Media-icmal 18.07.20

2020-ci ilin ilk yarısına dair ölkədəki iqtisadi göstəricilərin dəyərləndirilməsi, karantin rejiminin uzadılmasının mümkün fəsadları, bu müddətin uzadılmasına münasibətlər və s. medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

Ölkə üzrə iqtisadi göstəricilər - ilin ilk yarısı 

"Müsavat.com" saytındakı "Koronavirusun ölkəmizə vurduğu zərər məlum oldu" sərlövhəli məqalədə müəllif ölkədəki iqtisadi durumu iqtisadçı-ekspert Pərviz Heydərovla dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, ölkə iqtisadiyyatında dünya bazarında neftin ucuzlaşması və koronavirus pandemiyasının vurduğu zərərin həcminə dair bəzi göstəricilər açıqlanıb.

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə,  ötən ilin eyni dövrülə müqayisədə 2020-ci ildə 2,7 faiz az - 33 milyard 803,9 milyon manatlıq Ümumi Daxili Məhsul istehsal olunub. Altı ayda adambaşına düşən ÜDM-in həcmi 3,4 faiz azalmaqla 3 min 393,7 manat təşkil edib.

Bundan əlavə, müəlif komitəyə istinadən rəqəmlər göstərərək, ölkənin xarici ticarət dövriyyəsi həcminin faktiki qiymətlərlə 30,1 faiz azalmaqla 9 milyard 852,5 milyon manat, 6 ayda ixracın 31 faiz azalmaqla 5 milyard 687,4 milyon manat, idxalın isə 29,7 faiz azalmaqla 4 milyard 165,1 milyon manat, qeyri-neft sektoru üzrə ixracda 8,9 faiz azalma olaraq 721,5 milyon manat olduğunu bildirir.

Müəllif deyir ki, keçən ilin 5 ayı ilə müqayisədə əmanətlər bu il 11,2 faiz azalaraq 7 milyard 661,3 milyon manat olub digər sahələrdə də azalmalar qeydə alınıb.

Dəyərləndirmə aparan iqtisadçı-ekspert Pərviz Heydərov isə bu ilin ilk yarısının sosial-iqtisadi inkişaf yekunlarının gözlənildiyi kimi olduğunu deyir: "Yəni göstəricilərdə qeyri-adi heç nə yoxdur - hər şey proqnoz edildiyi kimidir".

Onun fikrincə, burada məsələ mart ayından etibarən pandemiya şəraitilə bağlı ölkədə kök salan yeni proqnozlardan gedir, məlum idi ki, iqtisadiyyat üçün 2017-ci ildən əldə olunan müsbət tendensiya zəifləyəcək, beləliklə, bu ilin yanvar-iyun aylarında ölkədə 33 milyard 803,9 milyon manatlıq ÜDM istehsalı qeydə alınmaqla ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2,7 faiz azalma əldə olunub.

Amma, ekspertə görə, makroiqtisadi sabitlik üçün hələ ciddi təhlükə yoxdur. İnflyasiya stabildir, valyuta bazarında çalxalanma yoxdur və s.

Onun fikrincə, ilin sonuna mövcud təzyiqlər qalarsa, mənfi tendensiyalar arta və genişlənə bilər, karantin rejimi üçüncü və dördüncü rüb ərzində də, fasiləli olsa da, tətbiq edilsə makroiqtisadi göstəricilər üzrə də mənfi nəticələr qeydə alınmağa başlayacaq, əsas odur ki, pandemiya dövrü tez bitsin"...

Bu, sosial-psixoloji problemlərə yol aça bilər

Moderator.az "Bundan sonra da karantin rejiminin uzadılması sosial-psixoloji problemlərə yol aça bilər" sərlövhəli məqalədə ölkədəki vəziyyəti deputat Qüdrət Həsənquliyevlə dəyərləndirir.

Deputat deyir ki, cəmiyyətdə həm pandemiyadan, həm də Ermənistanın təcavüzündən qaynaqlanan gərginlik yaşanmaqdadır: "İnsanlar həm karantin, həm də atəşkəs rejimindən yorulublar. Xalq işləmək, torpaqları azad etmək istəyir. Amma hər ikisindən imtina etməkdə ciddi problemlər var.

Müəllif hesab edir ki, karantin rejimi COVİD-19 pandemiyasının qarşısını almaq üçün tətbiq edilsə də, virus hazırda daha geniş yayılıb. Amma bundan sonra da karantin rejiminin uzadılması haqda qərar ölkə üçün ağır nəticələr yarada biləcək sosial-psixoloji problemlərə yol aça bilər.

Ona görə hətta iyulun 14-də yürüş zamanı (Şəhidlər Xiyabanına olan yürüş nəzərdə tutulur) bəzi şəxslərin həddindən artıq emosional davranışı evə qapanmaqdan qaynaqlanırdı.

Torpaqların azad olunmasına gəlincə, müəllif hesab edir ki, bunun yolu ermənilərə kənardan kömək olsa belə, qələbəni şübhə altına salmayan peşəkar orduya çevrilməkdən keçir.

Eyni zamanda, müəllif əlavə edir ki, peşəkar ordu qurulmalı, müdafiə naziri inkişaf etmiş demokratik ölkələrdə olduğu kimi mülki şəxs olmalıdır.

Müəllif bu məsələdə Azərbaycanın bloklara qoşulmamasının Qarabağın azadlığına töhfə vermədiyi üçün Rusiya ilə Qarabağın azad olunması istiqamətində danışıqlar aparmalı və nəticəsindən asılı olaraq xarici siyasət kursuna və müdafiə doktrinasına yenidən baxmalıdır.

Karantinə "qınaqlar"

"Yeniavaz.com" iyulun 17-də Azərbaycanda ümumi karantin müddətinin və sərtləşdirilmiş karantin müddətinin uzadılmasına dair "Nə maddi, nə də mənəvi gücümüz qalmayıb evdə oturmağa - Karantinin uzadılmasına etiraz" sərlövhəli məqalə dərc edib.

Müəllif deyir ki, iyulun 17-də Prezidentin köməkçisi Şahmar Mövsümov AzTV efirindən karantinin daha iki həftə uzadıldığını elan edib.

Müəllif əlavə edir ki, cəmiyyətdən bu qərara etirazlar da gəlib və etirazlar cəmiyyətin müxtəlif təbəqələri arasında eşidilir.

Müəllif vurğulayır ki, karantin müddətinin uzadılmasına dair Prezidentin köməkçisinin açıqlamasından sonra insanlar sosial şəbəkələrdə etirazlarını bildiriblər.

Etiraz edənlər karantin rejiminin uzadılmasına hazır olmadıqlarını bildirirlər: "Nə maddi, nə də mənəvi gücümüz qalmayıb evdə oturmağa. 4-5 ayda heç bir irəliləyiş göstərməyən bu qərarların təkrar tətbiq edilməsinə etiraz edirik. İnsanlar aclıq, səfalətdən əziyyət çəkir, başqa xəstəliyi olanlar müalicə ala bilmədiyi üçün ölür, "artıq dolana bilmirik", deyib intihara təşəbbüs edənlər var. Orta və aşağı təbəqənin səsinin eşidilməsini tələb edirik", deyə etiraz müəllifləri vurğulayırlar. 

Eyni zamanda, bəzi etirazçılar yumşaldılmalara gedilməsini vacib sayırlar və onlara görə əhalinin ovqatı nəzərə alınmalı, müəyyən yumşalmalara gedilməlidr. Səbri, maddi imkanı tükənən insanlara həssaslıq göstərmək lazımdır.

Açıq görünür ki, adamlar yorulub, nəfəs almaq istəyir.

Bəziləri isə bəyan edirlər ki, "məqsəd hamını işsiz qoyub, evində acından öldürməkdirsə, bu başqa məsələ. Yox əgər xalqı düşünürsünüzsə, karantin bitməlidir".