Media-icmal 17.07.18

BP regional prezidentinin BTC-ni dəyərləndirməsi, yol çöküşlərinin baş verməsinə baxış, ölkənin gələcək idarəetmədə seçkili orqanlara üstünlük verilməsi bugünki (17 iyul, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Ən etibarlı neft kəməri

"YAP-org.az"da "Ceyhandan neftin 3 milyardıncı barrelinin nəqli BTC-nin əldə etdiyi əlamətdar nailiyyətdir" sərlövhəli məqalədə Bakı Tbilisi-Ceyhan (BTC) neft kəmərinin 12 illik istismar müddətindəki fəaliyyəti dəyələndirilir.

BP şirkətinin Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə üzrə regional prezidenti Qəri Counz Ceyhan limanından xam neftin 3 milyardıncı barrelinin nəql olunmasını Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) əsas ixrac boru kəmərinin əldə etdiyi əlamətdar nailiyyət adlandırıb: "Onun inşası nəhəng mühəndis-texniki nailiyyətdir və 12 illik təhlükəsiz, etibarlı və məsuliyyətli əməliyyatlardan sonra bu boru kəməri əməliyyat səmərəliyinin bariz nümunəsi və üç ölkə boyunca vahid komandanın gerçəkləşdirdiyi dünya miqyaslı fəaliyyət kimi təsvir oluna bilər. Əminliklə deyə bilərəm ki, BTC-nin fəaliyyəti dünyada ən təhlükəsiz və ekoloji cəhətdən zərərsiz boru kəməri əməliyyatlarından biridir".

Q.Counz BTC-ni regional əlaqələri gücləndirən layihə adlandırıb və BP-nin belə bir layihədə iştirakını xüsusi dəyərləndirib.

Regional prezident 12 il öncə də, yəni 2006-cı ildə Ceyhan terminalında BTC xam neftinin ilk tankerə yüklənməsinin də isti yay günlərinə təsadüf etdiyini xatırladıb: "Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə ərazilərindən keçərək BTC boru kəməri vasitəsilə 1768 kilometr məsafəni qət edərək nəql olunmuş təxminən 600 min barrel həcmində "Azəri-Çıraq-Günəşli" xam neftindən ibarət ilk yük 2006-cı il iyunun 4-də "British Hawthorn" tankerinə yükləndi və yeni Ceyhan Dəniz Terminalından yola salındı".

Q.Counz vurğulayır ki, ilk tankerin yola salınması məhz 12 il əvvəl iyulun 13-də regionun dövlət və hökumətlərinin rəsmilərinin, BTC-nin sahibkar şirkətlərinin icraçı rəhbərlərinin və digər yüksək vəzifəli qonaqların iştirakı ilə keçirilmiş möhtəşəm tədbirdə rəsmi qaydada qeyd edilmişdi.

Bütün bu olanların tarixin səhifələrində qaldığını deyən Q.Counz bildirir ki, tarix olmayan BTC-nin Xəzərin karbohidrogenlərini son 12 il ərzində təhlükəsiz və minimum risk ilə nəql etməkdə davam etməsidir.

Azərbaycanın strateji obyekt kimi dəyərləndirdiyi bu boru kəməri qapalı Xəzər hövzəsi ilə bütün dünya bazarlarına asan çıxışı olan Aralıq dənizi arasında ilk birbaşa əlaqədir.

Q.Counz bu günə kimi BTC-nin texniki təhlükəsizlik və istismar baxımdan yüksək göstəricilər nümayiş etdirdiyini, səmərəlilik və istismar etibarlılığının ilk dövrlərdəki 75 faizdən indiki 99,9% səviyyəsinə çatmasını göstərir.

Yol "çöküşləri"ndə batan milyonlar

"Novoye Vremya" qəzetində "Tikinti sahəsindəki qanunsuzluqlara qarşı nə edək?" sərlövhəli məqalədə qoyulan suala cavab axtarılır.

Yazı müəllifi iyulun 16-sı Cəlil Məmmədquluzadə küçəsində yolun çökməsi fonunda ölkədə yol tikintisini dəyərləndirməyə səy göstərir.

Müəllif deyir ki, yol tikintisi Bakıda ən bahalı tikinti sahəsidir, baxmayaraq ki, əksər hallarda burada bahalılığın "iyi" belə olmur: "Səbəb nədir? Nəyə görə yol tikintisində belə faciələr baş verir? Bunun cavabını isə vaxtilə Karamzin verib: oğurlayırlar".

Məqalədə vurğulanır ki, yolun həmin hissəsi dünənə qədər bu yaxınlarda bir də çökübmüş, amma təmir edilib, buna baxmayaraq, həmin hissədə dünən yenə çökmə baş verib.

Yazı müəllifi bunun yeganə hadisə olmadığını deyərək təmir edilmiş dövlət əhəmiyyətli Salyan-Neftçala yolunun Banka qəsəbəsi yaxınlığındakı hissəsində heç bir ay keçməmiş yol çökməsinin, yol üzərində iri çatların qeydə alındığını bildirir.

"Hələ yol açılmamış sürücülər yol üzərindəki çatların şəkillərini çəkib göndərirdilər, Avtomobil Yolları Agentliyi isə yolun köhnə asfalt örtüyünün, qruntun dəyişdirildiyini, əsaslarının möhkəmləndirildiyini deyirdi. Amma bu qədər "gərgin iş" 3-4 həftəlik istismara davam gətirmədi".

Müəllifə görə, bu məsələdə ən anlaşılmaz olan Agentliyin bu qədər çəkilmiş xərcin havaya sovrulmasına hər hansı izah verməməsi, aydınlıq gətirməməsidir.

Yazı müəllifinə görə, əgər bir ay ərzində yolda çatlar, kələ-kötürlüklər əmələ gəlibsə, bir ildən sonra bu yolda necə çala-çuxurlar olacağını təsəvvür etmək o qədər də çətin deyil.

Məqalə müəllifinə görə, yolların belə keyfiyyətsiz tikilməsinin səbəbləri elə keyfiyyətsiz materiallardan istifadə olunması, yol çəkilişindəki fəhlələr üçün lazımlı iş şəraitinin yaradılmamasıdır: "Üstəlik, Avropada yol tikintisi sifarişinə onun 15 il xidmət göstərəcəyi də daxil edilir, bizdə belə bir hal yoxdur, odur ki, yol çəkənlərin yaxşı yol çəkməyə stimulu olmur. Təcrübə də göstərir ki, bütün inzibati tədbirlərə baxmayaraq, yol sahəsində durum mürəkkəb olaraq qalmaqda davam edir".

Müəllif deyir ki, bu qanunsuzluq bina tikintisi sahəsində də davam edir və belə özbaşına tikinti işinə görə "Fidan" Mənzil Tikinti Kombinatının (MTK) təsisçisi və sədri Əli Şükürov bu günlərdə həbsə alınıb.

Bütün səlahiyyətlər bələdiyyələrə

"Bizim Yol" qəzetində isə "İcra hakimiyyətləri ləğv edilməli, səlahiyyətləri isə..." sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif ölkənin gələcək idarəçilik sisteminin necəliyini Cənubi Qafqaz Təhlükəsizlik və Sülh İnstitutunun sədri, politoloq Məhəmməd Əsədullazadə ilə müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elmar Vəliyevə sui-qəsddən sonra sosial mediada müzakirə mövzularından biri icra hakimiyyəti sisteminin xalq tərəfindən seçkilər vasitəsilə formalaşması, bu olmazsa yeni idarəçilik sisteminin yaradılması haqda düşüncələr olub.

M.Əsədullazadə deyir ki, icra hakimiyyətlərinin hakim olduğu dönəmdə regionlarda iqtisadi və sosial problemlərin həll olunması istiqamətində çətinliklər olacaq.

Politoloqa görə, artıq bu sistemin ləğv edilərək səlahiyyətlərin Türkiyədəki kimi bələdiyyələrə verilməsi zərurətə dönür: "Azərbaycanda dövlət idarəetmə strukturu əsasən icra sistemindən ibarətdir. Mərkəzləşdirilmiş şəkildə icra hakimiyyəti formasındadır. Ölkəmizin regionlarının idarə olunmasında ali icra hakimiyyəti tərəfindən rayon icra hakimiyyətləri təsis edilib və bu posta prezident tərəfindən icra başçıları təyin edilir".

M.Əsədullazadə hesab edir ki, sovet idarəetmə sistemindən qalan bu icra strukturu bir tərəfdən köhnədir, digər tərəfdən isə hazırda müasir tələblərə cavab vermir.

Politoloqa görə, bunun səbəbi budur ki, mərkəz tərəfindən təyin edilən başçılar əhalinin problemləri ilə hesablaşmır, rayonların iqtisadi vəziyyətinin yaxşılaşdırılmasına çalışmır və onun firkincə, icra sisteminin ləğvini labüd edən əsaslardan biri budur.

M.Əsədullazadə vurğulayır ki, Azərbaycanda seçkili bələdiyyə sistemi təsis edilib, amma bu istiqamətdə yetərincə maarfidləndirmə işi aparılmayıb: "Bələdiyyələr rayon icra başçılarından asılıdır. Ümumiyyətlə icra hakmiyyəti ləğv edilməli, bütün səlahiyyətlər bələdiyyələrə verilməlidir".

Politoloq deyir ki, bələdiyyə tərkibi seçki yolu ilə formalaşdığı üçün vətəndaşlar qarşısında hesabat verməli olacaqlar, müasir və innovativ idarəetmədə seçkili orqan daha məqbuldur.

M.Əsədullazadəyə görə, burada Türkiyə təcrübəsindən yararlanmaq olar, amma nə qədər ki, icra hakimiyyəti sistemi var, regionlarda iqtisadi və sosial problemlərin həll olunmasında problemlər yaşanacaq.

Politoloq hesab edir ki, icra hakmiyyətlərinin seçkilər yolu ilə seçilməsi böyük şəhərlərdə reallaşmalıdır, Bakı, Gəncə və Sumqayıt kimi şəhərlərdə mer seçkiləri həllini tapmalıdır.