab edir ki, gündəlik tələbat malları və xidmət sahəsində qiymətlərin sürətli artımı əhalinin maliyyə ehtiyatlarını tükəndirir.

S.Əliyev vurğulayır ki, nominal əmək haqqı 6%, real maaşlar isə 2,1% artsa da, bu ilin yanvar-may aylarında insanların aldıqları real gəlirlər, 13,9% inflyasiya fonunda 3,7% azalıb.

Ekspert hesab edir ki, ölkədə iqtisadi böhran dərinləşdikcə, problemli kreditlərlə bağlı durum da getdikcə ağırlaşacaq və bunun səbəbi kimi kiçik və orta biznesin inkişaf etməməsini, insanların işsiz olmasını göstərir.

Müəllif deyir ki, deputat Vahid Əhmədov Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının (MBNP) bank sahəsində durumun sabitləşdirilməsi üzrə tədbirlərini kəkin tənqid edib: "Bu qurumun yaradılması həmin sistemin sağlamlaşdırılması sahəsində müsbət rol oynamadı, əksinə, 11 bank bağlandı, Palata ilə Mərkəzi Bank arasında fikir ayrılığı bankların vəziyyətini daha da ağırlaşdırır".

V.Əhmədov həm də bankların indiki durumunun keçən ilkindən fərqli olmadığını deyir, bunu görülmüş tədbirlərin nəticəsizliyi kimi dəyərləndirir. Müəllif deyir ki, ekspertlər perspektiv baxımından da nikbin deyillər: "İşsizliyin artması, iqtisadiyyatın ümumi depressiya vəziyyəti insanların gəlirlərinə mənfi təsir edəcək, götürülmüş borcları qaytarmağa imkan verməyəcək. Bütün bunlar ödəməmələr böhranını daha da kəskinləşdirəcək və bank sektorunun onsuz da səbatsız durumunu ağırlaşdıracaq.